اسم مستأثر در عرفان اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

== تعریف اصطلاحی ==

برخی از اسمای ذاتیه، دارای حکم و اثر متعینی در [[عالم خلق]] نمی‌باشند؛ این قبیل از اسما را اسمای مستأثره نامیده‌اند. [[پیامبر]] {{صل}} در دعای خود عرض می‌کند: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِكُلِّ اسْمٍ هُوَ لَكَ سَمَّيْتَ بِهِ نَفْسَكَ أَوْ أَنْزَلْتَهُ فِي كِتَابِكَ أَوْ عَلَّمْتَهُ أَحَداً مِنْ خَلْقِكَ أَوِ اسْتَأْثَرْتَ بِهِ فِي عِلْمِ الْغَيْبِ عِنْدَكَ}}<ref>ابن فناری، مصباح الانس، ص۶؛ آشتیانی، شرح مقدمه قیصری، ص۲۶۰-۲۶۱.</ref>؛ «بار خدایا من تو را می‌خوانم به هر اسمی که برای تو است و خودت را به آن نامیده‌ای یا در [[قرآن]] فرو فرستادی یا آن را به بنده‌ای از بندگانت آموخته‌ای یا در [[علم غیب]] خودت به آن متفرّد و مخصوص شده‌ای».

ابن فناری، مؤلف کتاب معروف مصباح الانس که شرح بر مفتاح الغیب قونوی است، عبارت قونوی را با شرح و توضیح چنین بیان می‌کند: اسمای ذات دو قسم است: یکی اسمایی است که [[حکم]] و اثر در عالَم خارج دارند که از پس پرده اثر شناخته شده و یا از راه [[کشف و شهود]] شناخته می‌شوند. دوم اسمایی است که اثر و حکمی در عالم خارج ندارند که همان اسم مستأثری است که در [[دعای پیامبر]] {{صل}} آمده است. و این بدان خاطر است که [[شئون]] [[الهی]]، بی‌نهایت است و مقدار محدودی از آن موجود می‌شود که شئون متناهی از نامتناهی بسیار فاصله دارد. و آن‌چه از شئونات موجود نمی‌شود، بسیار بیش‌تر است؛ پس نسبت اسمایی که حکم و اثر در خارج دارند، به اسمای مستأثره که حکم و اثر ندارند، نسبت متناهی با نامتناهی است<ref>ابن فناری، مصباح الانس، ص۴۷-۴۸.</ref>.

[[علامه]] [[داوود]] قیصری که سخن‌گوی [[عارفان]] است، با جمع‌بندی کلمات و سخنان عارفان نامدار، نظر خود و مشهور بین عارفان را این‌گونه بیان می‌کند که ما ترجمه آن را از استاد آشتیانی نقل می‌کنیم: بعضی از [[اسما]]، [[مفاتیح غیب]] وجودند، که منشأ تعین وجود می‌شوند و کسی [[علم]] به مفاتیح غیب ندارد و فقط [[خداوند]] به آن عالم است؛ چون در [[غیب]] وجود [[برزخ]]، موجودند و کسی راه به غیب وجود ندارد، مگر کسی که مورد تجلی [[حق]]، به [[هویت]] ذاتیه واقع شود؛ یعنی مورد تجلی ذاتی حق واقع گردد؛ کسانی که [[مظهر]] تجلی صفاتی هستند، از این اسما خبر ندارند. [[عالم به غیب]]؛ یعنی مفاتیح غیب حق است و غیب وجود خود را برای کسی ظاهر نمی‌نماید، مگر به بعضی از [[بندگان]] خود و آن بندگان کمّل، مخصوصی به تجلی ذاتی‌اند. این قبیل از [[اسما]] را که کسی به آنها وقوف حاصل نمی‌نماید، اسمای مستأثره نامیده‌اند و مکنون در [[غیب]] وجودند. این اسما، داخل حیطه اسم اول و اسم باطنند و چون داخل در اسم باطنند، هرگز ظاهر نمی‌شوند. این اسما، مبدأ [[ظهور]] اسمایی هستند که مبدأ ظهور اعیان ثابته‌اند، و اعیان ثابته، [[صور]] و تعین این اسما می‌باشند. اعیان ثابته، ظهور اسمای الهیه‌اند و اسمای الهیه، [[باطن]] اعیان ثابته‌اند و اسمایی که [[حکومت]] بر اعیان ثابته دارند، ظهور اسمای مستأثره‌اند و اسمای مستأثره، داخل در حیطه اسم باطن و اسم اولند. بنابراین، آن‌چه که مربوط به غیب وجود است، منتسب به اسم باطن و اول است. و آن‌چه که اختصاص به ظاهر و صورت وجود (آخر) دارد، محکوم به [[حکم]] اسم ظاهر است<ref>قیصری، شرح فصوص، ج۱، ص۳۶-۳۷؛ آشتیانی، شرح مقدمه قیصری، ص۲۶۰.</ref>.

