جعفی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

مواضع فردی و قبیله‌ای جعفی در این [[حماسه]] پرشکوه دو سویه بود. چرایی این امر را باید در پیشینه [[سیاسی]] و جهت گیری‌های [[فکری]] این قبیله جست که در جهت [[همراهی]] با [[امویان]] و [[پاسداری]] از [[روح]] قبیله‌ای و در قالب عثمانی‌گری نمود یافته بود. از سویی مواضع فردی جعفی‌ها هم دوسویه بوده و برخی از بزرگان این قبیله با این [[قیام]]، همراهی و گروهی دیگر در زمره [[فرماندهان]] عراق، در برابر با آن [[حضرت]] بودند. اما سهم ناچیز آنان از [[سرهای شهدای کربلا]] که تعداد آن را تنها هفت سر از جمیع [[سرهای شهدا]] گفته‌اند،<ref>أبومخنف، مقتل الحسین {{ع}}، ص۲۳۳؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۵، ص۴۶۸؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۲۰۷.</ref> حاکی از حضور اندک این دسته در عرصه میدان [[کربلا]] دارد و هر چند تعداد حاضران آنها هم در جمع [[یاران]] [[اباعبدالله الحسین]] {{ع}} هم چندان چشمگیر نیست. با این حال، مردانِ [[جعفی]] همراه با [[امام حسین]] {{ع}}، از نام‌آوران [[عراق]] بودند و گرایش‌های [[شیعی]] آنها اعم از [[شیعه]] [[سیاسی]] و [[عقیدتی]] آشکار و [[اهل بیت پیامبر]] {{صل}} را به عنوان [[جانشینان]] [[منصوب]] آن [[حضرت]] و [[واجب الاطاعه]] می‌‌دانستند. این گروه افزون بر [[همکاری]] در [[حماسه]] [[ظلم]] [[ستیز]] آن حضرت، در زمره [[شهدای کربلا]] قرار داشتند. شناخته‌ترین ایشان [[حجّاج بن مسروق جُعفی]] است که با شنیدن خبر [[خروج امام حسین]] {{ع}} از [[مدینه]]، از [[کوفه]] رهسپار [[حجاز]] شد و آن حضرت را در سرای بنی [[مقاتل]] [[دیدار]] کرد. [[حجاج]] از سوی [[امام]] [[مأموریت]] یافت تا [[عبیدالله بن حر جُعفی]] را- که از کوفه خارج شده بود - به سوی آن حضرت [[دعوت]] کند.<ref>ابن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۷۳.</ref> ولی عبیدالله، حجاج را باز گرداند و گفت: من به خاطر اکراهی که داشتم از کوفه بیرون آمدم.<ref>محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۴، ص۳۰۷.</ref> عبیدالله به سبب گرایش‌های [[عثمانی]]، از [[همراهی با امام]] سر باز زد. حجاج، سرانجام در عاشورای سال ۶۱ [[هجری]] در [[نبرد]] با [[کوفیان]] به [[شهادت]] رسید.<ref>ابن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۱۰۹.</ref> [[زید بن معقِل]]<ref>امین، اعیان الشیعه، ج۷، ص۳۰۰.</ref> و به قولی [[یزید بن مُغفَل مذحجی جُعْفی]]،<ref>صفری فروشانی، کوفه از پیدایش تا عاشورا، ص۲۹۴.</ref> [[عمرو بن مطاع جعفی]]<ref>ابن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۱۰۷.</ref> و [[یزید بن مُهاجر]]<ref>خوارزمی، المناقب، ج۲، ص۲۰.</ref> از دیگر شهدای جعفی در این حادثه بودند. با وجود [[همراهی]] برخی از جعفی‌ها با [[امام]] [[حسین بن علی]] {{ع}}، مواضع قومی و [[اشرافیت]] قبیله‌ای در [[رویارویی]] با آن حضرت قرار داشت. نخستین خبر درباره [[زحر بن قیس جُعفی]] یکی از رؤسای [[جعفی]] است که از سوی [[عبیدالله بن زیاد]] [[مأموریت]] داشت تا مانع پیوستن [[کوفیان]] به [[امام]] شود.<ref>حسن بن احمد همدانی، الاکلیل، ص۱۰۰.</ref> مواضع [[قبیله]] جعفی نیز پیرو [[اشرافیت]] قبیله‌ای بود و [[عبدالرحمن بن ابی سبره جُعفی]] [[فرماندهی]] آنها را در میدان [[کربلا]] بر عهده داشت.<ref>ابن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۹۰-۹۱؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، ج۵، ص۴۲۲-۴۲۳.</ref> به علاوه نام [[سالم بن خیثمه جُعفی]]، [[صالح بن وهب جُعفی]]،<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۲۵۹.</ref> [[ابوالجنوب عبدالرحمن جُعفی]]<ref>محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۴، ص۳۴۴.</ref> و [[قشعم بن عمرو بن یزید جُعفی]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۱۳؛ ابن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۱۱۷.</ref> در زمره [[قاتلان امام حسین]] {{ع}} دیده می‌‌شود<ref>[[مریم سعیدیان جزی|سعیدیان جزی، مریم]]، [[قبیله جعفی و نقش آن در تاریخ اسلام تا پایان خلافت امویان (مقاله)|قبیله جعفی و نقش آن در تاریخ اسلام تا پایان خلافت امویان]]، ص۱۵-۱۶.</ref>.

مواضع قبیله جعفی در برابر دولت زبیریان دارای دورویه، همراهی و رویارویی بود. اشراف و جنگاوران قبیله جعفی برای پا گرفتن دولت زبیریان [[کوشش]] بسیاری کردند. حرکت مختار و [[سیاست]] او در [[همدلی]] با [[موالی]]، [[خشم]] روسای قبایل را برانگیخت و آنان را در پیوستن به [[مصعب بن زبیر]] تحریک کرد. به نوشته ابن اعثم [[زحر بن قیس]] برای [[ستیز]] با مختار، به [[مصعب]] پیوست.<ref>ابن اعثم، الفتوح، ج۶، ص۳۲۷-۳۲۸.</ref> بنی جعفی همچنین در اداره ولایات [[سرسپرده]] با زبیریان [[همکاری]] داشتند. [[عبدالله بن اوس جعفی]]<ref>ابن اعثم، الفتوح، ج۶، ص۲۳۳.</ref> و [[جراح بن حصین جعفی]] از این نمونه‌اند.<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۹.</ref>