خراسانی که قیامش از نشانه‌های غیرحتمی ظهور است کیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

در [[روایات]] این چنین آمده است که هم زمان با [[خروج سفیانی]] و [[قیام یمانی]]، [[خراسانی]] هم [[قیام]] می‌کند و [[پرچم‌های سیاه]] از سمت [[خراسان]] به سوی [[کوفه]] حرکت کرده و در [[زمان ظهور]] با [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[بیعت]] می‌کنند. عده‌ای از این [[روایات]] عنوان [[خراسانی]] را برداشت کرده‌اند که در مقابل عده‌ای دیگر این عنوان را رد کرده و برخی از آن [[روایات]] را ضعیف دانسته‌اند.

[[حدیث]] نخست، به [[امام صادق]] {{ع}} منسوب است که فرمود: "پیش از این [[امر]]، پنج علامت وجود دارد: ندا، [[سفیانی]]، [[خراسانی]]، [[نفس زکیه]] و [[خسف در بیداء]]"<ref>الغیبة، نعمانی، ص ۳۰۱.</ref>. در [[سند]] این [[روایت]]، [[محمد]] رازی و ابو سمینه وجود دارند که تضعیف شده‌اند<ref>رجال النجاشی، ج ۲، ص ۲۲۶ و ۲۱۶.</ref>. به علاوه، قطعی نیست که مراد از "این [[امر]]"، [[ظهور امام زمان]] {{ع}} باشد؛ بلکه ممکن است مراد ایشان، [[گشایش]] [[شیعیان]] و [[فرج عمومی]] باشد نه خصوص [[فرج]] [[امام عصر]]؛ کما این که در بیان آن بزرگواران، [[فرج]]، به معنای [[گشایش]] [[شیعه]] آمده است.

«آشکار شدن [[سید هاشمی]] از علایم غیر حتمی [[ظهور امام زمان]] {{ع}} است و از مجموع احادیث به دست می‌آید که او، مردی از [[بنی هاشم]] و از نوادگان [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} و در سن جوانی است و در کف دست راستش خالی می‌باشد و از خراسان ظاهر می‌شود؛ قبلا گفتیم که خراسان، نام منطقه وسیعی است که جزیی از ایران، افغانستان و شوروی است و نمی‌توانیم به طور دقیق روی نقطه آغاز حرکت و مرکز نهضتش دست بگذاریم.

