خانواده در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۰: خط ۲۰:
نقش [[ازدواج]] در [[سلامت]] جسم و [[آرامش]] [[روح]] [[آدمی]]، امروزه در مکاتب [[روان‌شناسی]] جدید نیز امری آشکار است. در عین حال در [[آیات]] و [[روایات]] نیز به این موضوع پرداخته شده است. [[قرآن کریم]] به‌وضوح [[آرامش]] در کنار همسران را مطرح می‌کند<ref>{{متن قرآن|وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ }}؛ سوره روم، آیه ۲۱.</ref> چنان‌که در تعبیری دیگر همسران را به‌مثابه پوششی برای یکدیگر برمی‌شمرد<ref>{{متن قرآن|أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِكُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنتُمْ تَخْتَانُونَ أَنفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنكُمْ فَالآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُواْ مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَكُلُواْ وَاشْرَبُواْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّواْ الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ وَلاَ تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلاَ تَقْرَبُوهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ }}؛ سوره بقره؛ آیه ۱۸۷.</ref>. این موضوع در [[احادیث]] [[امام علی]] {{ع}} نیز با تعابیری چون "همسر سازگار موجب [[آرامش]] و [[آسایش]] است" و "[[بهترین]] زندگی همراه با همسر [[شایسته]] میسر است" مطرح شده است<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۳۱۷- ۳۱۸.</ref>.
نقش [[ازدواج]] در [[سلامت]] جسم و [[آرامش]] [[روح]] [[آدمی]]، امروزه در مکاتب [[روان‌شناسی]] جدید نیز امری آشکار است. در عین حال در [[آیات]] و [[روایات]] نیز به این موضوع پرداخته شده است. [[قرآن کریم]] به‌وضوح [[آرامش]] در کنار همسران را مطرح می‌کند<ref>{{متن قرآن|وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ }}؛ سوره روم، آیه ۲۱.</ref> چنان‌که در تعبیری دیگر همسران را به‌مثابه پوششی برای یکدیگر برمی‌شمرد<ref>{{متن قرآن|أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِكُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنتُمْ تَخْتَانُونَ أَنفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنكُمْ فَالآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُواْ مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَكُلُواْ وَاشْرَبُواْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّواْ الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ وَلاَ تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلاَ تَقْرَبُوهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ }}؛ سوره بقره؛ آیه ۱۸۷.</ref>. این موضوع در [[احادیث]] [[امام علی]] {{ع}} نیز با تعابیری چون "همسر سازگار موجب [[آرامش]] و [[آسایش]] است" و "[[بهترین]] زندگی همراه با همسر [[شایسته]] میسر است" مطرح شده است<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۳۱۷- ۳۱۸.</ref>.


