عشق به خدا: تفاوت میان نسخه‌ها

* [[قرآن کریم]] از این حالت، به نوری که [[حضرت حق]] در [[قلب]] بندگانش می‌نهد، و بدان آنان را [[هدایت]] می‌فرماید تعبیر کرده است؛ این [[نور]] آنان را از [[ظلمت]] مادّه و مادّیّات به [[نور]] بی‌پایان عالم [[ناپیدا]] کرانه معنا رهنمون می‌شود: {{متن قرآن|أَفَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ فَهُوَ عَلَى نُورٍ مِنْ رَبِّهِ}}<ref>«آیا کسی که خداوند دلش را برای اسلام گشاده داشته است و او از پروردگار خویش با خود فروغی دارد (چون سنگدلان بی‌فروغ است)؟» سوره زمر، آیه ۲۲.</ref>؛ {{متن قرآن|أَوَمَنْ كَانَ مَيْتًا فَأَحْيَيْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ}}<ref>«و آیا (داستان) آن کس که (به دل) مرده بود و زنده‌اش کردیم و برای او فروغی پدید آوردیم که با آن در میان مردم راه می‌رود» سوره انعام، آیه ۱۲۲.</ref>؛ {{متن قرآن|اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ}}<ref>«خداوند سرور مؤمنان است که آنان را به سوی روشنایی از تیرگی‌ها بیرون می‌برد» سوره بقره، آیه ۲۵۷.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۴۰۱.</ref>.

* [[حضرت حق]] از [[ابراهیم خلیل]] الرحمن{{ع}} حکایت می‌فرماید که: {{متن قرآن|إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ حَنِيفًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ}}<ref>«من با درستی آیین روی خویش به سوی کسی آورده‌ام که آسمان‌ها و زمین را آفریده است و من از مشرکان نیستم» سوره انعام، آیه ۷۹.</ref> و باز می‌فرماید: {{متن قرآن|فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ}}<ref>«پس هر سو رو کنید رو به خداوند است» سوره بقره، آیه ۱۱۵.</ref>.

*کوتاه سخن آنکه، از [[قرآن کریم]] به روشنی استفاده می‌شود، که هرکس خواهان آن است که در [[قیامت]] [[خداوند]] را به دیده [[عقل]]، [[قلب]]، و یا [[فطرت]] خویش بنگرد، بناگزیر می‌باید سَر آن داشته باشد، که او را در این [[عالم به]] [[نور]] [[عقل]]، [[نور]] [[قلب]]، و یا [[نور]] [[فطرت]] خود مشاهده کند؛ ورنه آن کس که دیده [[قلب]] خود را در این [[دنیا]] از مشاهده او بسته است، در [[قیامت]] نیز از دیدن او محجوب و بی‌بهره خواهد بود.

*رؤیت [[حضرت حق]] در آن عالَم، بستگیِ تمام به رؤیت او در این [[جهان مادّی]] خواهد داشت: {{متن قرآن|وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ نَاضِرَةٌ * إِلَى رَبِّهَا نَاظِرَةٌ}}<ref>«چهره‌هایی در آن روز شاداب است * (که) به (پاداش و نعمت) پروردگارش می‌نگرد» سوره قیامه، آیه ۲۲-۲۳.</ref>؛ {{متن قرآن|كَلَّا إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ}}<ref>«آری، بی‌گمان آنان در آن روز از پروردگارشان باز داشته خواهند بود» سوره مطففین، آیه ۱۵.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۴۰۶.</ref>.

* [[محبّت]] [[الهی]] را لذّتی است، که تنها کسانی که از جامش نوشیده‌اند، می‌توانند چگونگی‌اش را [[درک]] کنند. اینان در این راه سر از پا نمی‌شناسند، و حتّی خورد و خفتشان را نیز در نزد [[محبت]] او می‌بازند: {{متن قرآن|تَتَجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَا أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاءً}}<ref>«از بسترها پهلو تهی می‌کنند (و برای نماز برمی‌خیزند) در حالی که پروردگارشان را به بیم و امید می‌خوانند و از آنچه به آنان روزی کرده‌ایم می‌بخشند پس هیچ کس نمی‌داند چه روشنی چشمی برای آنان به پاداش کارهایی که می‌کردند نهفته‌اند» سوره سجده، آیه ۱۶-۱۷.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۴۰۶.</ref>.

