اهداف قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

اهداف قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۵ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۱۸

۹٬۴۳۰ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۵ اکتبر ۲۰۲۲

←‏منابع

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۲۶۲

ویرایش

@@ خط ۳۱: / خط ۳۱: @@
 امام خمینی به اهداف دیگری در آثار خود اشاره کرده است که در درجه بعدی اهمیت قرار دارد؛ مانند:۱. [[بیان احکام]] [[الهی]]: [[قرآن کریم]] با اینکه روشن‌گر همه چیز و همه امور و {{متن قرآن|تِبْيَانًا لِكُلِّ شَيْءٍ}}<ref>«بیانگر هر چیز و رهنمود و بخشایش و نویدبخشی برای مسلمانان است» سوره نحل، آیه ۸۹.</ref> بوده و واجد همه [[دستورها]] و احکامی است که [[بشر]] برای سعادت خود بدان نیازمند است<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۲۹.</ref>، دربردارنده چگونگی [[تعلم]] و [[تعلیم]]، حِکَم و [[مواعظ]]، کلیات [[قوانین]] [[شریعت]] و [[آداب و سنن]] الهیه است؛ ۲. احوال [[معاد]]: [[هدف]] دیگر [[قرآن]] پرداختن به احوال معاد و [[براهین]] آن، کیفیت [[عقاب]] و [[ثواب]] و تفاصیل [[بهشت و جهنم]] است<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، ص۱۸۹ - ۱۹۱؛ صحیفه، ج۱۵، ص۵۰۴.</ref>؛ ۳. اجرای [[عدالت اجتماعی]]: در نگاه [[امام خمینی]]، یکی از مقاصد [[قرآن کریم]] و [[بعثت]] [[انبیای الهی]]{{عم}}، [[رفع ظلم]] و [[برقراری عدالت]] در عرصه [[اجتماع]] به منظور [[اداره امور]] [[زندگی]] [[بشر]] است<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۷۰ -۷۱ و ص۱۳۸ - ۱۴۱؛ صحیفه، ج۷، ص۱۱۷ و ج۱۷، ص۴۳۴.</ref>. ایشان [[لزوم]] [[مبارزه]] با [[سلاطین جور]] و [[ستمگران]] و کسانی را که در [[دین]] [[تصرف]] می‌کنند، از جمله اموری می‌داند که قرآن با [[جدیت]] به دنبال آن است<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۶۵ و ۱۵۰؛ صحیفه، ج۲۱، ص۳۹۷.</ref>.<ref>[[مهدی رضوانی‌پور|رضوانی‌پور، مهدی]]، [[اهداف قرآن (مقاله)| مقاله «اهداف قرآن»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۴۵۶.</ref>
+==[[اهداف]] [[قصه‌های قرآن]]==
+قرآن کریم از [[آیات]] مختلفی در [[عقاید]]، [[اخلاق]]، [[احکام]] و [[علوم]] تشکیل شده است<ref>مغنیه، محمدجواد، التفسیر المبین، ص۴۱۹.</ref> و در آیات متعددی نیز به بیان [[قصص]] و [[تاریخ انبیا]]{{عم}} می‌پردازد<ref>بقره، ۵۱؛ مائده، ۲۷؛ یوسف، ۴.</ref> که نشان دهنده اهمیت و [[هدفمند بودن]] بیان قصه‌ها در قرآن است. همچنین [[معارف]] و مواعظی را باز می‌گوید که افراد از آن بهره برند و هدف آن صرف بیان [[تاریخ]] نیست<ref>قاسمی، محمد جمال الدین، تفسیر القاسمی، محاسن التأویل، ج۱، ص۷۴.</ref>. [[اندیشمندان اسلامی]] اهداف مختلفی برای ذکر این قصه‌ها در قرآن برشمرده‌اند؛ از جمله: ۱. [[اثبات وحی]] رسالی<ref>شحاته، عبدالله محمود، تفسیر القرآن الکریم، ج۶، ص۲۱۴۲.