احرام: تفاوت میان نسخه‌ها

۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۸ دسامبر ۲۰۲۲
جز
جایگزینی متن - 'شهر مکه' به 'شهر مکه'
جز (جایگزینی متن - 'شهر مکه' به 'شهر مکه')
خط ۲۵: خط ۲۵:


عمل واجب دیگر احرام، گفتن تلبیه است. در نقلی منسوب به امام رضا {{ع}} آمده است: محرم باید تلبیه‌های چهارگانه: {{متن حدیث| لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ لَبَّيْكَ لَا شَرِيكَ لَكَ لَبَّيْكَ إِنَّ الْحَمْدَ وَ النِّعْمَةَ لَكَ وَ الْمُلْكَ لَا شَرِيكَ لَكَ}} را بر زبان جاری کند<ref>فقه الرضا {{ع}}، ص۲۱۷.</ref>.
عمل واجب دیگر احرام، گفتن تلبیه است. در نقلی منسوب به امام رضا {{ع}} آمده است: محرم باید تلبیه‌های چهارگانه: {{متن حدیث| لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ لَبَّيْكَ لَا شَرِيكَ لَكَ لَبَّيْكَ إِنَّ الْحَمْدَ وَ النِّعْمَةَ لَكَ وَ الْمُلْكَ لَا شَرِيكَ لَكَ}} را بر زبان جاری کند<ref>فقه الرضا {{ع}}، ص۲۱۷.</ref>.
پس از انعقاد [[احرام]] از سوی [[مکلف]] در [[حج]] و [[عمره]]، [[اعمال]] متعددی بر وی [[حرام]] می‌گردد که بیشتر این [[محرمات]] در [[احادیث]] و متون منسوب به [[امام رضا]] {{ع}} آمده است. آن [[حضرت]] فرمود: در احرام از [[سوگند دروغ]] و راست اجتناب نما<ref>فقه الرضا {{ع}}، ص۲۱۷.</ref>. مراد از سوگند دروغ و راست در این نقل [[جدال]] است چنان‌که آن حضرت در ادامه این نقل به آن تصریح کرده است<ref>فقه الرضا {{ع}}، ص۲۱۷.</ref>. [[عمل حرام]] دیگر در هنگام احرام “رفث” است که امام رضا {{ع}} ضمن [[نهی]] از این عمل<ref>بحار الأنوار، ج۹۶، ص۳۴.</ref>، آن را به آمیزش [[تفسیر]] کرده است<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۲۱۶.</ref>. امام رضا {{ع}} می‌فرماید: از [[فسوق]] در حال احرام اجتناب کن<ref>بحار الأنوار، ج۶، ص۳۴.</ref>. فسوق به [[فحش]] و یا [[ارتکاب گناه]] تفسیر شده است<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۲۱۶.</ref>. و نیز فرمود: در حال احرام صید را به [[قتل]] نرسان<ref>جامع أحادیث الشیعة، ج۱۱، ص۸۵.</ref>. و از [[پوشیدن]] پیراهن، شلوار، [[عمامه]] و کلاه اجتناب کن<ref>الکافی، ج۴، ص۳۴۴.</ref>. [[حرمت]] پوشیدن لباس‌های دوخته اختصاص به مردان دارد و بر اساس احادیث دیگری از آن حضرت<ref>الحدائق الناضرة، ج۱۵، ص۱۲۸؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۴۰.</ref> و دیگر [[معصومان]] {{عم}} این عمل بر [[زنان]] [[مباح]] است<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۲۱۳.</ref>. در [[نقلی]] امام رضا {{ع}} فرمود: بوی خوش را پس از احرام استشمام مکن<ref>بحار الأنوار، ج۹۶، ص۳۴۰.</ref>. سر و ریش خود را روغن‌مالی نکن<ref>تذکرة الفقهاء، ج۷، ص۳۲۲؛ الحدائق الناضرة، ج۱۵، ص۵۰۲.</ref>. ذکر سر و ریش در این [[سخن امام]] به عنوان مصداق و بخشی از [[بدن]] است و به معنای انحصار حرمت در این دو عضو نیست، زیرا بر اساس احادیث متعدد دیگر روغن‌مالیدن به همه بدن حرام است و فرمودند: احرام‌گزاری که ناخن‌های او [[رشد]] کرده چیزی از آن را کوتاه نکند<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۲۳۹.</ref>؛ و از موهای خود چیزی نگیرد<ref>بحار الأنوار، ج۹۶، ص۳۵۹.