حکمت امامت در چند عرصه قابل بررسی است:

حکمت تکوینی/روحی امامت

  1. اهداف و راهبردها:
    1. ایجاد واسطه فیض الهی و قوام معنوی عالم امکان؛
    2. ایجاد مثل اعلای کمال انسانی و مرجعیت اعلای روحی و معنوی.
    3. مدیریت اراده انسان ها در مسیر کمال.
  2. شؤون و جایگاه‌ها:
    1. وساطت بین آسمان و زمین یا همان وساطت فیض الهی (مقام ولایت تکوینی
    2. اسوه و میزان بودن انسان کامل برای خلق (مقام خلافت الهی
    3. رهبری معنوی و هدایت اخلاقی (مقام ولایت باطنی).
  3. وظایف و کارکردها:
    1. به فرمان درآوردن جهان تکوین در برابر اراده خلیفه الهی و نزول برکات نامحدود، نعمت ها و رحمت های خاصه الهی؛
    2. حل اختلاف روشی در سیر و سلوک الی الله (پایه گذاری و محوریت نظام معنوی جامعه و پاسداری از آن به معنای پیشگیری از انحرافات در سیر و سلوک
    3. هدایت باطنی به سوی کمال و تربیت نفوس مستعد در جامعه (راهنمایی به نظام معنوی جامعه).

حکمت فکری/فرهنگی امامت

  1. اهداف و راهبردها:
    1. ایجاد اصل و اساس نظام فکری و جهانبینی الهی؛
    2. هدایت مردم و راهنمایی آنان به ارزشها و شریعت الهی (مرجعیت علمی و مرجعیت دینی).
    3. ایجاد پناهگاه محافظت از رسالت الهی.
  2. شؤون و جایگاه‌ها:
    1. مقام مرجعیت فکری؛
    2. مقام هدایتگری الهی؛
    3. مقام حفظ دین.
  3. وظایف و کارکردها:
    1. حل اختلاف اعتقادی و فکری جامعه (شامل: پایه گذاری نظام فکری و جهانبینی الهی در جامعه و پاسداری از آن و پیشگیری از انحرافات فکری به علاوه تبیین، تعلیم و تفسیر مفاهیم دینی و احکام شریعت، داوری در منازعات در زمینه های جهانبینی و ایدوئولوژی و دفع شبهات دینی
    2. حل اختلاف ارزشی و فرهنگی جامعه (شامل: پایه گذاری نظام فرهنگی جامعه که نظام ارزشی الهی است، هدایت به این نظام و پاسداری از آن به معنای پیشگیری از انحرافات فرهنگی
    3. جلوگیری از تحریف دین الهی و مقابله با دستبرد بدعتگذاران و کج اندیشان.

حکمت سیاسی/اجتماعی امامت

  1. اهداف و راهبردها:
    1. ایجاد اصل و اساس نظام قانونگذاری و ایدوئولوژی الهی (تشریع احکام
    2. ایجاد رهبری اجرایی سیاسی (تشکیل حکومت الهی).
    3. ایجاد پناهگاه محافظت از ثبات و انسجام در جامعه.
  2. شؤون و جایگاه‌ها:
    1. مرجعیت تقنینی (مقام هدایت تشریعی
    2. اجرای قانون (مقام رهبری الهی
    3. حفظ وحدت.
  3. وظایف و کارکردها:
    1. تبیین عدل در جامعه از راه تقنین قوانین عادلانه و تبیین و تفسیر احکام دین در جهت حمایت از مظلومان (مستضعفان) در برابر ستمکاران (مستکبران
    2. اجرا و برپایی عدل و جلوگیری از هرج و مرج و استقرار و پایداری نظام عدل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جامعه (به معنای: تدبیر عادلانه امر سیاست و اقتصاد و اجتماع
    3. حفظ اتحاد و انسجام امت و جلوگیری از اخلال در امنیت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و نظامی جامعه.