* [[محبت]] [[الهی]] از نظر [[فیلسوفان]] و [[عارفان]] [[مسلمان]]، مساوی با هستی بوده؛ از این رو هر موجودی به مقدار وجود خود از این [[محبّت]] نصیبی برده، و به مرتبه‌ای از آن دست یافته است. آیاتی از [[قرآن کریم]] که بر [[تسبیح]] تمامی موجودات، [[تضرّع]]، اِنابه، ناله و سرانجام [[سجود]] آنان در پیشگاه [[حضرت حق]] دلالت می‌کند، گویا به همین مبنای بلند حِکْمی [[عرفانی]] اشاره می‌نماید: {{متن قرآن|وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا}}<ref>«و هیچ چیز نیست مگر اینکه او را به پاکی می‌ستاید اما شما ستایش آنان را در نمی‌یابید؛ بی‌گمان او بردباری آمرزنده است» سوره اسراء، آیه ۴۴.</ref>؛ {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ}}<ref>«آیا در نیافته‌ای هر که در آسمان‌ها و زمین است و پرندگان گشاده‌بال، خداوند را به پاکی می‌ستایند؟ هر یک نماز و نیایش خود را دانسته است و خداوند به آنچه انجام می‌دهند داناست» سوره نور، آیه ۴۱.</ref>؛ {{متن قرآن|وَسَخَّرْنَا مَعَ دَاوُودَ الْجِبَالَ يُسَبِّحْنَ وَالطَّيْرَ وَكُنَّا فَاعِلِينَ}}<ref>«و کوه‌ها و پرنده‌ها را رام کردیم که همراه با داود نیایش می‌کردند و کننده (ی این کار) بودیم» سوره انبیاء، آیه ۷۹.</ref>؛ {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَسْجُدُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ وَالنُّجُومُ وَالْجِبَالُ وَالشَّجَرُ وَالدَّوَابُّ وَكَثِيرٌ مِنَ النَّاسِ}}<ref>«آیا درنیافته‌ای که هر کس در آسمان‌ها و هر کس در زمین است و خورشید و ماه و ستارگان و کوه‌ها و درختان و جنبندگان و بسیاری از مردم به خداوند سجده می‌برند؟» سوره حج، آیه ۱۸.</ref>؛ {{متن قرآن|وَلَقَدْ آتَيْنَا دَاوُودَ مِنَّا فَضْلًا يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَالطَّيْرَ}}<ref>«و به راستی به داوود از نزد خود بخششی ارزانی داشتیم؛ ای کوه‌ها و پرندگان با وی همنوا شوید!» سوره سبأ، آیه ۱۰.</ref>. نمونه این [[آیات]]، به فراوانی در [[قرآن کریم]] وارد شده است<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۴۰۹.</ref>.

* [[محبّت]] [[الهی]]، با [[محبّت]] [[دنیا]] در تضادی کامل قرار دارد؛ به‌گونه‌ای که به هیچ وجه نمی‌توان میان این دو جمع نمود. [[حضرت حق]] - جلَّ وعلا! - خود این مطلب را این‌گونه بیان فرموده است: {{متن قرآن|مَا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَيْنِ فِي جَوْفِهِ}}<ref>«خداوند در درون هیچ کس دو دل ننهاده است» سوره احزاب، آیه ۴.</ref>.

* [[همسر]] [[عزیز مصر]] نیز چون مغلوب [[هوای نفس]] خود شد، به چنان گناهانی دامن خود را آلوده ساخت، که [[عقل]] هیچ‌گاه آلودگی به آنها را مجاز نمی‌شمارد، و آزادگان از انجامش سرباز می‌زنند. عشق‌ورزیِ او به کسی جز از شویش، خلوت کردن با او، و درخواست [[گناه]] جنسی از او؛ وزان پس چون از کامجویی از او ناامّید شد، دامن خود را [[پاک]] جلوه داد و [[گناه]] را به [[یوسف]]{{ع}} منسوب نمود و او را به زندان افکند!؛ این [[گناهان]] گذشته از آنکه برای خود او [[گناه]] بود، چنان ظلمی سنگین بر [[یوسف صدّیق]] شمرده می‌شد، که گوش‌ها از شنیدنش نفرت یافته آن [[زن]] را بر انجامش تقبیح می‌نمایند!<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۴۱۵.</ref>.

