خلافت پیامبر خاتم: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پیامبر خاتم|رسول خدا]] بارها در طول [[حیات]] خویش، [[امام علی|امیر المؤمنین]] را به امر [[خداوند]]، خلیفۀ خود خواند و معرفی کرد. از جمله فرمود: "[[یا علی]] تو [[جانشین]] من هستی و من تو را به [[فرمان]] پروردگارم [[جانشین]] خود ساختم"<ref>{{متن حدیث| يَا عَلِيُّ أَنْتَ خَلِيفَتِي اسْتَخْلَفْتُكَ بِأَمْرِ رَبِّي‏}}؛ من لا یحضره الفقیه، ج ۴ ص ۱۷۹</ref>، و فرمود: "ای [[مردم]]، پس از من پیشوای شما [[علی]] است و او [[جانشین]] من بر شماست"<ref>{{متن حدیث| أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ عَلِيّاً إِمَامُكُمْ مِنْ بَعْدِي وَ خَلِيفَتِي عَلَيْكُم‏}}؛ معانی الأخبار، ص ۳۷۲</ref> [[احادیث]] فراوانی با این تعبیر و مضمون [[نقل]] شده است<ref> از جمله ر. ک: «موسوعة الامام علی بن ابی طالب»، ج ۲ ص ۱۳۷</ref> این [[منصب]] والا و [[مقدس]]، جامه‌ای است که بر اندام [[ولیّ]] [[خدا]] برازنده است، همانگونه که [[علی]] {{ع}} در [[خطبه شقشقیه]] فرمود: پسر [[ابو قحافه]] جامۀ [[خلافت]] را به‌ تن کرده است، در حالی که می‌داند من [[شایسته‌ترین]] فرد برای آنم <ref>{{متن حدیث|أَمَا وَ اللَّهِ لَقَدْ تَقَمَّصَهَا ابْنُ أَبِي قُحَافَة...}}؛ نهج البلاغه، خطبۀ ۳.</ref>.

[[امامان]] [[شیعه]]، همواره مدّعی آن بوده‌اند و تصدّی [[خلافت]] از سوی دیگران را [[غصب]] و ناروا می‌دانستند. حتی [[امام حسین]] {{ع}} در [[مدینه]] پس از [[مرگ]] [[معاویه]]، در پاسخ [[مروان]] که از آن [[حضرت]] می‌خواست با [[یزید]] [[بیعت]] کند، به سخن [[پیامبر]] استناد فرمود که شنیدم جدّم [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} می‌فرمود: "[[خلافت]] بر دودمان [[ابو سفیان]] [[حرام]] است"<ref>{{متن حدیث|الْخِلَافَةُ مُحَرَّمَةٌ عَلَى آلِ أَبِي سُفْيَان‏}}؛موسوعة کلمات الامام الحسین، ص ۲۸۵</ref>. از جرائم [[معاویه]] نیز این بود که در حال [[حیات]] خویش، می‌کوشید [[مردم]] را به [[پذیرش]] [[خلافت]] [[یزید]] پس از خودش وادارد و از بزرگان و چهره‌های سرشناس [[بیعت]] می‌گرفت و همین کار مورد نقد برخی از صحابۀ [[پیامبر]]، از جمله خود [[امام حسین]] {{ع}} قرار گرفت<ref>موسوعة کلمات الامام الحسین، ص ۲۵۶</ref> با توجّه به بار محتوایی و اهمیت [[سیاسی]] این واژه، بی‌جهت نیست که در طول [[تاریخ]]، قدرت‌ طلبان درپی تصدّی و [[غصب]] آن بوده‌اند و آن را در عمل به [[حکومت]] و [[سلطنت]] تبدیل کرده‌اند.

== خلافت بی‌دلیل ==

پس از [[وفات رسول خدا]] {{صل}}، [[خلیفه شدن ابوبکر]] نه به [[نص]] و [[فرمان]] و [[تعیین پیامبر خدا]] {{صل}} بود، چون [[اهل سنت]] معتقدند [[پیامبر]] کسی را [[جانشین]] [[تعیین]] نکرد، نه مستند به [[اجماع]] بود، چون کسانی مثل [[امام علی|علی بن ابی طالب]] {{ع}}، همۀ [[بنی هاشم]]، [[سعد بن عباده]]، [[زبیر]]، [[طلحه]]، [[خالد بن ولید]]، [[مقداد]]، [[سلمان]]، [[ابوذر]]، [[عمّار یاسر]]، [[براء بن عازب]]، [[ابیّ بن کعب]]، [[عتبه]]، [[ابو سفیان]] در آغاز کار [[بیعت]] نکردند، نه متّکی به [[شورا]] بود، چون خود [[عمر]] هم گفت: [[بیعت]] [[مردم]] با [[ابوبکر]]، "[[فلته]]" و [[تصمیم]] بدون حساب و بی‌مشورت با [[مسلمانان]] بود، نه مستند به [[اهل حلّ و عقد]] از [[مسلمانان]] بود، چون چهره‌های برجسته‌ای از بزرگان [[اسلام]] حضور و [[رضایت]] نداشتند و عموم [[مهاجران]] هم در [[سقیفه]] نبودند، پس [[دلیل]] [[مشروعیت]] آن [[خلافت]] چیست؟ با اینکه [[ابوبکر]] از همۀ [[مسلمانان]] صلاحیّت و [[علم]] و [[مجاهدت]] بیشتر و [[نسب]] والاتر و [[خویشاوندی]] نزدیک‌تر نداشت. برعکس، [[خلافت]] و [[امامت]] [[امام علی|علی]] {{ع}} هم به [[نصّ]] [[آیۀ تبلیغ]] و [[آیه اکمال دین]] و [[آیه ولایت]]، از سوی [[خدا]] بود، هم [[احادیث متواتر]] از [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} مبنی بر [[خلافت]] و [[وصایت]] و [[ولایت]] و [[شایستگی]] او بود، هم سابقۀ [[ایمان]] و [[جهاد]] و [[فضایل]] [[علمی]] و [[اخلاقی]] او [[برتر]] از همه بود، هم [[برادر]]، [[پسر عمو]] و داماد [[پیامبر]] و بزرگ‌شدۀ دامان [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} بود و هم سابقۀ [[بت‌پرستی]] نداشت. [[حدیث ولایت]]، [[حدیث ثقلین]]، [[حدیث منزلت]]، [[حدیث غدیر]] و... [[احادیث]] دیگر هم تصریح بر [[خلافت]] او دارد. با این حال، چرا آنان، [[امام علی|علی]] {{ع}} را که هم [[برتر]] بود و هم خلافتش [[مشروع]]، رها کردند و درپی دیگری رفتند؟ ملاک ترجیح و [[تقدیم مفضول بر افضل]] چه بود؟.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۵۲.</ref>