</ref>. نباید خود [[ازدواج]] کند و یا دیگری را [[همسر]] دهد<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۲۰۷.</ref>. و در آینه به قصد [[زینت]] نگاه نکند<ref>بحار الأنوار، ج۹۶، ص۳۵۹.</ref>. قید قصد زینت حاکی از این است که بدون این قصد نگاه‌کردن در آینه از [[محرمات]] نیست، ولی برخی از [[فقیهان]] با استناد به [[روایات]] دیگر [[معصومان]] {{عم}}، مطلق نگاه‌کردن در آینه را از محرمات [[احرام]] دانسته‌اند<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۴۸؛ الحدائق الناضرة، ج۱۵، ص۴۵۵.</ref>. آن [[حضرت]] در [[نقلی]] فرمود: در حال احرام سرت را نپوشان<ref>جامع أحادیث الشیعة، ج۱۱، ص۱۰۰.</ref>. در نقلی منسوب به آن حضرت، حجامت‌کردن در صورت [[ضرورت]] جایز شمرده شده است<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۲۳۱.</ref>. مفهوم این سخن آن است که در غیر ضرورت نباید این عمل را انجام داد، زیرا سبب بیرون‌آوردن [[خون]] از [[بدن]] می‌شود. در نقلی دیگر از [[امام رضا]] {{ع}} آمده است که [[محرم]]<ref>بحار الأنوار، ج۹۶، ص۳۴۱.</ref> نباید به زیر سایه برود. [[حرمت]] این عمل اختصاص به طی مسافت میان [[راه]] دارد، اما رفتن زیر سایه هنگام فرود در منازل یا [[شهر]] [[مکه]] [[مباح]] است<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۴۰۱؛ الحدائق الناضرة، ج۱۵، ص۴۷۰.</ref>. و نیز کندن درختی که اصل یا شاخه‌اش در [[حرم]] باشد [[ممنوع]] دانسته شده است<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۲۴۶.</ref>. بر اساس نقلی منسوب به امام رضا {{ع}} [[زنان]] نباید دستکش بپوشند<ref>تهذیب الأحکام، ج۵، ص۷۴.</ref>. نباید برای تزئین از زیورآلات استفاده کنند<ref>الکافی، ج۴، ص۳۴۴.</ref>. از قید زینت در این [[روایت]] و [[احادیث]] دیگر استفاده شده است که اگر [[زن]] از زیورآلاتی که استفاده می‌کرده بدون قصد زینت استفاده نماید [[حرام]] نیست<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۷۱.</ref>. در نقلی منسوب به امام رضا {{ع}} این عمل برای زنان در صورت ضرورت جایز شمرده شده است<ref>تهذیب الأحکام، ج۵، ص۷۴.</ref>. که مفهوم آن این است که این عمل در غیر موارد ضرورت بر زنان حرام است. البته این [[حکم]] اختصاص به زنان ندارد، بلکه به نظر بسیاری از فقیهان بر مردان نیز [[حرام]] است. افزون بر موارد ذکر شده، [[فقیهان]] با استناد به [[روایت]] دیگر [[معصومان]] {{عم}} [[اعمال]] دیگری همچون استمنا، کشتن حشرات [[بدن]]<ref>تذکرة الفقهاء، ج۷، ص۳۶۴.</ref>، حمل [[سلاح]]<ref>تذکرة الفقهاء، ج۷، ص۳۰۳؛ کتاب الحج، خویی، ج۴، ص۲۶۱.</ref>، کشیدن دندان<ref>الروضة البهیة، ج۲، ص۳۶۱؛ کتاب الحج، خویی، ج۴، ص۴۲.</ref>، پوشاندن همه روی پا بر مردان<ref>الحدائق الناضرة، ج۱۵، ص۴۷۰؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۹۷.</ref>، به دست‌کردن [[انگشتر]] زینتی بر مردان<ref>تذکرة الفقهاء، ج۷، ص۳۳۰؛ منتهی المطلب، ج۲، ص۷۸۸.</ref> را نیز جزو [[محرمات]] [[احرام]] شمرده‌اند. درباره چگونگی حرام بودن این امور و شرایط هر یک از آنها و نیز پیامدهایی که ارتکاب آنها برای احرام‌گزار در پی دارد، [[احادیث]] و متون متعددی از [[امام رضا]] {{ع}} و دیگر [[امامان معصوم]] {{عم}} نقل شده است.
