عصمت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

عصمت [[ملکه نفسانی]] است هر که را به آن متّصف شد، از [[فجور]] و [[زشتی]] باز می‌دارد. این [[ملکه]] متوقف است بر [[علم]] به معایب [[گناهان]] و [[مناقب]] [[طاعات]]؛ چراکه [[عفت]] هنگامی که در جوهر نفس حاصل شود و [[علم تام]] به [[حقیقت]] آنچه در [[معصیت]] و [[طاعت]] است موجب [[رسوخ]] عفت در نفس می‌گردد و تبدیل به ملکه می‌گردد. آن‌گاه این ملکه عفت موجب ایجاد ویژگی [[نفسانی]] یا بدنی در [[عبد]] می‌گردد که اقتضای آن [[ملکه عصمت]] می‌باشد وگرنه اگر این ویژگی نبود، به چه دلیل تنها او بدون هیچ ترجیحی متّصف به [[ملکه عصمت]] می‌گردد و این [[علم]] با [[وحی]] و [[الهام]] و نیز علم به [[مؤاخذه]] بر ترک اُولی تقویت می‌شود<ref>ر.ک: فاضل مقداد، اللوامع الالهیة فی المباحث الکلامیه، ص۱۶۹.</ref>.

این [[ویژگی معصوم]] در [[کلام]] [[ابن میثم بحرانی]]<ref>متوفای ۶۹۹ق.</ref> به صفت ویژه‌ای در [[انسان]] تعریف شده است: «[[عصمت]] صفتی است برای انسان که به سبب آن از انجام [[معاصی]] خودداری می‌ورزد»<ref>علی بن میثم البحرانی، قواعدالمرام فی علم الکلام، ص۱۲۵.</ref>؛ اما در کلام عبدالرزّاق [[لاهیجی]]<ref>متوفای ۱۰۷۲ق.</ref> به [[غریزه]] ویژه تعریف شده است: «مراد از عصمت غریزه‌ای است که با وجود آن [[داعی]] بر [[معصیت]] صادر نتواند شد با [[قدرت]] بر آن و این غریزه عبارت است از قوت [[عقل]]؛ به حیثیتی که موجب [[قهر]] قوای [[نفسانی]] شود»<ref>عبدالرزّاق لاهیجی، گوهر مراد، ص۲۶۹.</ref>؛ اما این غریزه در کلام [[مولا]] [[محمدمهدی نراقی]]<ref>متوفای ۱۲۸۶ق.</ref> به [[ملکه]] تعبیر شده است: «بدان که عصمت عبارت است از: «ملکه» که با وجود آن داعی بر معصیت نباشد و اگرچه قدرت بر آن داشته باشد»<ref>مهدی نراقی، انیس الموحدین، ص۹۷.</ref>.<ref>[[بهروز مینایی|مینایی، بهروز]]، [[اندیشه کلامی عصمت (کتاب)|اندیشه کلامی عصمت]]، ص ۱۰۵.</ref>

==عصمت در مذاهب دیگر==