مقدمه

در عَتَا، يَعْتُو، عُتُوا و عِتيّاً معنای استکبار، خودبزرگ‌بینی و تجاوز از حد وجود دارد[۱]. در «عتو»، سرپیچی از طاعت است؛ لذا خداوند فرمود: ﴿وَعَتَوْا عُتُوًّا كَبِيرًا[۲] و در جایی دیگر فرمود: ﴿فَعَتَوْا عَنْ أَمْرِ رَبِّهِمْ[۳]؛ بنابراین عُتُوّ و برخی مشتقات آنکه در قرآن کریم به کار رفته، در اصل ماده آن، تجاوز و گذر از حد و مرز در بدی و فساد است. به دیگر معنا، مبالغه و افراط در راه فساد است. اصرار بر استکبار و جباریت و سرپیچی و ورود به فساد و راهبری آن، همه از موضوع‌های ناپسندی است که در «عتو» مطرح است، هرچند به طور مستقیم این واژه به آن معانی نیست[۴] و البته در حوزه سیاسی- اجتماعی، وجه شدید و کامل آن وجود دارد که پایمالی حقوق دیگران در عرصه سیاسی، امری فراگیرتر از دیگر عرصه‌هاست.[۵]

پرسش مستقیم

منابع

پانویس

  1. ابن منظور، لسان العرب، ج۱۵، ص۲۸؛ شبیه این مضمون: ر. ک: خلیل بن احمد الفراهیدی کتاب العین، ج۲، ص۲۲۶.
  2. «و سرکشی بزرگی ورزیدند» سوره فرقان، آیه ۲۱.
  3. «و از فرمان پروردگارشان سرپیچیدند» سوره ذاریات، آیه ۴۴.
  4. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۳۳.
  5. سیدباقری، سید کاظم، عدالت سیاسی در قرآن کریم، ص ۵۸.