حرص در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف'
جز (جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف')
خط ۲۲: خط ۲۲:
* حریصان از هر دو سرای محرومند و هیچ بهره‌ای از آن نمی‌برند؛ نه در [[دنیا]] بهره‌ای مادّی نصیبشان می‌شود، و نه در [[آخرت]] از نعمت‌های آن منتفع می‌گردند.
* حریصان از هر دو سرای محرومند و هیچ بهره‌ای از آن نمی‌برند؛ نه در [[دنیا]] بهره‌ای مادّی نصیبشان می‌شود، و نه در [[آخرت]] از نعمت‌های آن منتفع می‌گردند.
* در این میان، اگر تنها مطرود بودن او از درگاه [[الهی]] به عنوان ثمره [[حرص]] دستگیرشان می‌شد، کافی بود تا به [[خسران]] او در این دو [[جهان]] واقف شویم. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در این رابطه می‌فرمایند: "هرکس در گردش روز و شب، بالاترین قصدش تنها [[دنیا]] باشد، [[خداوند]] او را هیچ می‌انگارد؛ و چهار صفت را در قلبش جاودانه می‌سازد: اندوهی که هیچ‌گاه زائل نخواهد شد، و مشغولیّتی که هیچ‌گاه از آن فارغ نشود، و فقری که هیچ‌گاه از بین نرود، و آرزوئی که هیچ‌گاه به پایانش نرسد" <ref>{{متن حدیث| مَنْ أَصْبَحَ وَ الدُّنْيَا أَكْبَرُ هَمِّهِ فَلَيْسَ‌ مِنَ‌ اللَّهِ‌ فِي‌ شَيْ‌ءٍ وَ أَلْزَمَ قَلْبَهُ أَرْبَعَ خِصَالٍ هَمّاً لَا يَنْقَطِعُ عَنْهُ أَبَداً وَ شُغُلًا لَا يَنْفَرِجُ مِنْهُ أَبَداً وَ فَقْراً لَا يَبْلُغُ غِنَاهُ أَبَداً وَ أَمَلًا لَا يَبْلُغُ مُنْتَهَاهُ أَبَداً}}</ref>.
* در این میان، اگر تنها مطرود بودن او از درگاه [[الهی]] به عنوان ثمره [[حرص]] دستگیرشان می‌شد، کافی بود تا به [[خسران]] او در این دو [[جهان]] واقف شویم. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در این رابطه می‌فرمایند: "هرکس در گردش روز و شب، بالاترین قصدش تنها [[دنیا]] باشد، [[خداوند]] او را هیچ می‌انگارد؛ و چهار صفت را در قلبش جاودانه می‌سازد: اندوهی که هیچ‌گاه زائل نخواهد شد، و مشغولیّتی که هیچ‌گاه از آن فارغ نشود، و فقری که هیچ‌گاه از بین نرود، و آرزوئی که هیچ‌گاه به پایانش نرسد" <ref>{{متن حدیث| مَنْ أَصْبَحَ وَ الدُّنْيَا أَكْبَرُ هَمِّهِ فَلَيْسَ‌ مِنَ‌ اللَّهِ‌ فِي‌ شَيْ‌ءٍ وَ أَلْزَمَ قَلْبَهُ أَرْبَعَ خِصَالٍ هَمّاً لَا يَنْقَطِعُ عَنْهُ أَبَداً وَ شُغُلًا لَا يَنْفَرِجُ مِنْهُ أَبَداً وَ فَقْراً لَا يَبْلُغُ غِنَاهُ أَبَداً وَ أَمَلًا لَا يَبْلُغُ مُنْتَهَاهُ أَبَداً}}</ref>.
* عارف کامل [[میرزا جواد آقا ملکی تبریزی]]، در کتاب [[شریف]] "المراقبات" فرموده است: "اگر در [[وصف]] [[بدبختی]] حریص، تنها همین یک جمله [[پیامبر اکرم]] {{صل}} وارد شده بود که "[[خداوند]] او را هیچ می‌انگارد"، کافی بود تا [[بدبختی]] او را به خوبی نشان دهد!".
