انحراف در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۵ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۲۶
، ۱۵ اکتبر ۲۰۲۲←منابع
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
[[امام خمینی]] همچنین در بعد [[سیاسی]]، ضمن تأکید بر [[حکومت]] [[عادل]] و [[صالح]]، انحراف [[ملتها]] را برخاسته از انحراف [[حکومتها]] میشمرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۵، ص۴۴۲.</ref> و ریشه انحراف [[حاکمان]] را [[گرفتاری]] در [[هواهای نفسانی]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۷، ص۴۹۴ و ج۱۸، ص۲۳۸.</ref>، [[وابستگی]] به [[شرق]] و [[غرب]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۲۱، ص۴۱۳.</ref> و تلقی [[جدایی دین از سیاست]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۶، ص۲۰۲.</ref> ارزیابی میکرد. از دیدگاه ایشان روی کارآمدن [[خاندان]] پهلوی و [[جایگزینی]] و [[ترویج]] [[فرهنگ]] [[غربی]] به جای [[فرهنگ اسلامی]] از جمله عوامل مؤثر در شکلگیری [[انحرافات]] و کجرویهای سیاسی بوده است<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۷، ص۳۳۰-۳۳۳؛ روحانی، ج۱، ص۱۳۱ و ۱۶۵.</ref>.<ref>[[نجمه خوشدل|خوشدل، نجمه]]، [[انحراف (مقاله)| مقاله «انحراف»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۳۴۹.</ref> | [[امام خمینی]] همچنین در بعد [[سیاسی]]، ضمن تأکید بر [[حکومت]] [[عادل]] و [[صالح]]، انحراف [[ملتها]] را برخاسته از انحراف [[حکومتها]] میشمرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۵، ص۴۴۲.</ref> و ریشه انحراف [[حاکمان]] را [[گرفتاری]] در [[هواهای نفسانی]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۷، ص۴۹۴ و ج۱۸، ص۲۳۸.</ref>، [[وابستگی]] به [[شرق]] و [[غرب]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۲۱، ص۴۱۳.</ref> و تلقی [[جدایی دین از سیاست]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۶، ص۲۰۲.</ref> ارزیابی میکرد. از دیدگاه ایشان روی کارآمدن [[خاندان]] پهلوی و [[جایگزینی]] و [[ترویج]] [[فرهنگ]] [[غربی]] به جای [[فرهنگ اسلامی]] از جمله عوامل مؤثر در شکلگیری [[انحرافات]] و کجرویهای سیاسی بوده است<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۷، ص۳۳۰-۳۳۳؛ روحانی، ج۱، ص۱۳۱ و ۱۶۵.</ref>.<ref>[[نجمه خوشدل|خوشدل، نجمه]]، [[انحراف (مقاله)| مقاله «انحراف»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۳۴۹.</ref> | ||
==[[مبارزه با انحراف]]== | |||
[[آیات قرآن]] نشان میدهد که [[مبارزه]] با انواع [[انحرافهای فکری]] - [[اعتقادی]]<ref>نحل، ۳۶.</ref> و عملی و [[اخلاقی]]<ref>اعراف، ۳۳ و ۸۰ -۸۱.</ref>، [[وظیفه]] مشترک همه [[پیامبران الهی]]{{ع}} بوده است؛ چنان که [[قرآن کریم]] این وظیفه را در قالب [[امر به معروف و نهی از منکر]]<ref>آل عمران، ۱۱۴.</ref> متوجه همه انسانهای [[خردمند]] و [[توانمند]] جامعه نیز دانسته است<ref>هود، ۱۱۶.</ref>. بر پایه روایاتی از [[پیامبر اسلام]]{{صل}}، [[اهل بیت]]{{عم}} [[مسئولیت]] [[ایستادگی]] در برابر انحرافات را داشتند<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۲۳، ص۳۰.</ref>. همانگونه که به گفته [[امام علی]]{{ع}} [[علما]] وظیفه دارند در برابر [[ظلم]] و نابرابریهای [[اجتماعی]] [[سکوت]] نکنند<ref>نهج البلاغه، خ ۳، ص۲۴.</ref>. [[علمای شیعه]] در طول [[تاریخ]]، نقش تعیین کنندهای در [[سرنوشت]] [[امت اسلامی]] به ویژه [[ملت ایران]] داشتهاند و هرگاه به [[وظیفه]] خود عمل کردهاند، مانع [[انحراف]] و [[منحرفان]] بودهاند<ref>عبداللهی، امید، فعالیت علمی و فرهنگی علمای شیعه در عصر پهلوی، ص۹.</ref>. | |||