احادیث می‌گویند: بعد از خارج شدن سپاه [[سفیانی]] از [[کوفه]]، ارتکاب جنایات فجیع، ریختن خون‌ها و به اسارت بردن زنان و قرار دادن زنان در وسایل نقلیه و حمل آنها به شام به وسیله سپاه [[سفیانی]]، [[سید هاشمی]] با سپاهش به عراق می‌رسد؛ در این وضعیت بد و دردناک، [[سید هاشمی]] به [[کوفه]] می‌رسد و می‌داند که سپاه [[سفیانی]] به سوی شام می‌روند و اسراء با آنها هستند؛ [[یمانی]] هم با سپاه بزرگی به [[کوفه]] می‌رسد و این دو لشکر به سوی سپاه [[سفیانی]] می‌روند بین آنها جنگ بزرگی رخ می‌دهد، سپاه [[سفیانی]] را از بین می‌برند و بعد از این که اسراء را نجات می‌دهند، پیروزمندانه به [[کوفه]] باز می‌گردند. احادیث درباره نسب و ریشه [[سید هاشمی]] اختلاف دارند، بعضی از آنها می‌گویند: او حسنی است و برخی می‌گویند: او حسینی است و احتمال قوی این است که او، حسنی نسب باشد و این هاشمی، همان کسی است که در بعضی از روایات به [[نفس زکیه]]، نامیده شده است. بله... مشهور است که مرد ذبح شده بین رکن و مقام، [[نفس زکیه]] است و او حسنی نسب می‌باشد. شکی نیست که [[سید هاشمی]]، [[شیعه]] است و در عقیده خود استوار می‌باشد، محبوبیت زیادی دارد و در قلب همه جای دارد. در ادامه، بعضی از احادیثی که در این باره آمده است را یادآوری می‌کنیم: [[عبدالله بن مسعود]] گفت: روزی نزد [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} رفتیم و ایشان با خوشحالی ما را پذیرفت به صورتی که شادی از صورتش معلوم بود و به ما از هر چه پرسیدیم جواب داد تا اینکه خودمان ساکت شدیم؛ گروهی از جوانان [[بنی هاشم]] از آن جا گذشتند که [[امام حسن|حسن]] و [[امام حسین|حسین]] {{ع}} نیز با آنها بودند، حواسش به آنها رفت و چشمانش غرق اشک شد. سپس فرمود: "خداوند برای ما [[اهل بیت]] {{عم}}، آخرت را بر دنیا برگزید و بی شک بعد از من به اهل بیتم، تبعید و آواره شدن خواهد رسید تا اینکه پرچم‌های سیاهی از مشرق بلند شود که حق را می‌خواهند؛ ولی به آنها داده نمی‌شود، می‌جنگند و پیروز می‌شوند؛ پس هر کس از شما یا از نسل‌های شما، آنها را درک کرد، باید پیش امامی که از [[اهل بیت]] من است، برود؛ اگر چه با سختی باشد"<ref>{{متن حدیث|" عُبَيْدَةَ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: أَتَيْنَا رَسُولَ اللَّهِ {{صل}}، فَخَرَجَ‏ إِلَيْنَا مُسْتَبْشِراً يُعْرَفُ‏ السُّرُورُ فِي‏ وَجْهِهِ‏، فَمَا سَأَلْنَاهُ عَنْ شَيْ‏ءٍ إِلَّا أَخْبَرَنَا، وَ لَا سَكَتْنَا إِلَّا ابْتَدَأَنَا، حَتَّى مَرَّتْ بِهِ فِتْيَةٌ مِنْ بَنِي هَاشِمٍ، فِيهِمُ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ، فَلَمَّا أَنْ رَآهُمْ خَثَرَ لَهُمْ، وَ انْهَمَلَتْ عَيْنَاهُ بِالدُّمُوعِ. فَقَالُوا لَهُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، خَرَجْتَ إِلَيْنَا مُسْتَبْشِراً، نَعْرِفُ السُّرُورَ فِي وَجْهِكَ، فَمَا سَأَلْنَاكَ عَنْ شَيْ‏ءٍ إِلَّا أَخْبَرْتَنَا وَ لَا سَكَتْنَا إِلَّا ابْتَدَأْتَنَا، حَتَّى مَرَّتْ بِكَ الْفِتْيَةُ، فَخَثَرْتَ لَهُمْ، وَ انْهَمَلَتْ عَيْنَاكَ. فَقَالَ {{صل}}: إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ اخْتَارَ اللَّهُ  لَنَا الْآخِرَةَ عَلَى الدُّنْيَا، وَ إِنَّهُ سَيَلْقَى أَهْلُ بَيْتِي مِنْ بَعْدِي تَطْرِيداً وَ تَشْرِيداً فِي الْبِلَادِ، حَتَّى تَرْتَفِعَ رَايَاتٌ سُوْدٌ مِنَ الْمَشْرِقِ، فَيَسْأَلُونَ الْحَقَّ فَلَا يُعْطَوْنَ، وَ يُقَاتِلُونَ فَيُنْصَرُونَ، فَيُعْطُونَ الَّذِي سَأَلُوا، فَمَنْ أَدْرَكَهُمْ مِنْكُمْ- أَوْ مِنْ أَبْنَائِكُمْ- فَلْيَأْتِهِمْ وَ لَوْ حَبْواً عَلَى الثَّلْجِ، فَإِنَّهَا رَايَاتُ هُدًى، يَدْفَعُونَهَا إِلَى رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ بَيْتِي‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ مستدرک صحیحین؛ حاکم؛ ج ۴، ص ۴۶۴ و قندوزی حنفی آن را در ینابیع المودة، با اختلاف کمی در بعضی از الفاظ روایت کرده است و حافظ ابونعیم اصفهانی و ابن ماجه آن را در سنن؛ ج ۲، ص ۱۳۶۶ در باب خروج مهدی از ملاحم و فتن؛ روایت کرده‌اند.