* عارف کامل [[میرزا جواد آقا ملکی تبریزی]]، در کتاب [[شریف]] "المراقبات" فرموده است: "اگر در وصف [[بدبختی]] حریص، تنها همین یک جمله [[پیامبر اکرم]] {{صل}} وارد شده بود که "[[خداوند]] او را هیچ می‌انگارد"، کافی بود تا [[بدبختی]] او را به خوبی نشان دهد!".
* عارف تبریزی بسیار [[نیکو]] گفته است؛ چه [[قرآن کریم]] این جمله را تنها برای آنکه [[مؤمنان]] به [[کافران]] [[پناه]] جسته آنان را [[ولیّ]] خودگردانند، به کار برده است: {{متن قرآن|لَا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللَّهِ فِي شَيْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقَاةً وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ}}<ref>«مؤمنان نباید کافران را به جای مؤمنان دوست گیرند و هر که چنین کند با خداوند هیچ رابطه‌ای ندارد مگر آنکه (بخواهید) به گونه‌ای از آنان تقیّه کنید و خداوند، شما را از خویش پروا می‌دهد و بازگشت (هر چیز) به سوی خداوند است» سوره آل عمران، آیه ۲۸.</ref>. {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِنْ دُونِكُمْ لَا يَأْلُونَكُمْ خَبَالًا وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ}}<ref>«ای مؤمنان! کسانی از غیر خودتان را محرم راز مگیرید که از هیچ تباهی در حقّ شما کوتاهی نمی‌کنند و دوست می‌دارند شما در سختی به سر برید؛ کینه از گفتارشان هویداست و آنچه دل‌هایشان پنهان می‌دارند، بزرگ‌تر است» سوره آل عمران، آیه ۱۱۸.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۲۹۲-۲۹۳.</ref>.
* عارف تبریزی بسیار [[نیکو]] گفته است؛ چه [[قرآن کریم]] این جمله را تنها برای آنکه [[مؤمنان]] به [[کافران]] [[پناه]] جسته آنان را [[ولیّ]] خودگردانند، به کار برده است: {{متن قرآن|لَا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللَّهِ فِي شَيْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقَاةً وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ}}<ref>«مؤمنان نباید کافران را به جای مؤمنان دوست گیرند و هر که چنین کند با خداوند هیچ رابطه‌ای ندارد مگر آنکه (بخواهید) به گونه‌ای از آنان تقیّه کنید و خداوند، شما را از خویش پروا می‌دهد و بازگشت (هر چیز) به سوی خداوند است» سوره آل عمران، آیه ۲۸.</ref>. {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِنْ دُونِكُمْ لَا يَأْلُونَكُمْ خَبَالًا وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ}}<ref>«ای مؤمنان! کسانی از غیر خودتان را محرم راز مگیرید که از هیچ تباهی در حقّ شما کوتاهی نمی‌کنند و دوست می‌دارند شما در سختی به سر برید؛ کینه از گفتارشان هویداست و آنچه دل‌هایشان پنهان می‌دارند، بزرگ‌تر است» سوره آل عمران، آیه ۱۱۸.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۲۹۲-۲۹۳.</ref>.
* از آنجا که [[پناه]] بردن [[مسلمانان]] به [[کافران]] و [[برگزیدن]] ایشان به‌عنوان [[حاکمان]] [[جامعه اسلامی]]، به تضعیف دولت‌های [[اسلامی]] و در نتیجه تضعیف [[اسلام]] می‌انجامد؛ [[خداوند]] این عبارت را در [[وصف]] چنین عملی به‌کار برده است. از این رو می‌توان دریافت که مورد استفاده مشابه این عبارت در [[حدیث نبوی]] نیز، جائی است که به [[ضعف]] [[اسلام]] در [[قلب]] [[مسلمانان]] می‌انجامد، و سرانجام آنان را از دائره مسلمانی خارج می‌سازد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۲۹۳.</ref>.