== شرایط [[همسرگزینی]] ==
== شرایط همسرگزینی ==
[[انتخاب]] همسر نیازمند دقت‌هایی است که در صورت توجه به آن، کانون خانواده مستحکم خواهد بود. [[انسان‌ها]] در [[انتخاب]] همسر، بنا بر اصل [[اختیار]] و [[آزادی]] مختارند. خانواده‌ها نباید در این مورد تحمیلی بر [[فرزندان]] داشته باشند. اما در عین‌حال [[تعالیم]] اوصیایی ملاک‌هایی را برای این [[انتخاب]] در [[اختیار]] نهاده‌اند، زیرا همسر به گردن‌بندی برای [[انسان]] [[تشبیه]] شده است که توجه در [[انتخاب]] آن، امری عقلایی و ضروری است.
[[انتخاب]] همسر نیازمند دقت‌هایی است که در صورت توجه به آن، کانون خانواده مستحکم خواهد بود. [[انسان‌ها]] در [[انتخاب]] همسر، بنا بر اصل [[اختیار]] و [[آزادی]] مختارند. خانواده‌ها نباید در این مورد تحمیلی بر [[فرزندان]] داشته باشند. اما در عین‌حال [[تعالیم]] اوصیایی ملاک‌هایی را برای این [[انتخاب]] در [[اختیار]] نهاده‌اند، زیرا همسر به گردن‌بندی برای [[انسان]] [[تشبیه]] شده است که توجه در [[انتخاب]] آن، امری عقلایی و ضروری است.
# [[ایمان]] و [[اعتقاد]] به [[خدا]] و [[دین‌داری]] اصلی مهم در [[همسرگزینی]] است. [[قرآن کریم]] [[خداپرستان]] را از [[ازدواج]] با زنان [[مشرک]] برحذر می‌دارد<ref>{{متن قرآن|وَلاَ تَنكِحُواْ الْمُشْرِكَاتِ حَتَّى يُؤْمِنَّ وَلأَمَةٌ مُّؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِّن مُّشْرِكَةٍ وَلَوْ أَعْجَبَتْكُمْ وَلاَ تُنكِحُواْ الْمُشْرِكِينَ حَتَّى يُؤْمِنُواْ وَلَعَبْدٌ مُّؤْمِنٌ خَيْرٌ مِّن مُّشْرِكٍ وَلَوْ أَعْجَبَكُمْ أُوْلَئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَاللَّهُ يَدْعُوَ إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَيُبَيِّنُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ }}؛ سوره بقره، آیه ۲۲۱.</ref>.
# [[ایمان]] و [[اعتقاد]] به [[خدا]] و [[دین‌داری]] اصلی مهم در [[همسرگزینی]] است. [[قرآن کریم]] [[خداپرستان]] را از [[ازدواج]] با زنان [[مشرک]] برحذر می‌دارد<ref>{{متن قرآن|وَلاَ تَنكِحُواْ الْمُشْرِكَاتِ حَتَّى يُؤْمِنَّ وَلأَمَةٌ مُّؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِّن مُّشْرِكَةٍ وَلَوْ أَعْجَبَتْكُمْ وَلاَ تُنكِحُواْ الْمُشْرِكِينَ حَتَّى يُؤْمِنُواْ وَلَعَبْدٌ مُّؤْمِنٌ خَيْرٌ مِّن مُّشْرِكٍ وَلَوْ أَعْجَبَكُمْ أُوْلَئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَاللَّهُ يَدْعُوَ إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَيُبَيِّنُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ }}؛ سوره بقره، آیه ۲۲۱.</ref>.
# اصالت خانوادگی از دیگر شرایط [[انتخاب]] است. [[امام]] {{ع}} در [[نامه]] ۵۳ اصالت را از شرایط محیط تربیتی مناسب و شکل‌دهنده شخصیت انسانی برمی‌شمرد.
# اصالت خانوادگی از دیگر شرایط [[انتخاب]] است. [[امام]] {{ع}} در [[نامه]] ۵۳ اصالت را از شرایط محیط تربیتی مناسب و شکل‌دهنده شخصیت انسانی برمی‌شمرد.
# توجه به شخصیت فرد از دیگر شرایط [[همسرگزینی]] است. انسان‌های با شخصیت انسان‌هایی استوارند و [[تحمل]] سختی‌های زندگی برایشان آسان است. آن‌ها برای زندگی تکیه‌گاهی مناسب‌اند و در حفظ کانون خانواده افرادی موفق خواهند بود. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[بهترین زنان]] را کسانی می‌داند که در برابر همسر خود رام و در برابر بیگانگان سرسخت‌اند.
# توجه به شخصیت فرد از دیگر شرایط [[همسرگزینی]] است. انسان‌های با شخصیت انسان‌هایی استوارند و [[تحمل]] سختی‌های زندگی برایشان آسان است. آن‌ها برای زندگی تکیه‌گاهی مناسب‌اند و در حفظ کانون خانواده افرادی موفق خواهند بود. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[بهترین زنان]] را کسانی می‌داند که در برابر همسر خود رام و در برابر بیگانگان سرسخت‌اند.
# هم‌گونگی که از آن تغییر به کفویّت (کُفو و هم‌شأن بودن) می‌شود، از دیگر شرایط [[همسرگزینی]] است. افراد در هرگونه نهاد [[اجتماعی]] و به طریق اولی در محیط خانواده نیاز به هماهنگی و هم‌اندیشی دارند. بدون هماهنگی اولیه روابط انسانی پایدار نخواهد ماند. [[قرآن کریم]] نیز زنان و مردان مؤمن را برابر هم قرار داده است<ref>{{متن قرآن| إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا }}؛ سوره احزاب، آیه ۳۵.</ref>. [[امام علی]] {{ع}} الفت و انس بین [[انسان‌ها]] را در صورت همانندی میسر می‌داند. [[نظام]] خانواده پس از تشکیل بر اساس اصول و ارزش‌هایی پایدار و موفق خواهند بود. [[تعالیم]] دینی ما را به این اصول توجه می‌دهند<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۳۱۸.</ref>.
# هم‌گونگی که از آن تغییر به کفویّت (کُفو و هم‌شأن بودن) می‌شود، از دیگر شرایط همسرگزینی است. افراد در هرگونه نهاد [[اجتماعی]] و به طریق اولی در محیط خانواده نیاز به هماهنگی و هم‌اندیشی دارند. بدون هماهنگی اولیه روابط انسانی پایدار نخواهد ماند. [[قرآن کریم]] نیز زنان و مردان مؤمن را برابر هم قرار داده است<ref>{{متن قرآن| إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا }}؛ سوره احزاب، آیه ۳۵.</ref>. [[امام علی]] {{ع}} الفت و انس بین [[انسان‌ها]] را در صورت همانندی میسر می‌داند. [[نظام]] خانواده پس از تشکیل بر اساس اصول و ارزش‌هایی پایدار و موفق خواهند بود. [[تعالیم]] دینی ما را به این اصول توجه می‌دهند<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۳۱۸.</ref>.


== [[محبّت]] و [[دوستی]] ==
== [[محبّت]] و [[دوستی]] ==
۱۱۲٬۸۶۰

ویرایش