</ref>؛ ۲. [[وحدت دین]] و [[عقیده]] در جمیع [[انبیا]]{{عم}}<ref>حکیم طباطبایی، سید محمد باقر، علوم القرآن، ص۳۵۶.</ref>؛ ۳. [[بشارت]] به [[مؤمنان]] به شمول [[نصرت]] و [[لطف الهی]] برای انبیا{{عم}} و مؤمنان<ref>حکیم طباطبایی، سید محمد باقر، علوم القرآن، ص۳۶۰.</ref>؛ ۴. [[تربیت]] [[انسان]]<ref>ابن عاشور، محمد طاهر، التحریر والتنویر، ج۲۳، ص۱۳۷.</ref> در جهت [[ایمان به غیب]] و عمومیت [[قدرت الهی]] نسبت به همه اشیا<ref>حکیم طباطبایی، سید محمد باقر، علوم القرآن، ص۳۶۵.</ref>.
+امام خمینی نیز خاطرنشان کرده است که بیان قصه‌های انبیا{{عم}} در [[قرآن]] به جهت بیان [[تاریخ]] و مجرد [[اخبار]] و [[قصه‌گویی]] نیست؛ آن چنان که در کتاب‌های [[تاریخی]] دیده می‌شود؛ زیرا [[قرآن کریم]] کتاب قصه و تاریخ نیست<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، ص۱۸۷؛ تقریرات، ج۳، ص۴۵۸.</ref>، بلکه کتاب [[توحید]]، [[معارف]]، [[مواعظ]] و [[حکمت‌ها]] و کتاب [[سیر]] و [[سلوک الی الله]] است و در این قصه‌ها چگونگی [[تربیت]] [[حق تعالی]] نسبت به [[انبیا]]{{عم}} و تربیت انبیا{{عم}} نسبت به [[مردم]] بیان می‌شود و در آن، معارف و تعلیمات بی‌شماری است که [[عقل]] را متحیر می‌کند<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، ص۱۸۶.</ref>. ایشان بر این [[باور]] است که بیان قصه در قرآن کریم با روش و اسلوب خاصی در بیان [[حقایق]] و معارف همراه است و اغراض خاصی را در این قصه‌ها دنبال می‌کند<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، ص۱۸۶ - ۱۸۸؛ تقریرات، ج۳، ص۳۶۲ و ۴۵۸.</ref>.
+به باور [[امام خمینی]]، تکرار [[قصص]] [[انبیای الهی]]{{عم}}، مانند [[آدم]]{{ع}}، [[موسی]]{{ع}}، [[ابراهیم]]{{ع}} و دیگر انبیا{{عم}} بدین سبب است که این حقایق و معارف در [[قلوب]] سخت، تأثیر کند و قلب‌ها از آن [[پند]] گیرند. ایشان تأکید می‌کند که قرآن برای [[سعادت]] همه مردم در همه زمان‌هاست و [[انسان]] نیز حالات مختلفی دارد؛ به گونه‌ای که نمی‌توان همه مردم را با یک [[روش دعوت]] کرد، بلکه باید این معارف با بیان‌های مختلفی در ضمن قصه، تاریخ، گاهی با [[صراحت]] و گاهی به کنایه، رمز و مثال، همراه با تکرار بیان شود تا تمام طبقات مردم در تمام زمان‌ها و مکان‌ها از آن استفاده کنند<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، ص۱۸۷.</ref>. از این جهت [[تفکر]] در [[قصه‌های قرآنی]] و [[عبرت]] گرفتن از احوال اشخاصی که [[سلطنت]]، [[عظمت]] و [[ثروت]] داشتند و این امور سبب [[هلاکت]] آنها شد، بهترین علاج [[مفاسد اخلاقی]] به شمار می‌رود<ref>امام خمینی، حدیث جنود، ص۳۷۸.</ref>.<ref>[[مهدی رضوانی‌پور|رضوانی‌پور، مهدی]]، [[اهداف قرآن (مقاله)| مقاله «اهداف قرآن»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۴۵۸.</ref>
+==ویژگی‌های مقاصد قرآن==
