آخر الزمان در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷: خط ۷:


== معناشناسی ==
== معناشناسی ==
آخر به بخش پایانی هر مجموعه گفته<ref>الکلّیات، ج ۱، ص ۸۳.</ref>، و زمان در لغت بر وقت کم یا زیاد اطلاق می‌شود<ref> لسان‌العرب، ج ۶، ص ۸۶، «زمن».</ref>. و مقصود از آن در اینجا روزگار و [[عمر]] [[جهان]] است. "[[آخرالزمان]]" ترکیبی اضافی و به معنای بخش پایانی [[حیات]] [[دنیا]] است<ref>[[علی معموری|معموری، علی]]، [[آخر الزمان - معموری (مقاله)|مقاله «آخر الزمان»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>.
آخر به بخش پایانی هر مجموعه گفته<ref>الکلّیات، ج ۱، ص ۸۳.</ref>، و زمان در لغت بر وقت کم یا زیاد اطلاق می‌شود<ref> لسان‌العرب، ج ۶، ص ۸۶، «زمن».</ref>. و مقصود از آن در اینجا روزگار و [[عمر]] [[جهان]] است. "[[آخرالزمان]]" ترکیبی اضافی و به معنای بخش پایانی [[حیات]] [[دنیا]] است<ref>[[علی معموری|معموری، علی]]، [[آخر الزمان - معموری (مقاله)|مقاله «آخر الزمان»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص۱۱۴.</ref>.


== [[آخرالزمان]] در [[قرآن]] ==
== [[آخرالزمان]] در [[قرآن]] ==
خط ۱۴: خط ۱۴:
تعبیر " {{متن قرآن|الْيَوْمِ الآخِرِ}}" که در [[قرآن]] فراوان به کار رفته، با [[جهان آخرت]] مرادف و ناظر به این واقعیّت است که زندگانی آن [[جهان]]، در پی [[حیات]] [[دنیایی]]، سرانجامِ نهایی آن است <ref> التحقیق، ج ۱، ص ۴۶، «أخر».</ref>؛ در نتیجه، این اصطلاح نیز به بحث "[[آخرالزمان]]" مربوط نمی‌شود. از آنجا که مفهوم "آخر" نسبی است و در [[تاریخ]] انقراض [[دنیا]] [[اختلاف]] فراوانی وجود دارد <ref>هزاره‌گرایی، ص ۲۱.</ref> و [[قرآن]] نیز از تعیین وقتی مشخّص برای آن [[پرهیز]] کرده {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْأَرْحَامِ وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ مَاذَا تَكْسِبُ غَدًا وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ}}<ref>«بی‌گمان، تنها خداوند است که دانش رستخیز نزد اوست و او باران را فرو می‌فرستد و از آنچه در زهدان‌هاست آگاه است و هیچ کس نمی‌داند فردا چه به دست خواهد آورد و هیچ کس نمی‌داند در کدام سرزمین خواهد مرد؛ بی‌گمان خداوند دانایی آگاه است» سوره لقمان، آیه ۳۴.</ref>؛ {{متن قرآن|يَسْأَلُكَ النَّاسُ عَنِ السَّاعَةِ قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ اللَّهِ وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَكُونُ قَرِيبًا}}<ref>«مردم از تو از رستخیز می‌پرسند، بگو دانش آن تنها نزد خداوند است و تو چه می‌دانی شاید رستخیز نزدیک باشد» سوره احزاب، آیه ۶۳.</ref> و {{متن قرآن|وَتَبَارَكَ الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَعِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ}}<ref>«و بزرگوار است آن که فرمانفرمایی آسمان‌ها و زمین و آنچه میان آنهاست او راست و دانش رستخیز، تنها نزد اوست و به سوی او بازگردانده می‌شوید» سوره زخرف، آیه ۸۵.</ref> محدوده [[آخرالزمان]] به دقّت قابل اندازه‌گیری نیست؛ با این حال، با استفاده از [[روایات]]<ref>بحارالانوار، ج ۴۰، ص ۱۷۷؛ ج ۲، ص ۸۷؛ ج ۹، ص ۳۱۹؛ ج ۱۲، ص ۲۸۲؛ ج ۱۴، ص ۸۳ و ۸۴؛ ج ۱۵، ص ۲۰۳؛ ج ۱۶، ص ۱۸ ـ ۲۱؛ ج ۲۰، ص ۲۲۲؛ ج ۲۱، ص ۳۱۷ و ۳۵۱.</ref> می‌توان [[بعثت پیامبر خاتم]] را سرآغاز دوره "[[آخرالزمان]]" دانست<ref> التحریر والتنویر، ج ۲۶، ص ۱۰۴.</ref>؛ البتّه در بیش‌تر [[روایات]]، [[آخرالزمان]] به دوره پایانی که با [[ظهور مهدی]] مقارن است، اطلاق شده است.
تعبیر " {{متن قرآن|الْيَوْمِ الآخِرِ}}" که در [[قرآن]] فراوان به کار رفته، با [[جهان آخرت]] مرادف و ناظر به این واقعیّت است که زندگانی آن [[جهان]]، در پی [[حیات]] [[دنیایی]]، سرانجامِ نهایی آن است <ref> التحقیق، ج ۱، ص ۴۶، «أخر».</ref>؛ در نتیجه، این اصطلاح نیز به بحث "[[آخرالزمان]]" مربوط نمی‌شود. از آنجا که مفهوم "آخر" نسبی است و در [[تاریخ]] انقراض [[دنیا]] [[اختلاف]] فراوانی وجود دارد <ref>هزاره‌گرایی، ص ۲۱.</ref> و [[قرآن]] نیز از تعیین وقتی مشخّص برای آن [[پرهیز]] کرده {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْأَرْحَامِ وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ مَاذَا تَكْسِبُ غَدًا وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ}}<ref>«بی‌گمان، تنها خداوند است که دانش رستخیز نزد اوست و او باران را فرو می‌فرستد و از آنچه در زهدان‌هاست آگاه است و هیچ کس نمی‌داند فردا چه به دست خواهد آورد و هیچ کس نمی‌داند در کدام سرزمین خواهد مرد؛ بی‌گمان خداوند دانایی آگاه است» سوره لقمان، آیه ۳۴.</ref>؛ {{متن قرآن|يَسْأَلُكَ النَّاسُ عَنِ السَّاعَةِ قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ اللَّهِ وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَكُونُ قَرِيبًا}}<ref>«مردم از تو از رستخیز می‌پرسند، بگو دانش آن تنها نزد خداوند است و تو چه می‌دانی شاید رستخیز نزدیک باشد» سوره احزاب، آیه ۶۳.</ref> و {{متن قرآن|وَتَبَارَكَ الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَعِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ}}<ref>«و بزرگوار است آن که فرمانفرمایی آسمان‌ها و زمین و آنچه میان آنهاست او راست و دانش رستخیز، تنها نزد اوست و به سوی او بازگردانده می‌شوید» سوره زخرف، آیه ۸۵.</ref> محدوده [[آخرالزمان]] به دقّت قابل اندازه‌گیری نیست؛ با این حال، با استفاده از [[روایات]]<ref>بحارالانوار، ج ۴۰، ص ۱۷۷؛ ج ۲، ص ۸۷؛ ج ۹، ص ۳۱۹؛ ج ۱۲، ص ۲۸۲؛ ج ۱۴، ص ۸۳ و ۸۴؛ ج ۱۵، ص ۲۰۳؛ ج ۱۶، ص ۱۸ ـ ۲۱؛ ج ۲۰، ص ۲۲۲؛ ج ۲۱، ص ۳۱۷ و ۳۵۱.</ref> می‌توان [[بعثت پیامبر خاتم]] را سرآغاز دوره "[[آخرالزمان]]" دانست<ref> التحریر والتنویر، ج ۲۶، ص ۱۰۴.</ref>؛ البتّه در بیش‌تر [[روایات]]، [[آخرالزمان]] به دوره پایانی که با [[ظهور مهدی]] مقارن است، اطلاق شده است.