[[امام خمینی]] [[حوزههای علمیه]] را در شمار نهادهای مؤثر در حل و [[اصلاح]] کجرویهای [[جامعه]] و [[روحانیان]] را [[پرچمدار]] انحرافستیزی در جامعه میدانست<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۴، ص۲۱۷.</ref> و [[معتقد]] بود [[علما]] و [[روحانیون]] ضامن بقای [[اسلام]] و احیاگران اسلام به شمار میروند<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۶، ص۲۷۸.</ref> و به هنگام انحراف و خطر برای اسلام، نخست به [[گفتگو]] و [[نصیحت]] و در صورت تأثیرنکردن، به [[قیام]] بر اساس وظیفه [[اقدام]] میکنند<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱، ص۱۱۴- ۱۱۵.</ref>؛ چنانکه در صد سال اخیر (به ویژه [[حکم]] میرزاحسن شیرازی در قضیه تنباکو و تلاشهای شیخ فضل [[الله]] نوری و دیگر [[عالمان]] [[ایران]] و [[نجف]] در [[جنبش]] [[مشروطیت]]، [[روحانیت]] در رأس [[مبارزه با انحراف]] قرار داشتهاند<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۹، ص۱۷۲و ج۱۳، ص۳۵۸.</ref>؛ از همین رو حوزههای علمیه را به پرورش متخصصان [[دینی]] [[متعهد]] برای تحقق [[فقه]] عملی اسلام [[دعوت]] میکرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۳، ص۴۱۷ -۴۱۸؛ ج۱۹، ص۱۵۲ و ج۲۱، ص۲۹۲.</ref> و مخدوش کردن وجهه روحانیت را نیز از مصادیق انحراف میشمرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۳، ص۳۹۳.</ref>. | |||
امام خمینی بر [[مسئولیت]] افراد در برابر یکدیگر و اصلاح خطاها و کجرویها از طریق اجرای [[امر به معروف و نهی از منکر]] تأکید میکرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۳، ص۴۶۹ - ۴۷۰ و ج۱۸، ص۴۳۷- ۴۳۸.</ref>؛ همچنین افزون بر تأکید بر [[افشاگری]] مداوم مسائل [[انحرافی]] و آگاهسازی [[مردم]] به کمک علما، [[خطیبان]] و روحانیان<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱، ص۸۱، ۲۲۰-۲۲۱؛ ج۲، ص۴۸۵ و ج۳، ص۴۳۳.</ref>، با توجه به معقول و [[مشروع]] بودن [[پرسش]] و [[نقد]] و [[اعتراض]] به عملکرد [[مسئولان]]<ref>جعفری، ص۲۳۸.</ref>، بر [[حق]] طبیعی مردم در [[نظارت]] بر عملکرد مسئولان و [[انتقاد]] از آنان و در صورت [[لزوم]] استیضاح آنان در [[نظام اسلامی]] صحه میگذاشت<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۵، ص۴۰۹.</ref>. از نظر ایشان، [[رهایی]] کامل از هر نوع [[انحراف اجتماعی]] با ایجاد نهادهای نظارتی<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۸، ص۴۶۵- ۴۶۶.</ref> و فعالیت مداوم همگان در [[شناسایی]] و طرد عناصر [[منحرف]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۳، ص۴۳۲- ۴۳۳.</ref> بستگی دارد و [[هوشیاری]] مداوم تکتک [[ملت]] و حرکت به سمت [[وحدت]] بر مبنای [[اسلام ناب]]، از دیگر وسایل [[غلبه]] و [[چیرگی]] بر [[انحرافات]] است<ref>همان، ج۳، ص۴۰۷، ۴۳۳؛ ج۴، ص۱۰۰، ۲۹۶؛ ج۱۴، ص۳۷۳ و ج۱۵، ص۳۰-۳۳.</ref>. | |||
خمینی غلبه حتمی بر انحرافات را در [[آموزش]] همراه با پرورش [[اسلامی]] و در واقع پرورش همزمان همه [[ابعاد انسان]] میدید و خواستار [[اصلاح]] ساختار [[آموزشی]] [[کشور]] بود<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۶، ص۹۹، ۳۵۱ و ج۱۴، ص۳ – ۴.</ref>؛ زیرا بهکارگیری [[مربیان]] و [[مبلغان]] [[تربیت یافته]] در [[مکتب اسلام]] اصیل و [[واقعی]]، ابزاری کارآمد در حل و اصلاح معضل [[انحراف]] است<ref>قطبی، ص۱۱۲.</ref>. ایشان مدرسهها و دانشگاهها را محافل [[تولید]] [[فرهنگی]] مستقل و انحرافستیز معرفی میکرد؛ به شرط آنکه استادان و معلمان با معیار [[پیروی]] از [[اسلام ناب محمدی]] [[گزینش]] و [[انتخاب]] شده باشند<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۷، ص۴۲۸- ۴۳۳؛ ج۱۰، ص۷۹؛ ج۱۳، ص۶، ج۱۴، ص۲۹۲، ص۳۶۱ و ج۱۷، ص۴۴۷.</ref>. | |||