* [[یوسف صدّیق]]{{ع}} اما آن‌گونه که برّه از گرگ می‌گریزد، از [[گناه]] می‌گریخت!؛ چه حبّ [[الهی]] آن‌چنان بر قلبش نشسته بود، که جایی برای محبوبی دیگر نهاده بود. این در حالی است که تمامی عوامل لازم برای انجام گناهی که از بیشترین لذّت‌ها برخوردار است، برای ایشان فراهم شده بود: [[یوسف]]{{ع}} [[جوان]] بود، زیبا بود، در مقابل آن [[زن]] که اربابش بود بی‌اختیار و [[ناتوان]] بود؛ و آن [[زن]] نیز [[جوان]] بود، زیبا بود، مالک او بود، و سرانجام سخت مشتاق او؛ در آن مجلس جز از آن دو هیچ کسی دیگر حضور نداشت، و آن خلوت می‌توانست تردامنیِ آن [[حضرت]] را میسّر سازد؛

* [[محبّت]] [[الهی]]، عنایتی ویژه از جانب او - جلَّ وعلا - است که آن را تنها شامل حال افرادی که [[لیاقت]] آن را یافته‌اند، می‌گرداند. این [[عنایت ویژه]]، از جایگاهی چنان ارجمند برخوردار است، که هیچ چیزی را در این [[جهان]] نمی‌توان انباز آن نمود؛ از این رو [[تشبیه]] آن به مرواریدهای درخشان و جواهرات شفّاف، و یا آن را پر بهاتر از [[دنیا]] [[خواندن]]، [[تشبیه]] و سخنی ناصواب است!؛ چه جواهرات تنها سنگ‌هایی هستند که در سطح [[زمین]] به [[سختی]] یافت می‌شود و آن را بیش از این ارزشی نیست، همان‌گونه که [[دنیا]] نیز در نظر [[اهل دل]] از هیچ قیمتی برخوردار نیست، بلکه در مقابل [[رحمت الهی]] همچون نمی است که از دریایی بزرگ بر تکّه سنگی کوچک نشیند؛

* [[محبّت]] [[الهی]] را فوایدی بی‌شمار است، که بدون اغراق هیچ‌کس نمی‌تواند از عهده شمارش آن برآید؛ بلکه هیچ‌یک از نعمت‌های دیگر [[الهی]] همچون این [[نعمت]] نبوده از فواید بی‌شمار آن برخوردار نیست؛ در اینجا به شماری از این فواید اشاره می‌کنیم.

* [[محبّان]] به [[مقام]] [[رضا]] و [[تسلیم]] - که خود در شمار هدایای ویژه [[الهی]] است به دست می‌یابند. در اینجا [[رضایت]] مُحب تابع [[رضایت]] [[محبوب]] شده، بلکه می‌توان گفت که [[رضایت]] او تماماً در [[رضایت]] [[حضرت حق]] فانی می‌شود. سخن سیّد [[شهداء]] تمامی روزگاران [[حضرت]] [[امام حسین]]{{ع}} به هنگامی که از [[مکّه]] به سوی [[عراق]] حرکت فرمود، نشان از همین [[مقام]] دارد: "[[رضایت]] ما [[اهل‌بیت]] همان [[رضایت]] [[خدا]] است"<ref>{{متن حدیث|رِضَى اللَّهِ رِضَانَا أَهْلَ الْبَيْتِ}}؛ بحارالأنوار، ج۴۴، ص۳۶۶.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۴۲۷.</ref>.

* [[قرآن کریم]] [[سیره]] [[حضرت]] [[ابراهیم خلیل]]{{ع}} را [[نقل]]، و بر اساس آن صفحاتی از [[تسلیم]] و رضای مطلق را به نمایش در می‌آورَد. آیا آنکه ایشان یگانه [[فرزند]] شیرخوار و [[همسر]] خود را در بیابانی بی‌آب مسکن داد، و در آن تنها به [[پروردگار]] بزرگ [[اعتماد]] و تکیه نمود تا [[خداوند]] بدین وسیله خانه خود و [[نماز]] را بر پای دارد، چیزی جز از [[تسلیم]] کامل او در مقابل [[اراده الهی]] بود؟: {{متن قرآن|رَبَّنَا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِيُقِيمُوا الصَّلَاةَ رَبَّنَا إِنَّكَ تَعْلَمُ مَا نُخْفِي وَمَا نُعْلِنُ}}<ref>«پروردگارا! من برخی از فرزندانم را در درّه‌ای کشت‌ناپذیر نزدیک خانه محترم تو جای دادم تا در آن نماز برپا دارند پروردگارا! تو آنچه را پنهان یا آشکار می‌داریم می‌دانی» سوره ابراهیم، آیه ۳۷-۳۸.</ref>.