</ref>. شاید بعضی از مردم گمان کنند که منظور از پرچم‌های سیاه، همان پرچم‌های سیاهی است که [[ابو مسلم خراسانی]] به همراه داشت، قیام کرد، [[حکومت]] [[بنی امیه]] را از بین برد و [[حکومت]] عباسی‌ها را در سال (۶۵۶ هجری) تاسیس کرد؛ صحیح این است که این پرچم‌هایی که از طرف خراسان می‌آیند، ربطی به پرچم‌های [[ابو مسلم خراسانی]] ندارند و [[ابن کثیر]] مورخ می‌گوید: این پرچم‌های سیاه، آن پرچم‌هایی که [[ابو مسلم خراسانی]] با آنها آمد و به وسیله آنها دولت [[بنی امیه]] را از بین برد، نیست؛ بلکه پرچم‌های سیاه دیگری هستند که اصحاب [[مهدی]] {{ع}} آن را می‌آورند<ref>کلام ابن کثیر را سیوطی در العرف الوردی فی احوال المهدی؛ ص ۶۰ می‌آورد.</ref>. [[ابی طفیل]] گفت: [[امام علی|امیرالمومنین]] {{ع}} به من فرمود: "هنگامی که شنیدی، پرچم‌های سیاهی از خراسان می‌آیند؛ پس اگر در صندوقی می‌باشی که قفل است، آن قفل را بشکن و صندوق را هم بشکن تا اینکه زیر آن پرچم‌ها بمیری و اگر نتوانستی، آن صندوق را بغلطان"<ref>{{متن حدیث|" اذا سَمِعْتُ الرَّايَاتُ السُّودُ مقبله مِنْ خُرَاسَانَ فَكُنْتُ فِي صُنْدُوقٍ مقفل عَلَيْكَ فَاكْسِرْ ذَلِكَ الْقُفْلِ وَ ذَلِكَ الصُّنْدُوقُ حَتَّى تُقْتَلُ تَحْتَهَا (أَيْ: تَحْتَ الرَّايَاتِ) فَأَنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فتد حَرَجٍ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛کنز العمال؛ متقی هندی؛ ج ۶، ص ۶۸.</ref>. چون پرچم‌ها در آن زمان، متعدد هستند و پرچم [[سید هاشمی]]، پرچمی است که در مسیر حق سیر می‌کند و باطل با آن مخلوط نمی‌شود به این سبب [[امام علی|امیرالمؤمنین]] {{ع}}، این کلمات را فرمود، یعنی مبالغه در دریغ نکردن از تمام توان و نهایت تلاش برای این که به سپاه [[سید هاشمی]] ملحق شود. [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: "جوانی از [[بنی هاشم]] ظاهر می‌شود که بر کف دست راستش خالی است و از خراسان با پرچم‌های سیاه می‌آید که در برابرش، [[شعیب بن صالح]] است با لشکر [[سفیانی]] می‌جنگد و آنها را درهم می‌کوبد"<ref>{{متن حدیث|" يَخْرُجُ شَابُّ مِنْ بَنِي هَاشِمٍ بِكَفِّهِ الْيُمْنَى خَالٍ وَ يَأْتِي مِنْ خُرَاسَانَ برايات سُودُ بَيْنَ يَدَيْهِ شُعَيْبِ بْنِ صَالِحٍ يُقَاتِلُ أَصْحَابِ السُّفْيَانِيُّ فيهزمهم ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ کنز العمال؛ متقی هندی؛ ج ۱۱، ص ۲۷۸.</ref>. نیز ایشان فرمود: "پرچم‌های سیاه- که از خراسان ظاهر شده باشد- در [[کوفه]] منزل می‌کنند، پس هنگامی که [[مهدی]] {{ع}} در [[مکه]] [[ظهور]] کند، این پرچم‌ها برای بیعت به سوی او روانه می‌شوند"<ref>{{متن حدیث|" تَنَزَّلُ الرَّايَاتِ الَّتِي تَخْرُجُ مِنْ خُرَاسَانَ الكوفه فاذا ظَهَرَ الْمَهْدِيِّ بمكه بَعَثْتُ أَلْيَةِ بِالْبَيْعَةِ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ معجم الاحادیث، علی الکورانی العاملی، ج ۳، ص ۲۶۹.</ref>»<ref>[[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۲۹۴-۲۹۷.</ref>.