== اسم مستأثر در اصطلاح [[عارفان]] ==

صدرالدین قونوی می‌گوید: برخی از [[اسماء]] ذاتیه که دارای اثر متعیّنی در عالَم نمی‌باشند، اسمای مستأثره نام دارند. [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: بار خدایا! تو را می‌خوانم به هر اسمی که برای تو است یا در [[قرآن]] فرو فرستاده‌ای یا آن را به بنده‌ای آموخته‌ای و یا در [[علم غیب]] خودت به آن مخصوص شده‌ای.

== رابطه اسم مستأثر و اسم اول و [[باطن]] ==

== دیدگاه [[امام خمینی]] درباره [[اسم مستأثر]] ==

یکی از تحقیقات ابتکاری امام خمینی «دیدگاه ایشان درباره اسم مستأثر» است که با دیدگان عارفان بزرگی، چون [[ابن عربی]]، قونوی، قیصری کاملاً متفاوت است. ما دیدگاه [[حضرت]] [[امام]] را تقریر می‌کنیم و در لابه‌لای مطالب، به بررسی و [[داوری]] [[اختلاف]] دیدگاه ایشان با [[عارفان]] دیگر می‌پردازیم: «وجود، یا به تجلی [[غیبی]] احدی که همه [[اسما]] و صفات در ساحتش [[مقهور]] و مستهلکند تجلی می‌کند و این تجلی به [[اسم مستأثر]] که هفتاد و سومین حرف از حروف [[اسم اعظم]] است، واقع می‌شود که [[مقام]] به شرط لایی همین است، و در این مقام، برای [[حق تعالی]] اسمی است که این اسم بر احدی معلوم نیست و حق تعالی متفرّد به [[علم]] به آن اسم است و آن نام [[مقدس]] در [[علم غیب]] [[خدای تعالی]] [[برگزیده]] و انحصاری او است و این تجلی، همان تجلی [[غیب]] احدی است که به وجهه غیبیه حضرت [[فیض]] [[اقدس]] واقع می‌شود، و اما ذات [[حق]] از حیث ذات در هیچ مرآتی از مرآت‌ها تجلی نمی‌کند و هیچ رهروی از [[اهل الله]]، تاب [[شهود]] او را ندارد.»..<ref>امام خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم... ، ص۱۴؛ محمدی گیلانی، اسم مستأثر، ص۳۸.</ref>.

پس روشن شد که نظر قیصری در بی حکم و اثر و [[مظهر]] بودن [[اسم مستأثر]]، با مبانی خود قیصری، در مظهر و [[حکم]] و اثر داشتن هر یک از [[اسما]] منافات دارد و مسلک [[امام خمینی]] درست است که خود ایشان در تبیین نظرشان می‌فرماید: «کیفیت [[ارتباط]] [[غیبی]] احدی را کسی نمی‌داند، بلکه آن، رابطه‌ای است بین اسمای مستأثره با مظاهر مستأثره، زیرا اسمای مستأثره در نزد ما دارای مظاهر مستأثره‌اند و اصلاً هیچ اسمی از اسما، بدون مظهرنیست و اسم مستأثر [[الهی]] نیز مظهر دارد، ولی مظهر آن مانند خود اسم مستأثر، در [[علم غیب]] [[حضرت]] احدیت است»<ref>امام خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص، ص۲۶؛ محمدی گیلانی، اسم مستأثر، ص۴۳.</ref>.

