احمد بن زکریاء: تفاوت میان نسخه‌ها

احمد بن زکریاء<ref>ر. ک: جامع الرواة، ج۱، ص۵۰؛ تنقیح المقال، ج۶، ص۱۴۰، ش۱۰۰۰؛ معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۲۵، ش۵۷۴؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۳۱۳، ش۹۶۳؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۴۷۲، ش۳۷۸.</ref> در یک مورد از [[اسناد روایات]] [[تفسیر کنز الدقائق]] و به نقل از [[کتاب الکافی]] آمده است:

{{متن حدیث|فی أصول الکافی: الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى جَمِيعاً عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَعْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ<ref>مصحف «محمد بن سالم بن أبی سلمة» است.</ref> عَنْ أَحْمَدَ بْنِ زَكَرِيَّا عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدِ بْنِ مَيْمُونٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ غِيَاثِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} قَالَ: مَا اجْتَمَعَ ثَلَاثَةٌ مِنَ الْجَاحِدِينَ إِلَّا حَضَرَهُمْ عَشَرَةُ أَضْعَافِهِمْ مِنَ الشَّيَاطِينِ فَإِنْ تَكَلَّمُوا تَكَلَّمَ الشَّيْطَانُ بِنَحْوِ كَلَامِهِمْ وَ إِذَا ضَحِكُوا ضَحِكُوا مَعَهُمْ وَ إِذَا نَالُوا مِنْ أَوْلِيَاءِ اللَّهِ نَالُوا مَعَهُمْ}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۳۵۱، به نقل از: الکافی، ج۲، ص۱۸۷ - ۱۸۸، ح۶.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۲۷۳.</ref>

احمد بن زکریا از [[راویان]] مشترک است که در اسناد روایات و [[کتب رجالی]] واقع شده است؛ مانند: «احمد بن زکریا الکسائی»، «احمد بن زکریا الصیدلانی»، «احمد بن زکریا القطان»، «احمد بن زکریا بن بابا»، «احمد بن زکریا بن بابا القمی» و «احمد بن زکریا بن طحان» <ref>ر. ک: المحاسن، ج۲، ص۵۱۳، ح۶۹۶؛ الکافی، ج۵، ص۱۱۱، ح۶؛ الخصال، ج۲، ص۴۰۰، ح۱۰۹؛ رجال الطوسی، ص۳۸۴، ش۵۶۴۵؛ رجال البرقی، ص۶۰؛ شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۲۳، ح۱۳۳.</ref>، ولی قرینه‌ای بر [[اتحاد]] معنون با یکی از این راویان یافت نشده است.

البته صاحب جامع الرواة آن را با «احمد بن زکریا بن بابا قمی» که از [[اصحاب امام هادی]] {{ع}} شمرده شده<ref>ر. ک: رجال البرقی، ص۶۰؛ رجال الطوسی، ص۳۸۴، ش۵۶۴۷.</ref> و در طریق [[شیخ طوسی]] به «[[محمد بن علی بن عیسی قمی]]»<ref>از اصحاب امام هادی و امام عسکری {{ع}} است؛ رجال البرقی، ص۵۹؛ رجال الطوسی، ص۳۹۱، ش۵۷۶۰؛ رجال النجاشی، ص۳۷۱، ش۱۰۱۰.</ref> واقع گردیده<ref>{{عربی|... الحمیری و محمد بن أبی القاسم، عن أحمد بن أبی عبدالله، عن أحمد بن زکری و عنقویه، عن محمد بن علی بن عیسی}}، الفهرست (طوسی)، ص۴۴۱، ش۷۰۷.</ref> [[متحد]] دانسته است<ref>{{عربی|أحمد بن زکریا بن بابا [دی] ابن بابا القمی من الکذابین المشهورین قاله الفضل بن شاذان [صه] عنه محمد بن مسلم (أسلم خ) فی [فی] فی باب تذاکر الأخوان}}؛ جامع الرواة، ج۱، ص۵۰.

یادآوری می‌شود که [[فضل بن شاذان]]، چند نفر از [[راویان]] را با تعبیر {{عربی|من الکذابین المشهورین}} یاد کرده که از جمله آنها {{عربی|حسن بن محمد المعروف بابن بابا القمی» است، نه احمد بن زکریا: «قال نصر بن الصباح: الحسن بن محمد المعروف بابن بابا و محمد بن نصیر النمیری، و فارس بن حاتم القزوینی لعن هؤلاء الثلاثة علی بن محمد العسکری {{ع}}. و ذکر [[أبومحمد]] الفضل بن شاذان فی بعض کتبه أن من الکذابین المشهورین ابن بابا القمی}}؛ [[رجال الکشی]] (إختیار معرفة الرجال)، ج۲، ص۸۰۵، ش۹۹۹.</ref>، بدون آن‌که شاهدی برای آن ذکر کرده باشد، ولی با ملاحظه طبقه، احتمال [[اتحاد]] معنون با «احمد بن زکریا» [[اهل]] [[کرخ]] که در [[سند روایت]] [[کمال الدین]] قرار گرفته و از [[امام رضا]] {{ع}} [[روایت]] کرده است وجود دارد<ref>{{متن حدیث|حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْعَطَّارُ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ خَالِهِ أَحْمَدَ بْنِ زَكَرِيَّا قَالَ: قَالَ لِيَ الرِّضَا عَلِيُّ بْنُ مُوسَى {{ع}} أَيْنَ مَنْزِلُكَ بِبَغْدَادَ قُلْتُ الْكَرْخُ قَالَ أَمَا إِنَّهُ أَسْلَمُ مَوْضِعٍ وَ لَا بُدَّ مِنْ فِتْنَةٍ صَمَّاءَ صَيْلَمٍ تَسْقُطُ فِيهَا كُلُّ وَلِيجَةٍ وَ بِطَانَةٍ وَ ذَلِكَ عِنْدَ فِقْدَانِ الشِّيعَةِ الثَّالِثَ مِنْ وُلْدِي}}؛ کمال الدین، ص۳۷۱، ح۴.</ref>، چون در هر دو سند (سند روایت [[تفسیر کنز الدقائق]] و سند کمال الدین)، [[محمد بن یحیی]] با دو واسطه از «احمد بن زکریا» روایت کرده است.

[[آیة الله]] [[بروجردی]]، [[طبقه راوی]] را بین ششم و هفتم تعیین کرده است<ref>الموسوعة الرجالیة، ج۴، ص۴۲.</ref> که با توجه به مطالب پیش‌گفته، احتمال قرار گرفتن [[راوی]] در طبقه ششم قوی‌تر است، به دلیل روایتش از [[امام رضا]] {{ع}} و [[روایت]] [[احمد بن أبی عبدالله البرقی]] از او.