پس از انعقاد [[احرام]] از سوی [[مکلف]] در [[حج]] و [[عمره]]، [[اعمال]] متعددی بر وی [[حرام]] می‌گردد که بیشتر این [[محرمات]] در [[احادیث]] و متون منسوب به [[امام رضا]] {{ع}} آمده است. آن [[حضرت]] فرمود: در احرام از [[سوگند دروغ]] و راست اجتناب نما<ref>فقه الرضا {{ع}}، ص۲۱۷.</ref>. مراد از سوگند دروغ و راست در این نقل [[جدال]] است چنان‌که آن حضرت در ادامه این نقل به آن تصریح کرده است<ref>فقه الرضا {{ع}}، ص۲۱۷.</ref>. [[عمل حرام]] دیگر در هنگام احرام “رفث” است که امام رضا {{ع}} ضمن [[نهی]] از این عمل<ref>بحار الأنوار، ج۹۶، ص۳۴.</ref>، آن را به آمیزش [[تفسیر]] کرده است<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۲۱۶.</ref>. امام رضا {{ع}} می‌فرماید: از [[فسوق]] در حال احرام اجتناب کن<ref>بحار الأنوار، ج۶، ص۳۴.</ref>. فسوق به [[فحش]] و یا [[ارتکاب گناه]] تفسیر شده است<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۲۱۶.</ref>. و نیز فرمود: در حال احرام صید را به [[قتل]] نرسان<ref>جامع أحادیث الشیعة، ج۱۱، ص۸۵.</ref>. و از [[پوشیدن]] پیراهن، شلوار، [[عمامه]] و کلاه اجتناب کن<ref>الکافی، ج۴، ص۳۴۴.</ref>. [[حرمت]] پوشیدن لباس‌های دوخته اختصاص به مردان دارد و بر اساس احادیث دیگری از آن حضرت<ref>الحدائق الناضرة، ج۱۵، ص۱۲۸؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۴۰.</ref> و دیگر [[معصومان]] {{عم}} این عمل بر [[زنان]] [[مباح]] است<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۲۱۳.</ref>. در [[نقلی]] امام رضا {{ع}} فرمود: بوی خوش را پس از احرام استشمام مکن<ref>بحار الأنوار، ج۹۶، ص۳۴۰.</ref>. سر و ریش خود را روغن‌مالی نکن<ref>تذکرة الفقهاء، ج۷، ص۳۲۲؛ الحدائق الناضرة، ج۱۵، ص۵۰۲.</ref>. ذکر سر و ریش در این [[سخن امام]] به عنوان مصداق و بخشی از [[بدن]] است و به معنای انحصار حرمت در این دو عضو نیست، زیرا بر اساس احادیث متعدد دیگر روغن‌مالیدن به همه بدن حرام است و فرمودند: احرام‌گزاری که ناخن‌های او [[رشد]] کرده چیزی از آن را کوتاه نکند<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۲۳۹.</ref>؛ و از موهای خود چیزی نگیرد<ref>بحار الأنوار، ج۹۶، ص۳۵۹.</ref>. نباید خود [[ازدواج]] کند و یا دیگری را [[همسر]] دهد<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۲۰۷.</ref>. و در آینه به قصد [[زینت]] نگاه نکند<ref>بحار الأنوار، ج۹۶، ص۳۵۹.</ref>. قید قصد زینت حاکی از این است که بدون این قصد نگاه‌کردن در آینه از [[محرمات]] نیست، ولی برخی از [[فقیهان]] با استناد به [[روایات]] دیگر [[معصومان]] {{عم}}، مطلق نگاه‌کردن در آینه را از محرمات [[احرام]] دانسته‌اند<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۴۸؛ الحدائق الناضرة، ج۱۵، ص۴۵۵.