«[[خراسانی]] که [[ائمه]] {{عم}} در [[روایات]] بی‌شماری حرکت انقلابی او را از [[علائم]] نزدیک به [[ظهور]] و یکی از نشانه‌های بارز آشکار شدن [[حضرت مهدی]] {{ع}} دانسته و حتی در پاره‌ای از [[روایات]] به حتمی بودن [[قیام]] او تصریح فرموده‌اند، و بیشتر حوادث مربوط به شرق و آشوب‌هایی که در خاورمیانه‌روی می‌دهد در ارتباط با [[خواسته‌ها]] و [[دعوت اسلامی]] اوست، و قیامش نیز متصل به [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت ولی عصر]] {{ع}} می‌باشد سیدی است بزرگوار عالی [[مقام]]، ارجمند، [[فرمانروا]]، و از سلاله [[پاک]] [[رسول خدا]] {{صل}} و ذریه [[طیبه]] [[امام علی|علی]] {{ع}} و [[فاطمه زهرا|زهرا]] {{س}} که [[قیام]] [[مقدس]] و [[نهضت]] پرثمرش، زمینه‌ساز [[حکومت عدل الهی]] و [[انقلاب جهانی]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} است.

* '''آیا [[حسنی]] و [[خراسانی]] عنوان دو نفر است؟''' از آنجائی که در موارد بسیاری در پیشگوئی‌های [[پیشوایان]] درباره [[قیام]] [[دینی]] [[ایرانیان]]، هم به [[نهضت]] [[سید حسنی]]، و هم [[قیام]] شخصیت دیگری بنام ([[خراسانی]]) اشاره شده و گروهی چنین [[عقیده]] دارند که [[سید حسنی]] همان [[خراسانی]] و از اهل [[خراسان]] و [[قیام]] او نیز از سرزمین [[خراسان]] خواهد بود از این‌رو [[شایسته]] است پیش از آنکه [[روایات]] مربوط به این دو شخصیت را مورد بررسی قرار دهیم ببینیم آیا واقعا [[سید حسنی]] همان [[خراسانی]] معروف و از اهل [[خراسان]] و محل [[قیام]] او همان [[شهر]] [[مشهد]] [[مقدس]] است یا اینکه [[خراسانی]] شخصیت دیگری غیر از ([[سید حسنی]]) می‌باشد.

«یکی از [[علایم ظهور]] [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}}، [[خروج]] [[پرچم‌های سیاه]] از سوی [[خراسان]]، معروف به [[قیام]] ابو مسلم [[خراسانی]] است. [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} فرمود: [[منتظر فرج]] باشید از سه چیز. گفته شد: یا [[امام علی|امیر المؤمنین]]! آنها چیست؟ فرمود: ... و [[پرچم‌های سیاه از خراسان]].<ref> غیبت نعمانی، باب ۱۴، ص ۳۶۳.</ref> [[امام باقر|امام محمد باقر]] {{ع}} در [[حدیثی]] فرموده است: پرچم‌های سیاهی از [[خراسان]] بیرون آمده و در [[کوفه]] فرود می‌‏آید، وقتی [[مهدی]] {{ع}} ظاهر گردید، برای [[بیعت]] گرفتن به سوی آن می‌‏‏فرستد<ref> کتاب الغیبة، شیخ طوسی، ص ۲۷۴</ref>. این [[روایت]] دلالت می‌‏‏کند بر اینکه [[خروج]] [[پرچم‌های سیاه]]، نزدیک [[ظهور]] [[حضرت]] خواهد بود.