=== دیدگاه [[امام خمینی]] درباره [[اسم مستأثر]] ===

== نتیجه‌گیری ==

در نتیجه، اسم مستأثر، مظهر مستأثر دارد، این مطلب کاملاً با [[روایت]] دوم که در گذشته بیان شد، هم‌آهنگ است، زیرا در آن روایت آمده است: [[خدا]] را به بنده‌ای قسم می‌داد که آن [[بنده]] مستأثر در علم غیب حضرت احدیت است، که این بنده مستأثر، همان [[پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}} است که البته معلوم است، مراد [[روح]] و [[حقیقت]] [[محمدی]] است، نه [[جسم]] عنصری آن حضرت؛ پس اگر به نظر امام خمینی، اسم مستأثر، مظهر مستأثر دارد، طبق این روایت، آن مظهر مستأثر، حقیقت و روح محمدی {{صل}} است که بنده کامل و مستأثر است.

از طرفی، یکی از اصول مسلّم [[عرفان]] نظری این است که همه اسما، تحت [[پوشش]] [[اسم اعظم]] هستند<ref>کاشانی، اصطلاحات الصوفیه، ص۲۹.</ref>؛ پس اسم مستأثر هم تحت پوشش اسم اعظم است و به تعبیر لطیف و شیرین روایت اول، اسم اعظم، هفتاد و سه حرف ([[علم]]) است که اسم مستأثر، هفتاد و سومین حرف (علم) آن است. از طرف دیگر، [[انسان کامل]] که همان حقیقت روح محمدی {{صل}} است، مظهر و صاحب اسم اعظم است<ref>قیصری، شرح فصوص، ج۱، ص۴۸ و ۱۷۶ و ۱۷۸.</ref>.

از مجموع مطالب بالا این نتیجه به خوبی گرفته می‌شود که مظهر اسم مستأثر، همان انسان کامل و حقیقت روح محمدی {{صل}} است. مقایسه اسم اعظم و [[اسم مستأثر]] در تعیین و تعریفِ [[اسم اعظم]]، آرای گوناگونی ارائه شده است که به برخی از آنها اشاره می‌شود:

* برخی می‌گویند: اسم اعظم در حروف مقطعه‌ای که در اوایل بعضی از سور [[قرآن]] آمده مستور است؛

* گروهی می‌گویند: اسم اعظم [[خدای تعالی]] «هو» است و تعبیر کامل آن وقت [[دعا]]: {{متن حدیث|يَا هُوَ يَا مَنْ لَا هُوَ إِلَّا هُوَ}} است؛

* پاره‌ای می‌گویند: همانا اسم اعظم، لفظ [[مبارک]] [[جلاله]]«[[اللّه]]» است؛

* بعضی می‌گویند: هیچ یک از [[اسمای الهی]] در اعظم بودن متعین نیست، بلکه هر اسمی از [[اسمای حسنای الهی]] که در [[ارتباط]] با [[حاجت]] [[عبد]] است، مورد [[التجا]] قرار گیرد و حاجتمند به آن اسم، [[انقطاع]] کامل پیدا کند، همان اسم به تناسب حال و حاجتش، اسم اعظم است... و [[روایت]] می‌کنند: «شخصی از [[امام]] به [[حق]] [[ناطق]] [[جعفر صادق]] {{ع}} پرسید: که اسم اعظم را به او بیاموزد، امام {{ع}} به او فرمود: برخیز و داخل این [[حوض]] [آب سرد] بشو و [[غسل]] کن تا اسم اعظم را به تو بیاموزم، پس آن شخص [[امتثال]] کرد و وارد حوض گردید و غسل به جا آورد و و چون خواست از آب بیرون آید، امام {{ع}} به [[اصحاب]] و [[یاران]] اشاره کرد که مانع خروج وی از آب شوند، و آن بیچاره هرگاه [[اراده]] می‌کرد که از جانبی خارج شود، [[اصحاب امام]] او را منع می‌کردند و به آب پرتش می‌نمودند، و هر چه [[تضرع]] و [[استغاثه]] ([[زاری]] و درخواست) کرد که به وی ترحم کنند، سودی نداشت و مطمئن شد که آنها می‌خواهند او را به این وسیله هلاک کنند، و چون از اسباب طبیعی [[ناامید]] شد و حال [[اضطرار]] در او پدید آمد، بالطبع به سوی [[حضرت]] مجیب المضطرین منقطع گردید و [[تضرع]] و لابه به درگاه او برد، و آنها چون [[زاری]] و [[ابتهال]] او را به سوی [[حق تعالی]] استماع کردند، او را از آب بیرون آوردند و بر اندامش [[لباس]] کردند و مهلتش دادند تا به حال عادی برگشت، آنگاه به [[امام صادق]] {{ع}} عرض کرد: حالا به من [[اسم اعظم]] بیاموز، [[امام]] به او فرمودند: اسم اعظم را آموختی و [[خدای تعالی]] را بدان خواندی که اجابتت فرمود و از آب نجاتت داد، عرض کرد: چطور؟ امام {{ع}} فرمودند: هر اسمی از اسمای خدای تعالی در نهایت [[عظمت]] است، در نهایت وقتی [[انسان]]، اسم اعظم [[خدا]] را ذکر می‌کند و [[قلب]] او به غیر خدا تعلق دارد، از نام بهره‌ای نمی‌برد و هنگامی که خدا را نام می‌برد و از غیر خدا منقطع است، همان نام مذکور، اسم اعظم است، و تو چون مطمئن شدی که ما تو را خواهیم کشت، در قلب تو جز [[اعتماد]] به [[فضل]] [[خداوند متعال]] چیزی نبود، در این حال، هر اسمی را که در [[ارتباط]] با [[حاجت]] خود بیان کردی، همان اسم، اسم اعظم است»<ref>محمدی گیلانی، اسم مستأثر، ص۱۹-۲۲.</ref>؛