</ref>. آن [[حضرت]] در [[نقلی]] فرمود: در حال احرام سرت را نپوشان<ref>جامع أحادیث الشیعة، ج۱۱، ص۱۰۰.</ref>. در نقلی منسوب به آن حضرت، حجامت‌کردن در صورت [[ضرورت]] جایز شمرده شده است<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۲۳۱.</ref>. مفهوم این سخن آن است که در غیر ضرورت نباید این عمل را انجام داد، زیرا سبب بیرون‌آوردن [[خون]] از [[بدن]] می‌شود. در نقلی دیگر از [[امام رضا]] {{ع}} آمده است که [[محرم]]<ref>بحار الأنوار، ج۹۶، ص۳۴۱.</ref> نباید به زیر سایه برود. [[حرمت]] این عمل اختصاص به طی مسافت میان [[راه]] دارد، اما رفتن زیر سایه هنگام فرود در منازل یا [[شهر مکه]] [[مباح]] است<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۴۰۱؛ الحدائق الناضرة، ج۱۵، ص۴۷۰.</ref>. و نیز کندن درختی که اصل یا شاخه‌اش در [[حرم]] باشد [[ممنوع]] دانسته شده است<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۲۴۶.</ref>. بر اساس نقلی منسوب به امام رضا {{ع}} [[زنان]] نباید دستکش بپوشند<ref>تهذیب الأحکام، ج۵، ص۷۴.</ref>. نباید برای تزئین از زیورآلات استفاده کنند<ref>الکافی، ج۴، ص۳۴۴.</ref>. از قید زینت در این [[روایت]] و [[احادیث]] دیگر استفاده شده است که اگر [[زن]] از زیورآلاتی که استفاده می‌کرده بدون قصد زینت استفاده نماید [[حرام]] نیست<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۷۱.</ref>. در نقلی منسوب به امام رضا {{ع}} این عمل برای زنان در صورت ضرورت جایز شمرده شده است<ref>تهذیب الأحکام، ج۵، ص۷۴.</ref>. که مفهوم آن این است که این عمل در غیر موارد ضرورت بر زنان حرام است. البته این [[حکم]] اختصاص به زنان ندارد، بلکه به نظر بسیاری از فقیهان بر مردان نیز [[حرام]] است. افزون بر موارد ذکر شده، [[فقیهان]] با استناد به [[روایت]] دیگر [[معصومان]] {{عم}} [[اعمال]] دیگری همچون استمنا، کشتن حشرات [[بدن]]<ref>تذکرة الفقهاء، ج۷، ص۳۶۴.</ref>، حمل [[سلاح]]<ref>تذکرة الفقهاء، ج۷، ص۳۰۳؛ کتاب الحج، خویی، ج۴، ص۲۶۱.</ref>، کشیدن دندان<ref>الروضة البهیة، ج۲، ص۳۶۱؛ کتاب الحج، خویی، ج۴، ص۴۲.</ref>، پوشاندن همه روی پا بر مردان<ref>الحدائق الناضرة، ج۱۵، ص۴۷۰؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۹۷.</ref>، به دست‌کردن [[انگشتر]] زینتی بر مردان<ref>تذکرة الفقهاء، ج۷، ص۳۳۰؛ منتهی المطلب، ج۲، ص۷۸۸.</ref> را نیز جزو [[محرمات]] [[احرام]] شمرده‌اند. درباره چگونگی حرام بودن این امور و شرایط هر یک از آنها و نیز پیامدهایی که ارتکاب آنها برای احرام‌گزار در پی دارد، [[احادیث]] و متون متعددی از [[امام رضا]] {{ع}} و دیگر [[امامان معصوم]] {{عم}} نقل شده است.