# [[پیامبر خاتم|رسول اکرم]] {{صل}} فرمودند: {{متن حدیث|"تَنْزِلُ الرَّايَاتُ السُّودُ الَّتِي تَخْرُجُ مِنْ خُرَاسَانَ إِلَى الْكُوفَةِ فَإِذَا ظَهَرَ الْمَهْدِيُّ بُعِثَ إِلَيْهِ بِالْبَيْعَةِ"}}<ref>پرچم‌های سیاهی که ازخراسان در می‌آید در کوفه فرو می‌آید، هنگامی که مهدی {{ع}} ظهور کند، این پرچم‌ها برای بیعت به حضور او گسیل می‌شود؛ طوسی، کتاب الغیبه، ص ۲۷۴- بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۴۶۷.</ref>.  

# [[امام باقر]] {{ع}} می‌فرمایند: نیروهایی با [[پرچم‌های سیاه]] (که از [[خراسان]] [[قیام]] کرده‌اند) در [[کوفه]] فرود می‌آیند و هنگامی که [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} در [[شهر]] [[مکه]] [[ظهور]] می‌کند با او [[بیعت]] می‌کنند<ref>عقدالدرر، ص ۱۲۹- الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ۶۹.</ref>.

# [[پیامبر خاتم|پیامبر اعظم]] {{ع}} فرمودند: پرچم‌های سیاهی از شرق [[قیام]] می‌کنند که با مردمی از [[فرزندان]] [[ابو سفیان]] می‌جنگند و زمینه را برای [[اطاعت]] از [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} آماده می‌کنند<ref> {{متن حدیث|"تخرج من المشرق رايات سود، تقاتل رجلا من ولد أبي سفيان، و يؤدّون الطاعة للمهدي‏"}}؛ الاملاحم و الفتن، ص ۴۴، الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ۱۴۱.</ref>

# از [[پیامبر خاتم|پیامبر اعظم]] {{صل}} [[نقل]] شده است: "مردمی از [[مشرق]] [[خروج]] می‌کنند و برای [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[زمینه‌سازی]] می‌نمایند<ref>{{متن حدیث|"يخرج ناس من المشرق يوطئون للمهدي‏"}}[[منتخب الاثر (کتاب)|منتخب الاثر]]، ص ۳۰۴- کشف الغمۀ، ج ۳، ص ۲۶۷.</ref>»<ref>[[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۷۴ - ۷۷</ref>.

«درباره شخصیت [[خراسانی]] و [[فرمانده]] نظامی‌ او سؤال‌های زیادی مطرح شده است. ظاهر [[روایات]] مربوط به [[خراسانی]] که از طریق [[اهل سنت]] و همچنین در منابع متأخر [[شیعه]] وارد شده است. دلالت دارد بر این که آن شخص، از ذریه [[امام حسن|امام حسن مجتبی]] {{ع}} یا [[امام حسین]] {{ع}} است و از او با عنوان "هاشمی‌ [[خراسانی]]" یاد شده است. اما بنا بر روایاتی که در منابع اصلی و اولی [[حدیث]] [[شیعه]] مانند [[غیبت نعمانی]]، کتاب [[غیبت]] [[طوسی]] و [[الارشاد]] مفید درباره این شخص وارد شده است، احتمال دارد او را [[یاور]] خراسانیان یا [[رهبر]] اهالی [[خراسان]] یا [[فرمانده لشکر]] [[خراسان]] [[تفسیر]] کرد؛ زیرا این [[روایات]] تعبیر به "[[خراسانی]]" کرده است. مجموعه قراین موجود درباره شخصیت او دلالت دارد وی همزمان با [[خروج سفیانی]] و [[یمانی]] ظاهر می‌شود و نیرو‌های خود را به سوی [[عراق]] اعزام می‌کند.

* از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] شده است: [[خروج سفیانی]] و [[خراسانی]] و [[یمانی]]، در یک سال و یک ماه خواهد بود.<ref>الارشاد مفید، ب۴۰، ح۱۴.</ref>.

* آنچه از [[روایات]] مربوط به وی به دست می‌آید، این است که او [[رهبری]] و [[هدایت]] حرکت بزرگ از طرف [[مشرق]] [[زمین]] را به عهده دارد»<ref>[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۱، ص ۲۱۷-۲۱۸.</ref>.