ذوالمعارج (اسم الهی): تفاوت میان نسخه‌ها

به دیده برخی، مفهوم «ذو» برای بیان پیوند شدید به شکل [[غلبه]] و [[قهر]] میان دارنده صفت و آن صفت است و «صاحب» مغایرت میان صاحب صفت و صفت را می‌رساند و چون این مغایرت در خدای والا اعتباری است، مناسب است که ذوالمعارج به «دارای معارج» معنی شود نه صاحب آن.<ref>التحقیق، ج ۳، ص۳۴۶، «ذو».</ref>

== خدای صاحب مدارج صعود ملائکه ==

امر ایجاد در [[نظام آفرینش]] بر [[نزول]]، و امر اعاده بر عروج [[استوار]] شده و هرکدام مراتب و درجاتی دارد که به ترتیب، مراتب [[قوس نزول]] و قوس صعود را تشکیل می‌دهند.<ref>شرح منظومه، ج ۳، ص۶۶۵ ـ ۶۶۶.</ref> اسم ذوالمعارج درباره مدارج و مراتب قوس صعود است که مراحل [[قرب]] الی اللّه‌و صعود به سوی او را رقم می‌زنند. بر این اساس، برخی مفسران معارج را در آیه {{متن قرآن|مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعَارِجِ}}<ref>«از سوی خداوند دارنده پایگاه‌ها (ی بلند)» سوره معارج، آیه ۳.</ref> [[مقامات]] [[ملکوت]] یا مراتب ملائکه <ref> المنیر، ج ۲۹، ص۱۱۲؛ المیزان، ج ۲۰، ص۷؛ من وحی القرآن، ج ۲۳، ص۹۱.</ref> یا محل صعود [[فرشتگان]] <ref>مراح لبید، ج ۲، ص۵۶۲؛ المنیر، ج ۲۹، ص۱۱۴.</ref> دانسته‌اند و بعضی به معنای آسمان‌هایی که [[پریان]] از آنها صعود می‌کنند <ref>اعراب القرآن، ج ۵، ص۲۱؛ البحرالمحیط، ج ۱۰، ص۲۷۲.</ref> و به [[عرش الهی]] می‌رسند <ref>نک: روح المعانی، ج ۱۵، ص۶۳ـ۶۴؛ تفسیر شبر، ص۵۳۱.</ref> و در [[حقیقت]]، [[خدا]] فرشتگان را از [[آسمان‌ها]] بالا می‌برد.<ref>روح المعانی، ج ۱۲، ص۳۰۸؛ فتح القدیر، ج ۴، ص۵۵۶.</ref> تمام عروج‌های [[عالم ملکوت]] به خدای والا ختم می‌شوند،<ref>مجمع البیان، ج ۸، ص۸۰۵؛ من هدی القرآن، ج ۱۲، ص۳۸.</ref> چون او نهایت همه چیز است و مرتبه‌ای بالاتر از وصول به او نیست <ref>تفسیر بیضاوی، ج ۵، ص۵۳؛ زبدة التفاسیر، ج ۶، ص۱۲۴.</ref> و چون خدا صاحب این [[مقامات]] و مراتب است، ذی المعارج نامیده شده است،<ref>معانی القرآن، ج ۳، ص۱۸۴؛ فتح القدیر، ج ۵، ص۳۴۵.</ref> از این رو راه‌های [[ملکوت]] و مراتب و درجات [[معنوی]] آن،<ref> المیزان، ج ۲۰، ص۷؛ مجموعه آثار، ج ۲۷، ص۶۷۵، «آشنایی با قرآن».</ref> که پریان و [[ارواح]] بر اساس قربشان به خدا، آن را می‌پیمایند از آنِ خداست.<ref>منهج الصادقین، ج ۱۰، ص۵؛ المیزان، ج ۲۰، ص۷.</ref>

سبب [[عروج]] [[پریان]] به سوی [[خدا]] این است که [[قیامت]]، روزی است که اسباب و وسائط از میان می‌روند و ملائکه، که واسطه‌های موکّل بر امور و حوادث جهان‌اند، هنگامی که سببیّت بین اسباب و مسبّبات گسسته می‌گردد و همه باید به سوی خدا برگردند، آنان نیز این مسیر را می‌پیمایند.<ref>المیزان، ج ۲۰، ص۸؛ احسن الحدیث، ج ۱۱، ص۳۳۵.</ref>

برخی از مفسران، صعود ملائکه را برای دریافت [[ثواب]]، بیان کرده‌اند <ref> التبیان، ج ۱۰، ص۱۱۴ـ۱۱۵.</ref> و بعضی احتمال داده‌اند که این پریان برای دریافت [[اوامر الهی]] و وظایفشان در [[روز قیامت]] صعود می‌کنند.<ref>فی ظلال القرآن، ج ۶، ص۳۶۹۶؛ من وحی القرآن، ج ۲۳، ص۹۳.</ref>

== صاحب مدارج [[قرب]] [[بندگان]] ==