شمعون بن زید ازدی: تفاوت میان نسخه‌ها

ابوریحانه به ازدی مشهور است، اما او را [[انصاری]]، قرشی، قرظی<ref>ابن اثیر، ج۲، ص۶۳۹.</ref>، [[کنانی]]<ref>ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۱۸۹.</ref> و دوسی<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۲۴.</ref> نیز خوانده‌اند. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۳، ص۲۸۹.</ref> انتساب به [[ازد]]، [[انصار]] و [[مدینه]] را، به اعتبار اینکه تمام [[انصار]] از قبیله ازد و ساکن مدینه‌اند و انتساب قرشی را با احتمال [[پیمان]] [[حلف]]، قابل توجیه دانسته است. این در حالی است که ابن حجر ذیل ابوریحانه قرشی، او را [[عقبة بن مالک جهنی]] معرفی می‌کند<ref>ر. ک: عقبة بن مالک جهنی.</ref>. [[ذهبی]]<ref>ذهبی، ج۱، ص۲۵۹.</ref> او را حلیف انصار دانسته است. [[ابن عساکر]]<ref>ابن عساکر، ج۲۳، ص۱۹۸.</ref> ازدی‌های [[شام]]، از جمله ابوریحانه را از [[موالی]] [[ازد]] برمی‌شمارد. با این حال، او را حلیف حضرموت نیز دانسته‌اند<ref>ابن حجر، ج۳، ص۱۵۴؛ تهذیب، ج۴، ص۳۲۰.</ref>. توجیه انصاری بودن او، با توجه به اینکه خلیفة بن خیاط<ref>خلیفه بن خیاط، ص۲۱۱.</ref> یکبار از ابوریحانه ساکن [[مصر]] که نسبش معلوم نیست و بار دیگر <ref>خلیفه بن خیاط، ص۵۵۵.</ref> از ابوریحانه [[اوسی]] انصاری نام برده، مشکل می‌شود؛ زیرا شخص مورد بحث ساکن مصر بوده است. از طرفی، برخی نیز ابوریحانه [[ازدی]] انصاری را، غیر از ابوریحانه قرشی [[تصور]] کرده‌اند <ref>ابن قانع،؛ ابن اثیر، ج۶، ص۱۱۵؛ ذهبی، ج۲، ص۱۶۸؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۱۲۳.</ref>. اما برخی دیگر از [[صحابه]] نگاران، ذیل ابوریحانه ازدی انصاری، [[روایت]] ابوریحانه قرشی را آورده‌اند که درباره [[نهی]] [[رسول خدا]] {{صل}} از [[تکبر]] و فرق آن با [[زیبایی]] و این سخن مشهور [[پیامبر]] است که فرمود: {{متن حدیث| إِنَّ اَللَّهَ جَمِيلٌ يُحِبُّ اَلْجَمَالَ }}<ref>ر. ک: ابونعیم، ج۳، ص۱۴۸۸؛ ابن سعد، ج۷، ص۲۹۶؛ ابن عساکر، ج۲۳، ص۱۹۳ و نیز منابع یادشده ذیل کنیه‌های او.</ref>؛ انتساب به ازد و دوس باهم [[تعارض]] ندارد؛ زیرا دوس، تیره‌ای از ازد است<ref>سمعانی، ج۲، ص۴۷۳.</ref>. به همین دلیل، برخی از دوسی‌ها را از دی می‌گویند؛ مانند [[طفیل بن عمرو دوسی]]<ref>ر. ک: سمعانی، ج۴، ص۱۶۴.</ref>.

مشهور [[صحابه]] نگاران نیز تنها از یک نفر به نام [[ریحانه دختر شمعون]] یاد کرده‌اند. [[حافظ]] [[احمد بن هارون]] نیز در اسماء منفرده از [[اصحاب پیامبر]]، تنها از شمعون که همان ابوریحانه است نام برده است<ref>ابن عساکر، ج۲۳، ص۲۰۰.</ref>. اما احتمال این مطلب که او شخص دیگری باشد وجود دارد؛ زیرا برخلاف ابن عبدالبر، برخی دیگر ریحانه به [[همسر رسول خدا]] {{صل}} - را دختر [[زید بن عمرو بن شمعون بن خنافه]] گفته‌اند و شمعون نمی‌تواند جد دوم ابو ریحانه [[ازدی]] باشد؛ زیرا شمعون - بر فرض حیاتش در [[زمان پیامبر]] - در ماجرای بنی قریظه، یا کشته شده یا [[اسلام]] آورده، که هر در صورت منتفی است؛ زیرا از یک سو ازدی تا سال ۹۵ زنده بوده و از سوی دیگر صحابه نگاران، پدر ریحانه، [[همسر پیامبر]] را در شمار صحابه نام نبرده‌اند. بنابراین، هیچ ارتباطی با ابوریحانه، (شمعون مورد بحث) نخواهد داشت. افزون بر این، هیچ کس در معرفی ابوریحانه، به همسری دخترش با [[پیامبر]] - با توجه به اهمیت موضوع اشاره‌ای نکرده است. از این‌رو، کسانی هم که ریحانه قرظی را دختر شمعون بن زید دانسته‌اند، در [[حقیقت]] او را به جدش منتسب کرده‌اند.

[[صحابه]] نگاران، ابوریحانه را از فضلا، [[پارسایان]] و [[زاهدان]] [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} برشمرده‌اند <ref>ابونعیم، ج۴، ص۱۷۸۳؛ ابن عبدالبر، ج۲، ص۲۶۸؛ ابن اثیر، ج۲، ص۳۶۹؛ ابن صلاح، ص۱۹۲.</ref>؛ به طوری که گاه از [[همسر]] خود نیز [[غافل]] می‌شد و تمام شب را به [[تهجد]]، [[قرائت قرآن]] و [[تفکر]] در [[آیات]] می‌پرداخت <ref>ابن ابی عاصم، ج۴، ص۲۹۹؛ ابن حجر، ج۳، ص۲۹۱.</ref>. او در عسقلان، به بسیاری [[سجود]] مشهور بود<ref>ابن ابی عاصم، ج۴، ص۳۰۳؛ ابن حجر، ج۳، ص۲۹۱.</ref>. در برخی از گزارش‌ها برای ابوریحانه کراماتی هم نقل شده است. آرام کردن دریا وقتی او در کشتی بود و دریا توفانی شد<ref>ابن ابی عاصم، ج۴، ص۲۹۸؛ ابونعیم، ج۴، ص۱۷۸۳.</ref> و روی آب آمدن سوزن دوزندگی با دعای ابوریحانه وقتی به دریا افتاد<ref>ابن ابی عاصم، ج۴، ص۲۹۸؛ ابونعیم، ج۴، ص۱۷۸۳؛ ابن حجر، ج۳، ص۲۹۱.</ref> از جمله [[کرامات]] او دانسته شده است.