+برخی [[اندیشمندان اسلامی]] ویژگی [[اهداف قرآن]] را [[جامعیت]] آن می‌دانند که منحصر به [[احکام تکلیفی]] نیست<ref>آلوسی، سیدمحمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، ج۱۵، ص۴۸۵.</ref> و همه [[مردم]] را در همه زمان‌ها شامل می‌شود<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۸، ص۲۹ -۳۰.</ref> و سه بعد [[بینش]]، [[گرایش]] و عمل را دربر می‌گیرد، اما بعد بینش و [[فکر]] [[انسان]] مانند [[غفلت‌زدایی]]، بعد گرایش مانند [[انذار]] و پنددادن و بعد عمل مانند [[هدایت]] به [[صراط مستقیم]] است<ref>مصباح یزدی، محمدتقی، قرآن‌شناسی، ج۲، ص۲۳ -۴۳.</ref>. همچنین به [[باور]] برخی [[مفسران]]، برای ایجاد [[نشاط]] و [[انگیزه]] در خواننده [[قرآن]]، مقاصد مختلف در یک [[سوره]]، پراکنده بیان شده است<ref>مراغی، احمد بن مصطفی، تفسیر المراغی، ج۱۱، ص۵۸.</ref>. [[امام خمینی]] نیز برای [[اهداف قرآن]] ویژگی‌هایی برشمرده است؛ از جمله:
+# [[فطری]] بودن اهداف قرآن<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۲، ص۵۱۱.</ref>: اهداف قرآن فطری است؛ زیرا گرایش به [[توحید]] و [[شناخت خداوند]] و [[عشق به کمال]] مطلق و [[تنفر]] از نقائص و همچنین میل به بقا و راحت مطلق و [[قسط]] و [[عدالت]]، جملگی از [[امور فطری]] است و افزون بر برهان‌پذیر بودن، از نظر [[درک]] فطری نیز قابل [[تصور]] و [[تصدیق]] است<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ص۱۸۵ - ۱۸۶ و ۳۵۸؛ ایازی، سیدمحمدعلی، تفسیر قرآن مجید برگرفته از آثار امام خمینی، ج۱، ص۸۸.</ref>.
+# جامع بودن اهداف قرآن: [[قرآن کریم]] به همه جهات مادی و [[معنوی]] و ابعاد فردی و [[اجتماعی]] [[بشر]] توجه تام می‌کند و در عین حال که یک کتاب معنوی [[عرفانی]] است، به [[تهذیب نفس]] نظر دارد و دلیل و [[برهان]] نیز اقامه می‌کند؛ همچنان که به مسایل [[حکومتی]] و اجتماعی توجه می‌کند و برنامه‌هایی برای [[اصلاح]] مردم و [[جامعه]] ارایه می‌دهد<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۷، ص۴۳۴- ۴۳۵؛ ایازی، سیدمحمدعلی، تفسیر قرآن مجید برگرفته از آثار امام خمینی، ج۱، ص۸۹.</ref>.
+#تنوع در بیان: مقاصد قرآن با عبارات مختلف و [[مواعظ]] به طرق گوناگونی تکرار شده است تا افزون بر اینکه متنوع باشد و ایجاد کسالت نکند، متناسب با سطح درک و [[معرفت]] قشرهای مختلف باشد و هر یک از آنان را به طریقی [[دعوت]] کند و مقاصد را بفهماند<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، ص۱۸۷-۱۸۸؛ صحیفه، ج۱۳، ص۳۹۷.</ref>.
+#مراتب داشتن [[اهداف قرآن]]: مقاصد [[قرآن]] مراتب متعددی دارد و همه افراد در سطح‌های مختلف می‌توانند از آن بهره برند<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، ص۱۸۵ – ۱۸۶.</ref>. قرآن همانند سفره گسترده [[الهی]] برای تمامی [[بشر]] است که هرکس به فراخور ظرفیتش از آن بهره‌مند می‌شود<ref>امام خمینی، تفسیر حمد، ص۱۷۰؛ امام خمینی، صحیفه، ج۱۸، ص۲۶۳.</ref>.<ref>[[مهدی رضوانی‌پور|رضوانی‌پور، مهدی]]، [[اهداف قرآن (مقاله)| مقاله «اهداف قرآن»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۴۵۸.</ref>
 == منابع ==