اعمال متعددی در احرام [[حج]] و [[عمره]] بر احرام‌گزار [[مستحب]] است که برخی از این اعمال اختصاص به قبل یا بعد از حرام دارد و برخی نیز اختصاص به حال احرام دارد. بسیاری از این [[مستحبات]] در احادیث و متون منسوب به امام رضا {{ع}} آمده است. از جمله مستحبات احرام به نظر مشهور [[فقهای امامیه]]، نگه‌داشتن موهای سر و ریش یک‌ماه قبل از ماه [[ذی‌حجه]] است<ref>تحریر الأحکام، ج۱، ص۵۵۶؛ مختلف الشیعة، ج۴، ص۴۷.</ref>. معدودی از فقیهان این عمل را [[واجب]] شمرده‌اند<ref>أحکام النساء، ص۳۵؛ مختلف الشیعة، ج۴، ص۴۷.</ref>. در این‌باره دو نقل از امام رضا {{ع}} روایت شده که قول دوم را [[تأیید]] می‌کند. در [[نقلی]] آن [[حضرت]] حج‌گزاران را به نگه‌داشتن موها [[فرمان]] داد<ref>فقه الرضا {{ع}}، ص۲۱۵؛ مستدرک الوسائل، ج۹، ص۱۶۰.</ref>. در نقلی دیگر منسوب به آن حضرت آمده است: اگر حج‌گزار از روی [[جهل]] سر خود را در [[مکه]] قبل از اعمال حلق نماید چیزی بر او نیست و اگر به عمد در سی‌روز نخست ماه‌های حج نیز سر خود را حلق نماید باز هم ایرادی ندارد، اما اگر پس از گذشت سی‌روز سر خود را حلق نماید باید حیوانی را [[قربانی]] کند<ref>فقه الرضا {{ع}}، ص۲۱۵؛ مستدرک الوسائل، ج۹، ص۱۶۱.</ref>. این مضمون در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} نیز آمده است<ref>الکافی، ج۴، ص۴۴۱؛ تهذیب الأحکام، ج۵، ص۱۵۸.</ref>. امر به نگه‌داشتن موها قبل از [[احرام]] در [[روایت]] نخست و قربانی‌کردن حیوان در صورت حلق سر قبل از احرام در روایت دوم، حاکی از [[وجوب]] نگه‌داشتن موهاست، اما [[پیروان]] نظریه مشهور با توجه به [[روایات]] متعدد دیگر که دلالت بر [[استحباب]] این عمل دارد، این روایات را حمل بر موردی کرده‌اند که حج‌گزار پس از احرام موهای خود را حلق نماید<ref>تذکرة الفقهاء، ج۱، ص۳۲۴؛ مستمسک العروة، ج۱۱، ص۳۳۰.</ref>. برخی نیز این روایات را به [[جهت]] [[ضعف سند]] و دلالت غیر قابل استناد دانسته‌اند<ref>مدارک الأحکام، ج۷، ص۲۴۷.</ref>. از دیگر [[مستحبات]] احرام، [[نظافت]] [[بدن]] و گرفتن ناخن و موهای زائد بدن قبل از احرام است<ref>منتهی المطلب، ج۱۰، ص۱۹۸؛ الحدائق الناضرة، ج۱۵، ص۹.</ref>. در [[نقلی]] منسوب به [[امام رضا]] {{ع}}، حج‌گزار به گرفتن [[سبیل]] و ناخن‌ها و موهای زیر بغل و عانه و موهای سر [[مأمور]] شده و آغاز کردن به هر یک از این [[اعمال]] بدون ایراد دانسته شده و این عمل سبب [[راحتی]] بدن پس از احرام شمرده شده است. در ادامه آن [[حضرت]] انجام این اعمال را در [[مدینه]] جایز دانسته است<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۱۶۱.</ref>. این مضمون در روایتی از امام صادق {{ع}} نیز آمده است<ref>الکافی، ج۴، ص۳۲۶.</ref>. عمل [[مستحب]] دیگر در حال احرام به نظر مشهور [[فقیهان]]، غسل‌کردن قبل از احرام است<ref>الحدائق الناضرة، ج۴، ص۱۸۳؛ مختلف الشیعة، ج۱، ص۳۱۵.</ref>، ولی برخی از [[فقها]] این عمل را [[واجب]] شمرده‌اند<ref>الحدائق الناضرة، ج۴، ص۱۸۴؛ مختلف الشیعة، ج۱، ص۳۱۵.