به [[باور]] [[امام خمینی]] [[رسانهها]] و [[وسایل ارتباط جمعی]] ابزاری مهم برای ایجاد [[فرهنگ]] سالم و زدودن غبار انحرافات از چهره [[جامعه]] به شمار میآیند<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۹، ص۴۵۶، ۴۹۶؛ ج۱۲، ص۱۲ و ج۱۸، ص۳۶۲- ۳۶۳، ۴۷۹.</ref> و در این میان نقش مطبوعات و نویسندگان در مقابله با قلمهای منحرف بیهمتاست<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۳، ص۴۷۴ و ج۱۴، ص۱۲۷ -۱۲۸، ۱۷۰.</ref>؛ به شرط آنکه خود از عوامل انحراف [[تصفیه]] شوند و از نویسندگانی [[صالح]] و [[متعهد]] بهره جویند<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۸، ص۴۹۴؛ ج۱۰، ص۱۵، ۲۹۳؛ ج۱۱، ص۲۹۱ و ج۱۳، ص۴۷۴.</ref>. | |||
از سوی دیگر، از نظر [[تاریخی]]، یکی از نخستین واکنشهای عمومی امام خمینی در برابر ظهور پدیده انحراف در جامعه و [[حکومت]]، به اوایل دهه ۱۳۲۰ شمسی و [[نگارش]] کتاب [[کشف اسرار]] باز میگردد. ایشان در آن برهه، با نگارش این کتاب، در برابر نویسندهای که [[دین]] و [[روحانیت]] را مسخره و به آن [[حمله]] کرده بود و [[اسلام]] را مایه [[عقبماندگی]] و پسرفت [[مسلمانان]] معرفی میکرد، به شدت موضعگیری کرد<ref>امام خمینی، کشف اسرار، ص۵-۶.</ref>. در این کتاب، همچنین به برخی کجرویهای رضاشاه پهلوی مانند [[ظلم]] و [[تجاوز به حقوق مردم]]، [[ترویج فساد]]، غارتگری و [[تبلیغ]] و اشاعه آیینهای [[خرافی]] و معرفی آخوندهای ساختگی و [[بیتقوا]] به عنوان [[عالمان دینی]] و [[انحراف]] و تخطی از [[قانون]]، اشاره شده است<ref>امام خمینی، کشف اسرار، ص۲۳۳، ۲۳۹ و ۳۳۲ -۳۳۳.</ref>. | |||
[[امام خمینی]] همچنین از سال ۱۳۴۱، در برابر [[انحرافات]] مختلف [[رژیم پهلوی]] از اسلام، [[قانون اساسی]] و [[مصلحت]] [[ملت]]، واکنش نشان داد که مهمترین این واکنشها عبارت بودند از: | |||
#لایحه انجمنهای ایالتی و [[ولایتی]] به دلیل وجود برخی [[بدعتها]] و انحرافات، مانند [[سوگند]] به [[کتابهای آسمانی]] به جای [[قرآن]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱، ص۲۰۹.</ref>. | |||
#برگزاری همهپرسی [[انقلاب]] سفید به عنوان انحراف از قانون اساسی [[مشروطه]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱، ص۱۳۳- ۱۳۵.</ref>. | |||
# [[فاجعه]] [[مدرسه فیضیه]] که [[مخالفت]] محمدرضا پهلوی با اسلام شناخته شد<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱، ص۲۱۱.</ref>. | |||
#رخداد [[قیام]] پانزده خرداد ۱۳۴۲ که در برابر انحراف رژیم پهلوی از [[قوانین اسلامی]]، قانون اساسی و [[متمم]] آن بود<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱، ص۲۶۹-۲۷۰ و ۲۸۸.</ref>. | |||
# [[روابط]] رژیم پهلوی و [[اسرائیل]] که انحراف از اسلام و [[خیانت]] به مسلمانان بود<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱، ص۳۸۷.</ref>. | |||
# [[کاپیتولاسیون]] که انحراف از [[احکام]] و [[قوانین]] [[دین اسلام]] و [[مصالح]] و نظر [[ملت ایران]] بود<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱، ص۴۱۱.</ref>. | |||
# [[اندیشه]] [[جدایی دین از سیاست]] به عنوان انحراف از اسلام<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۱۹ و ۲۲.</ref>. | |||
#برپایی جشنهای ۲۵۰۰ ساله. | |||
# [[ترویج]] [[فحشا]] در [[جشن]] [[هنر]] [[شیراز]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۳، ص۲۲۹.</ref>. | |||
# [[تغییر]] مبدأ [[تاریخ]] رسمی [[کشور]] که انحراف از اسلام بود<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۵،ص ۵۰۳- ۵۰۴.</ref>.<ref>[[نجمه خوشدل|خوشدل، نجمه]]، [[انحراف (مقاله)| مقاله «انحراف»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۳۵۱.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == |