تفسیر عصر حضور امامان معصوم: تفاوت میان نسخه‌ها

برخی، تعلیمات تفسیری بیشتری داشته‌اند و برخی کمتر؛ اما باید توجه داشت که علت این تطور و اختلاف، تفاوت سطح [[دانش]] و [[توانایی]] تفسیری آن بزرگواران نبوده، و علت و عوامل آن شرایط‍ ویژۀ دوران آن بزرگواران بوده است؛ برای مثال، در دوران [[امامت امام صادق]] {{ع}} [[بنی امیه]] و [[بنی عباس]] به [[جنگ]] و درگیری با یکدیگر مشغول بودند و [[فرصت]] نداشتند که از [[تعلیم]] و توسعۀ [[تفسیر]] به وسیلۀ آن [[حضرت]] جلوگیری کنند<ref>دوران امامت امام صادق {{ع}} از سال ۱۱۴ تا سال ۱۴۸ ه‍‌. ق و انتقال حکومت از بنی امیه به بنی عباس در سال ۱۳۲ ه‍‌. ق بوده است (ر. ک: مفید، الإرشاد، ص۵۲۵-۵۲۶؛ مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ص۲۳۵) در آن دوران حکومت بنی امیه در اثر رویارویی با شورش‌های متعدد، و حکومت بنی عباس به خاطر تازه تأسیس بودن، ضعیف بوده‌اند (ر. ک: طبری؛ تاریخ الطبری، اواخر ج۵ و اوائل ج۶؛ معارف، پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه، ص۸۵-۹۰).</ref>؛ ازاین‌رو، افراد بیشتری از آن حضرت تفسیر آموخته‌اند و از سوی دیگر، [[کتابت حدیث]] که در [[قرن اول هجری]] در نزد [[پیروان]] [[مکتب خلفا]] و [[فرمانروایان]] بنی امیه معمول نبود و آن را [[مکروه]] می‌دانستند، در اثر [[فرمان]] [[عمر بن عبد العزیز]] و فرمانروایان بعد از وی رواج و شیوع یافت<ref>ر. ک: دارمی، سنن الدارمی، ج۱، ص۱۲۶؛ قسطلانی، ارشاد الساری لشرح صحیح البخاری، ج۱، ص۱۶؛ ابوریّه، اضواء علی السنة المحمدیّه، ص۲۵۹-۲۶۳؛ اعظمی، دراسات فی الحدیث النبوی و تاریخ تدوینه، ج۱، ص۱۳۱-۱۳۲.</ref> و در نتیجه [[آزادی]] بیشتر برای [[نوشتن]] [[روایات تفسیری]] آن [[حضرت]] فراهم شد؛ و ازاین‌رو، روایات تفسیری بیشتری از ایشان به ما رسیده است و در [[زمان امام رضا]] {{ع}} چون [[مأمون]] به انگیزۀ [[سیاسی]] محافل [[علمی]] تشکیل می‌داد و [[دانشمندان]] [[مذاهب]] مختلف را در آن گرد می‌آورد و مطالب علمی گوناگون و از جمله [[تفسیر]] مشکل برخی [[آیات]] را از آن حضرت می‌پرسید، روایات تفسیری ویژه و نکته‌های [[تفسیری]] عمیق‌تری از آن حضرت بروز یافته است.<ref>[[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|تاریخ تفسیر قرآن]]، ص ۴۲۹-۴۳۱.</ref>