</ref>. از امام رضا {{ع}} نیز در این‌باره دو دسته روایت وارد شده که یک دسته حاکی از استحباب و دسته دیگر حاکی از وجوب آن است. در نقل دسته نخست، غسل‌های وارد شده در [[شرع]]، چهارده [[غسل]] دانسته شده که برخی از آنها واجب و برخی مستحب است و غسل احرام جزو غسل‌های مستحب شمرده شده است<ref>بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۳.</ref>. در [[نقلی]] دیگر از این دسته نیز به [[غسل]] یا [[وضو]] گرفتن قبل از [[احرام]] [[فرمان]] داده شده، اما غسل بهتر دانسته شده است<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۱۶۱.</ref>. بهتر دانستن غسل حاکی از [[استحباب]] آن است. از جمله [[دلایل]] قول به [[وجوب]]، نقلی منسوب به آن [[حضرت]] است که در آن غسل احرام به [[صراحت]] از جمله غسل‌های [[واجب]] شمرده شده است<ref>فقه الرضا {{ع}}، ص۸۲؛ مستدرک الوسائل، ج۲، ص۴۹۷.</ref>. در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} نیز غسل احرام واجب شمرده شده است<ref>من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۷۹.</ref>. در نقلی دیگر از [[امام رضا]] {{ع}} نیز به غسل یا وضوی قبل از احرام بدون [[افضل]] شمردن غسل فرمان داده شده است<ref>مستدرک الوسائل، ج۲، ص۵۱۹.</ref>، اما [[پیروان]] نظریه مشهور این [[روایات]] را حمل بر استحباب مؤکد غسل احرام کرده‌اند<ref>مسائل الناصریات، ص۱۴۷؛ تهذیب الأحکام، ج۱، ص۱۰۴.</ref>.
اعمال متعددی در احرام [[حج]] و [[عمره]] بر احرام‌گزار [[مستحب]] است که برخی از این اعمال اختصاص به قبل یا بعد از حرام دارد و برخی نیز اختصاص به حال احرام دارد. بسیاری از این [[مستحبات]] در احادیث و متون منسوب به امام رضا {{ع}} آمده است. از جمله مستحبات احرام به نظر مشهور [[فقهای امامیه]]، نگه‌داشتن موهای سر و ریش یک‌ماه قبل از ماه [[ذی‌حجه]] است<ref>تحریر الأحکام، ج۱، ص۵۵۶؛ مختلف الشیعة، ج۴، ص۴۷.</ref>. معدودی از فقیهان این عمل را [[واجب]] شمرده‌اند<ref>أحکام النساء، ص۳۵؛ مختلف الشیعة، ج۴، ص۴۷.</ref>. در این‌باره دو نقل از امام رضا {{ع}} روایت شده که قول دوم را [[تأیید]] می‌کند. در [[نقلی]] آن [[حضرت]] حج‌گزاران را به نگه‌داشتن موها [[فرمان]] داد<ref>فقه الرضا {{ع}}، ص۲۱۵؛ مستدرک الوسائل، ج۹، ص۱۶۰.</ref>. در نقلی دیگر منسوب به آن حضرت آمده است: اگر حج‌گزار از روی [[جهل]] سر خود را در [[مکه]] قبل از اعمال حلق نماید چیزی بر او نیست و اگر به عمد در سی‌روز نخست ماه‌های حج نیز سر خود را حلق نماید باز هم ایرادی ندارد، اما اگر پس از گذشت سی‌روز سر خود را حلق نماید باید حیوانی را [[قربانی]] کند<ref>فقه الرضا {{ع}}، ص۲۱۵؛ مستدرک الوسائل، ج۹، ص۱۶۱.</ref>. این مضمون در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} نیز آمده است<ref>الکافی، ج۴، ص۴۴۱؛ تهذیب الأحکام، ج۵، ص۱۵۸.