* از آنجا که [[پناه]] بردن [[مسلمانان]] به [[کافران]] و [[برگزیدن]] ایشان به‌عنوان [[حاکمان]] [[جامعه اسلامی]]، به تضعیف دولت‌های [[اسلامی]] و در نتیجه تضعیف [[اسلام]] می‌انجامد؛ [[خداوند]] این عبارت را در وصف چنین عملی به‌کار برده است. از این رو می‌توان دریافت که مورد استفاده مشابه این عبارت در [[حدیث نبوی]] نیز، جائی است که به [[ضعف]] [[اسلام]] در [[قلب]] [[مسلمانان]] می‌انجامد، و سرانجام آنان را از دائره مسلمانی خارج می‌سازد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۲۹۳.</ref>.
=== [[اندوه]] و [[غم]] دائمی ===
=== [[اندوه]] و [[غم]] دائمی ===
* [[انسان]] حریص همیشه در حالت [[اندوه]]، [[غم]]، [[اضطراب]] و [[ترس]] به سر می‌برد؛ چراکه هیچ‌گاه به آنچه در سر می‌پروراند نخواهد رسید؛ از این رو [[اندوه]] و [[غم]] حاصل از محرومیّت، هیچ‌گاه او را رها نخواهد ساخت. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} نیز به همین نکته در [[حدیث]] شریفی که هم اکنون [[نقل]] کردیم، اشاره فرمودند: "اندوهی که هیچ‌گاه از او جدا نخواهد شد"<ref>{{متن حدیث| هَمّاً لَا يَنْقَطِعُ‌ عَنْهُ‌ أَبَداً}}</ref> به عبارت دیگر، این چنین کس هیچ‌گاه به [[آرامش]] روحی نخواهد رسید؛ این حالت در شمار بدترین حالات نفسانی [[انسان]] است، چه تنها [[دوزخیان]] از آن برخوردار می‌باشند: {{متن قرآن|كُلَّمَا أَرَادُوا أَنْ يَخْرُجُوا مِنْهَا مِنْ غَمٍّ أُعِيدُوا فِيهَا}}<ref>«هر بار که از دلتنگی و اندوه بخواهند از آن (دوزخ) بیرون روند بازشان می‌گردانند» سوره حج، آیه ۲۲.</ref>.
* [[انسان]] حریص همیشه در حالت [[اندوه]]، [[غم]]، [[اضطراب]] و [[ترس]] به سر می‌برد؛ چراکه هیچ‌گاه به آنچه در سر می‌پروراند نخواهد رسید؛ از این رو [[اندوه]] و [[غم]] حاصل از محرومیّت، هیچ‌گاه او را رها نخواهد ساخت. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} نیز به همین نکته در [[حدیث]] شریفی که هم اکنون [[نقل]] کردیم، اشاره فرمودند: "اندوهی که هیچ‌گاه از او جدا نخواهد شد"<ref>{{متن حدیث| هَمّاً لَا يَنْقَطِعُ‌ عَنْهُ‌ أَبَداً}}</ref> به عبارت دیگر، این چنین کس هیچ‌گاه به [[آرامش]] روحی نخواهد رسید؛ این حالت در شمار بدترین حالات نفسانی [[انسان]] است، چه تنها [[دوزخیان]] از آن برخوردار می‌باشند: {{متن قرآن|كُلَّمَا أَرَادُوا أَنْ يَخْرُجُوا مِنْهَا مِنْ غَمٍّ أُعِيدُوا فِيهَا}}<ref>«هر بار که از دلتنگی و اندوه بخواهند از آن (دوزخ) بیرون روند بازشان می‌گردانند» سوره حج، آیه ۲۲.</ref>.
۲۱۸٬۲۰۰

ویرایش