[[بشر]] به مقتضای [[حبّ]] ذات و [[طبیعت]] جست و جو گر خود، همواره به سرانجام [[دنیا]] می‌اندیشیده است<ref>تاریخ ابن‌خلدون، ج ۱، ص ۳۰۳.</ref>. همه [[ادیان الهی]] و بیش‌تر مکاتب بشری، درباره [[پایان تاریخ]]، اظهار نظر کرده‌اند<ref>نجات بخشی در ادیان، ص ۱۳ و ۱۴؛ علی و پایان تاریخ، ص۱۵ ۲۵.</ref>. در همه پیش‌گویی‌های مربوط به [[آخرالزمان]]، خبرهای وحشتناک و نگران‌کننده‌ای وجود دارد<ref>هزاره‌گرایی، ص ۲۵.</ref>؛ ولی اغلب بر این امر اتّفاق نظر است که پایان کار [[بشر]]، روشن و سعادت‌آمیز است<ref>نجات‌بخشی در ادیان، ص ۱۳ و ۱۴.</ref>.<ref>[[علی معموری|معموری، علی]]، [[آخر الزمان - معموری (مقاله)|مقاله «آخر الزمان»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>
[[بشر]] به مقتضای [[حبّ]] ذات و [[طبیعت]] جست و جو گر خود، همواره به سرانجام [[دنیا]] می‌اندیشیده است<ref>تاریخ ابن‌خلدون، ج ۱، ص ۳۰۳.</ref>. همه [[ادیان الهی]] و بیش‌تر مکاتب بشری، درباره [[پایان تاریخ]]، اظهار نظر کرده‌اند<ref>نجات بخشی در ادیان، ص ۱۳ و ۱۴؛ علی و پایان تاریخ، ص۱۵ ۲۵.</ref>. در همه پیش‌گویی‌های مربوط به [[آخرالزمان]]، خبرهای وحشتناک و نگران‌کننده‌ای وجود دارد<ref>هزاره‌گرایی، ص ۲۵.</ref>؛ ولی اغلب بر این امر اتّفاق نظر است که پایان کار [[بشر]]، روشن و سعادت‌آمیز است<ref>نجات‌بخشی در ادیان، ص ۱۳ و ۱۴.</ref>.<ref>[[علی معموری|معموری، علی]]، [[آخر الزمان - معموری (مقاله)|مقاله «آخر الزمان»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص۱۱۵و</ref>


== [[آخرالزمان]] در ادیان ==
== [[آخرالزمان]] در ادیان ==
۱۱۳٬۰۷۵

ویرایش