* از [[ائمه اطهار]] {{عم}} [[روایت]] شده است: {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ}} به اسم اعظم از سیاهی چشم به سفیدی چشم نزدیک‌تر است؛

* عده‌ای می‌گویند: اسم اعظم خدای تعالی آن است که آغاز آن {{متن قرآن|اللَّهِ}} و انجام آن {{متن قرآن|هُوَ}} است و حروفش نقطه ندارد، چه اعراب‌گذاری شود، چه اعراب‌گذاری نشود؛ خواندنش یکسان است و [[اختلاف قرائت]] ندارد و این در [[قرآن مجید]]، در هفت [[آیه مبارکه]] از هفت [[سوره]] است که عبارتند از:

* مرحوم [[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر آیه]] {{متن قرآن|وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا}}<ref>«و خداوند را نام‌های نیکوتر است، او را بدان‌ها بخوانید!» سوره اعراف، آیه ۱۸۰.</ref> بحثی درباره [[اسماء]] حسناء به طور جداگانه مطرح فرموده که مطالعه آن برای خواننده گرامی مفید خواهد بود، ایشان دو [[روایت]]، هم‌مضمون با روایت اولی که ما بیان کردیم نقل نموده که بدین شرح است: در کتاب بصائرالدرجات با اسناد خودش از [[امام صادق]] {{ع}} نقل کرده که فرمود: همانا [[خدای تعالی]] اسم اعظمش را بر هفتاد و سه حرف قرار داده است، پس به [[حضرت آدم]] بیست و پنج حرف از آن را بخشیده است، و به [[حضرت نوح]] هشت حرف از آن داده است و به [[حضرت موسی]] چهار حرف از آن [[عنایت]] فرموده است، و به [[حضرت عیسی]] دو حرف از آن داده که به وسیله آن [[مردگان]] را زنده و مریضان را [[شفا]] می‌داد و به [[حضرت محمد]] {{صل}} هفتاد و دو حرف از آن را بخشیده است و یک حرف را مخفی کرده است تا آن‌چه در ذات احدیت است معلوم نگردد، بلکه آن‌چه در ذات ماسوی [[الله]] است معلوم گردد.

سپس [[علامه]] می‌فرماید: [[روایات]] دیگری با همین مضمون داریم و معلوم است که مراد از این که [[اسم اعظم]] در هفتاد وسه حرف پراکنده شده یا از هفتاد و سه حرف تألیف شده، به این معنا نیست که از حروف الفبا تشکیل شده است... ، بلکه مقصود این است که اسم اعظم یک اسم واحدی است. که حروف آن بین [[پیامبران]] تقسیم شده و یک حرف از آن استثناء شده است. که اگر از قبیل اسمای لفظی بود که با مجموع حروفشان برمعنای واحدی دلالت می‌کنند، در این صورت بخشیدن چند حرف از یک اسم متشکل از هفتاد و سه حرف، به هر یک از پیامبران، هیچ منفعتی برای آنان نخواهد داشت<ref>طباطبایی، المیزان، ج۸، ص۳۶۶.</ref>.