</ref>. امر به نگه‌داشتن موها قبل از [[احرام]] در [[روایت]] نخست و قربانی‌کردن حیوان در صورت حلق سر قبل از احرام در روایت دوم، حاکی از [[وجوب]] نگه‌داشتن موهاست، اما [[پیروان]] نظریه مشهور با توجه به [[روایات]] متعدد دیگر که دلالت بر [[استحباب]] این عمل دارد، این روایات را حمل بر موردی کرده‌اند که حج‌گزار پس از احرام موهای خود را حلق نماید<ref>تذکرة الفقهاء، ج۱، ص۳۲۴؛ مستمسک العروة، ج۱۱، ص۳۳۰.</ref>. برخی نیز این روایات را به [[جهت]] [[ضعف سند]] و دلالت غیر قابل استناد دانسته‌اند<ref>مدارک الأحکام، ج۷، ص۲۴۷.</ref>. از دیگر [[مستحبات]] احرام، [[نظافت]] [[بدن]] و گرفتن ناخن و موهای زائد بدن قبل از احرام است<ref>منتهی المطلب، ج۱۰، ص۱۹۸؛ الحدائق الناضرة، ج۱۵، ص۹.</ref>. در [[نقلی]] منسوب به [[امام رضا]] {{ع}}، حج‌گزار به گرفتن [[سبیل]] و ناخن‌ها و موهای زیر بغل و عانه و موهای سر [[مأمور]] شده و آغاز کردن به هر یک از این [[اعمال]] بدون ایراد دانسته شده و این عمل سبب [[راحتی]] بدن پس از احرام شمرده شده است. در ادامه آن [[حضرت]] انجام این اعمال را در [[مدینه]] جایز دانسته است<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۱۶۱.</ref>. این مضمون در روایتی از امام صادق {{ع}} نیز آمده است<ref>الکافی، ج۴، ص۳۲۶.</ref>. عمل [[مستحب]] دیگر در حال احرام به نظر مشهور [[فقیهان]]، غسل‌کردن قبل از احرام است<ref>الحدائق الناضرة، ج۴، ص۱۸۳؛ مختلف الشیعة، ج۱، ص۳۱۵.</ref>، ولی برخی از [[فقها]] این عمل را [[واجب]] شمرده‌اند<ref>الحدائق الناضرة، ج۴، ص۱۸۴؛ مختلف الشیعة، ج۱، ص۳۱۵.</ref>. از امام رضا {{ع}} نیز در این‌باره دو دسته روایت وارد شده که یک دسته حاکی از استحباب و دسته دیگر حاکی از وجوب آن است. در نقل دسته نخست، غسل‌های وارد شده در [[شرع]]، چهارده [[غسل]] دانسته شده که برخی از آنها واجب و برخی مستحب است و غسل احرام جزو غسل‌های مستحب شمرده شده است<ref>بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۳.</ref>. در [[نقلی]] دیگر از این دسته نیز به [[غسل]] یا [[وضو]] گرفتن قبل از [[احرام]] [[فرمان]] داده شده، اما غسل بهتر دانسته شده است<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۱۶۱.</ref>. بهتر دانستن غسل حاکی از [[استحباب]] آن است. از جمله [[دلایل]] قول به [[وجوب]]، نقلی منسوب به آن [[حضرت]] است که در آن غسل احرام به [[صراحت]] از جمله غسل‌های [[واجب]] شمرده شده است<ref>فقه الرضا {{ع}}، ص۸۲؛ مستدرک الوسائل، ج۲، ص۴۹۷.</ref>. در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} نیز غسل احرام واجب شمرده شده است<ref>من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۷۹.</ref>. در نقلی دیگر از [[امام رضا]] {{ع}} نیز به غسل یا وضوی قبل از احرام بدون [[افضل]] شمردن غسل فرمان داده شده است<ref>مستدرک الوسائل، ج۲، ص۵۱۹.</ref>، اما [[پیروان]] نظریه مشهور این [[روایات]] را حمل بر استحباب مؤکد غسل احرام کرده‌اند<ref>مسائل الناصریات، ص۱۴۷؛ تهذیب الأحکام، ج۱، ص۱۰۴.</ref>.
۲۱۸٬۰۶۶

ویرایش