←کاربردهای وحی در قرآن
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
==کاربردهای وحی در قرآن== | ==کاربردهای وحی در قرآن== | ||
توجه به حوزههای کاربرد وحی ما را در تلقی درست از وحی کمک میکند. | توجه به حوزههای کاربرد وحی ما را در تلقی درست از وحی کمک میکند. | ||
در یک تقسیم وحی در انواع زیر به کار رفته است: | |||
:۱. '''وحی به زمین''': {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبارَها * بِأَنَّ رَبَّكَ أَوْحى لَها}}﴾}}. <ref> سورۀ زلزال، آیۀ 4 و 5 </ref>. دیدگاههای مختلفی در مورد معنا و ماهیت وحی به زمین وجود دارد مانند: | |||
:#خداوند به زمین [[الهام]] کرد؛ | |||
:#خداوند به زمین اجازه داد؛ | |||
:#خداوند بهسوی زمین [[فرشته]] میفرستد؛ | |||
:#خداوند به زمین امر کرد. | |||
:۲. '''وحی به آسمان''': {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَ أَوْحى في كُلِّ سَماءٍ أَمْرَها}}﴾}}. <ref> سورۀ فصلت، آیۀ 12 </ref>. بیشتر مفسران وحی را به معنای خلق و امر را به معنای شأن گرفتهاند: منظور از "امر" حوادث مربوط به زمین است که به اهل آسمان یعنی [[فرشتگان]] ساکن در آن وحی میشود تا به زمین برسد <ref> علامه طباطبایی </ref>. <ref> [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]] ص ۸۰-۸۳.</ref>. البته باید توجه داشت وحی به معنای خلق به قرینه نیاز دارد و اساسیترین اشکال این است که از سیاق آیات و ضمیر {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|أَمْرَها}}﴾}} استفاده میشود، سخن درباره حوادث آسمان است؛ نه زمین؛ بنابراین "وحی" میتواند به معنای القاء و "امر" به معنای ایجاد امور تکوینی باشد. | |||
:۳. '''وحی به زنبورعسل''': {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَ أَوْحى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذي مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً}}﴾}}. <ref> سورۀ نحل، آیۀ 68 </ref>. از [[امام باقر]] درباره معنای این آیه پرسیده شد فرمود: منظور [[الهام]] است. | |||
:۴. '''وحی به [[فرشتگان]]''': {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِذْ يُوحي رَبُّكَ إِلَى الْمَلائِكَةِ أَنِّي مَعَكُم}}﴾}}. <ref> سورۀ انفال، آیۀ 12 </ref>. به معنای القاء معنا در نفس به طور پنهانی است. | |||
:5. '''وحی به شیاطین''': {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَ إِنَّ الشَّياطينَ لَيُوحُونَ إِلى أَوْلِيائِهِم}}﴾}}. <ref> سورۀ انعام، آیۀ 121 </ref>. به معنای القای وسوسههای پنهانی است. | |||
:۶. '''وحی به مادر موسی''': {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَ أَوْحَيْنا إِلى أُمِّ مُوسى}}﴾}}. <ref> سورۀ قصص، آیۀ 7 </ref>. وحی در این آیه یا [[الهام|الهام قلبی]] است و یا خوابی که مادر موسی {{س}} دید و یا خبر دادن [[فرشته]] یا انبیای گذشته به مادر موسی <ref> [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۸۳-۸۵.</ref>. | |||
:۷. '''وحی به حواریون''': {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَ إِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا}}﴾}}. <ref> سورۀ مائده، آیۀ 111 </ref>. [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: به آنان "حواریون" [[الهام]] شده است. | |||
:۸. '''وحی به [[ائمه]]''': {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَيْنا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْراتِ}}﴾}}. <ref> سورۀ انبیاء، آیۀ 73 </ref>. وحی در این آیه تسدیدی یا تأییدی است؛ بدین معنا که وحی، آنان را تأیید میکند. | |||
:۹. '''وحی به معنای اشاره''': {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|فَخَرَجَ عَلى قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرابِ فَأَوْحى إِلَيْهِمْ}}﴾}}. <ref> سورۀ مریم، آیۀ 11 </ref>. | |||
:۱۰. '''[[وحی رسالی]]''': از مهمترین اقسام وحی است و منظور از آن، وحی به [[پیامبران|پیامبران الهی]] است. یعنی خداوند متعال به طریقی پنهانی، [[شریعت]] را به بندگان برگزیده خود القاء میکند. از ظاهر آیات استفاده میشود، بر همه پیامبران الهی وحی شده است. {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِنَّا أَوْحَيْنا إِلَيْكَ كَما أَوْحَيْنا إِلى نُوحٍ وَ النَّبِيِّينَ مِنْ بَعْدِهِ}}﴾}} <ref> سورۀ نساء، آیۀ 163 </ref>. <ref> [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۸۶-۸۹.</ref>. [[حضرت عیسی]] بر ایوب، یونس، هارون و سلیمان مقدم داشته شده و "واو" در این آیه دلالت بر ترتیب نمیکند، بلکه اشاره میکند بر همه پیامبران وحی شده است <ref> [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۹۰.</ref>. | |||
* [[پیامبران]]، انسانهای تکاملیافتهای هستند که آمادگی دریافت وحی را در خودشان فراهم ساختهاند. [[پیامبر اکرم|نبی مکرم اسلام]]: {{عربی|اندازه=150%|"لَا بَعَثَ اللَّهُ رَسُولًا وَ لَا نَبِيّاً حَتَّى يَسْتَكْمِلَ الْعَقْل"}} <ref> | |||
محاسن برقی، ج 1، ص 193 </ref>. وحی خداوند، منحصر در انزال کتب نیست. [[امیرالمؤمنین|امیرمؤمنان]] درباره آیه ۵۱ سوره شوری {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلاَّ وَحْيًا أَوْ مِن وَرَاء حِجَابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولا فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ مَا يَشَاء إِنَّهُ عَلِيٌّ حَكِيمٌ}}﴾}} میفرماید: "وحی، گاهی بهصورت کلام و سخن است... پارهای از آن در قلوب [[انبیا]] القاء میشود و بعضی نیز بهصورت رؤیاست... و برخی هم وحی و تنزیل است که تلاوت... میشود... ". در تفسیر آیۀ مذکور گفته شده است: " هیچ بشری در این مقام قرار نمیگیرد که خداوند با او تکلم کند به نوعی از انواع تکلم، مگر به یکی از سه نوع مذکور. <ref> [[پدیده وحی از دیدگاه علامه طباطبائی (کتاب)|پدیده وحی از دیدگاه علامه طباطبائی]] ص ۱۹۰-۱۹۲.</ref>. | |||
و در نگاهی دیگر می توان اقسام وحی را در انواع زیر به کار برد: | |||
===الف. کاربرد وحی در حوزه ارتباط خداوند با انسانها=== | ===الف. کاربرد وحی در حوزه ارتباط خداوند با انسانها=== | ||
در این حوزه، موحی خداوند و موحی الیه انسانها میباشند و محتوای وحی متفاوت است که عبارتند از: | در این حوزه، موحی خداوند و موحی الیه انسانها میباشند و محتوای وحی متفاوت است که عبارتند از: |