از ملاحظه [[تعارف]] اسم اعظم و مطالبی که در فصول گذشته، درباره [[اسم مستأثر]] بیان شد، چنین نتیجه می‌گیریم که [[اسم اعظم]]، دارای مراتب متعددی است که آخرین مرتبه آن اسم مستأثر است که ویژه [[حق تعالی]] است و غیر [[خدا]] از آن بهره‌ای ندارد و ورای [[علم]] [[عالمان]] و [[کشف و شهود]] [[عارفان]] است ولی مراتب و مراحل دیگر اسم اعظم، قابل دسترسی است که هر کس نزدیک‌تر به خدا و اسم اعظم خدا باشد، بهره‌اش از آن بیش‌تر است، و چون [[پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}} و [[ائمه اطهار]] {{عم}} از همه به خدا و اسم اعظم نزدیک‌ترند، بهره آنان بیش‌تر است و [[آصف بن برخیا]]، [[وزیر]] [[حضرت سلیمان]] یک مرتبه از اسم اعظم را داشت و بهره [[پیامبران]] دیگر هم در [[روایت]] بالا به عنوان نمونه مشخص گردید.<ref>[مقاله: اسم مستأثر در ادعيه و اخبار http://emortezaei.blogfa.com/post/25].</ref>.

== اسم مستأثر در سجاده نور ==

[[اسماء الهی]] تعینات، تجلیات، ظهورات [[ذات الهی]] و [[واسطه فیض]] حقند و [[فیض الهی]] از طریق آنها به عالم [[ملک]] و [[ملکوت]] می‌رسد، در بین این [[اسماء]] همان‌طور که از [[روایات]] بر می‌آید [[خداوند]] دارای اسمی است که برای خود [[برگزیده]] است و احدی از آن مطلع نیست حتی [[پیامبر اسلام]] {{صل}} و [[اوصیاء]] او. [[امام باقر]] {{ع}} می‌فرماید [[اسم اعظم]] که ۷۳ حرف می‌باشد پیش ما هست و یک حرف آن نزد خداست که {{متن حدیث|اسْتَأْثَرَ بِهِ فِي عِلْمِ الْغَيْبِ عِنْدَهُ}}. این اسم به [[اسم مکنون]] و مخزون نیز خوانده شده است و از مراتب [[غیبی]] اسم اعظم شمرده می‌شود. این مطلب را از روایات باب حدوث اسماء کافی می‌توان استفاده کرد. که [[روایت]] امام باقر {{ع}} را نقل می‌کنیم: {{متن حدیث|عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ {{ع}} قَالَ: إِنَّ اسْمَ اللَّهِ الْأَعْظَمَ عَلَى ثَلَاثَةٍ وَ سَبْعِينَ حَرْفاً وَ إِنَّمَا كَانَ عِنْدَ آصَفَ مِنْهَا حَرْفٌ وَاحِدٌ فَتَكَلَّمَ بِهِ فَخُسِفَ بِالْأَرْضِ مَا بَيْنَهُ وَ بَيْنَ سَرِيرِ بِلْقِيسَ حَتَّى تَنَاوَلَ السَّرِيرَ بِيَدِهِ ثُمَّ عَادَتِ الْأَرْضُ كَمَا كَانَتْ أَسْرَعَ مِنْ طَرْفَةِ عَيْنٍ وَ نَحْنُ عِنْدَنَا مِنَ الِاسْمِ الْأَعْظَمِ اثْنَانِ وَ سَبْعُونَ حَرْفاً وَ حَرْفٌ وَاحِدٌ عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَى اسْتَأْثَرَ بِهِ فِي عِلْمِ الْغَيْبِ عِنْدَهُ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ}}<ref>الکافی، ج۱، ص۲۳۰، {{عربی|بَابُ مَا أُعْطِيَ الْأَئِمَّةُ {{عم}} مِنِ اسْمِ اللَّهِ الْأَعْظَمِ}}، ح۱، همچنین حدیث ۳ به این مطلب اشاره دارد.</ref>.

«امام باقر {{ع}} فرمود: اسم اعظم [[خدا]] هفتاد و سه حرف است، و تنها یک حرف آن نزد [[آصف]] بود، آصف آن یک حرف را گفت و [[زمین]] میان او و [[تخت بلقیس]] [[درهم]] نوردید تا او تخت را به‌دست آورد، سپس [[زمین]] بحالت اول برگشت، و این عمل در کمتر از یک چشم بهم زدن انجام شد و ما هفتاد و دو حرف از [[اسم اعظم]] را داریم و یک حرف هم نزد خداست که آن را در [[علم غیب]] برای خود مخصوص ساخته است وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ».

پس [[اسم مستأثر]] [[الهی]] از [[اسماء]] [[برگزیده]] و از مراتب اسم اعظم است، که در نزد خود [[پروردگار]] می‌باشد و هیچ کس حتی [[نبی اکرم]] {{صل}} و [[سلم]] هم از آن [[آگاه]] نیست. و در [[روایات]] نیز به این مطلب اشاره شده است. [[ابن عربی]] در [[فتوحات]] مکیه ذیل [[دعای پیامبر]] {{صل}}: {{متن حدیث|اللهم انى اسألك بكل اسم سّميته به نفسك او علمت احدا من خلقك او استأثرت به فى علم غيبك}} فرموده که این اسم مستأثر از همه ماسوی [[الله]] پنهان است، و کسی جز [[خدا]] نمی‌داند و بر آن آگاه نیست<ref>ابن عربی، فتوحات مکیه، باب ۳۶۵.</ref>.

از ظاهر [[کلام]] امام خمینی در شرح دعای [[سحر]] استفاده می‌شود که اصل این قول از استادشان مرحوم شاه‌آبادی است و ایشان آن را شرح کرده‌اند<ref>امام خمینی، شرح دعای سحر، ترجمه و شرح سید احمد فهری، ص۱۷۴.</ref> و بر اساس همین نظر در [[خطبه]] وصیت‌نامه‌شان [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[ائمه اطهار]] {{عم}} را مظهر همه [[اسماء]] حتی اسم مستأثر می‌دانند، گرچه کسی جز حق از مظاهر این اسم [[آگاه]] نیست.

به نظر می‌رسد این قول جامع‌تر و بیشتر مورد پسند است که اسم مستأثر همان طور که امام خمینی می‌فرمایند مظهری دارد چرا که اسم است و اسم ذات با تعین و [[وصف]] خاص است، و اگر اسم است پس [[ظهور]] و مظهری دارد و الا تنها [[مقام]] ذات مطلق غیرمتعین احدیت که بی‌واسطه اسم و رسم است، و در مقام و مرتبه قبل از واحدیت که مقام [[اسماء و صفات]] است، هیچ ظهور و مظهری ندارد. پس اگر اسم است هر چند اسم [[برگزیده]] و مخصوص خودش است، و هیچ کس از آن اطلاعی ندارد، اما [[مظهر]] و [[ظهور]] دارد و همان‌طور که [[امام خمینی]] فرموده‌اند می‌تواند مظهر و ظهور آن نیز برگزیده باشد و علمش مخصوص خودش باشد اگرچه در وجود آثاری داشته باشد و باز ما هم ندانیم که آن آثار از آن [[اسم مستأثر]] است؛ چون نه مظهر آن را کسی می‌داند و نه خود آن اسم را، و سریان وجودی [[ذات الهی]] در همه وجود و این که خودش می‌فرماید من از سیاهی چشم به سفیدی آن به شما نزدیک‌ترم، یا می‌فرماید من از رگ گردنتان به شما نزیک‌تر هستم، یا بحث [[فطرت]] [[الهی]] و [[فیض]] دائمی الهی در بقاء هستی در حالی که هستی غیر از او نیست؛ همه این مطالب دالّ بر این سخن است. و اینکه می‌فرماید حتی [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[ائمه معصومین]] {{عم}} نیز از آن [[آگاه]] نیستند و خبر ندارند، شاید بتوان گفت که [[علم]] بر آن اسم، فقط‍ مرتبه وجودی ذات [[واجب]] الوجود را می‌خواهد، و اگر کسی در آن مرتبه نیست که نیست، پس فی حد ذاته نمی‌تواند بر آن اسم علم داشته باشد. و آن اسم و علم به آن، با مرتبه [[غیب]] الغیوب و [[مقام]] احدیت عین هم است و ذات هیچ ماسوایی در آن مرتبه نیست تا آگاه بر آن شود و آن مقام مخصوص آن ذات است.