آزادی اقتصادی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱: خط ۱۱:
# [[آزادی]] همه [[آحاد]] افراد جامعه به [[انتخاب]] کار و [[تولید]] و [[میزان]] کارکردن و [[مالکیت]] به اندازه توان و علایق خود.
# [[آزادی]] همه [[آحاد]] افراد جامعه به [[انتخاب]] کار و [[تولید]] و [[میزان]] کارکردن و [[مالکیت]] به اندازه توان و علایق خود.
اما موضوع نخست؛ عدم وابستگی مالی افراد جامعه به دیگران.
اما موضوع نخست؛ عدم وابستگی مالی افراد جامعه به دیگران.
[[اسلام]] [[معتقد]] است همان‌طور که [[خداوند]] [[طبیعت]] را [[آفریده]] است به آن قابلیت بهره‌برداری نیز داده است. {{متن قرآن|وَلَقَدْ مَكَّنَّاكُمْ فِي الْأَرْضِ وَجَعَلْنَا لَكُمْ فِيهَا مَعَايِشَ قَلِيلًا مَا تَشْكُرُونَ}}<ref>«و بی‌گمان شما را در زمین توانمند گرداندیم و در آن برایتان توشه‌ها نهادیم؛ اندک سپاس می‌گزارید» سوره اعراف، آیه ۱۰.</ref>.
[[اسلام]] [[معتقد]] است همان‌طور که [[خداوند]] [[طبیعت]] را [[آفریده]] است به آن قابلیت بهره‌برداری نیز داده است. {{متن قرآن|وَلَقَدْ مَكَّنَّاكُمْ فِي الْأَرْضِ وَجَعَلْنَا لَكُمْ فِيهَا مَعَايِشَ قَلِيلًا مَا تَشْكُرُونَ}}<ref>«و بی‌گمان شما را در زمین توانمند گرداندیم و در آن برایتان توشه‌ها نهادیم؛ اندک سپاس می‌گزارید» سوره اعراف، آیه ۱۰.</ref>.
در مرحله بعد به [[انسان]] نیز [[استعداد]] فاعلیت داده است. به قول [[شهید مطهری]] «[[خدا]] [[بشر]] را آفریده است و به او نیروهای [[عقلانی]] و استعدادهای فراوان داده است که از [[مادر]] [[زمین]] بهره‌مند شود... در هیچ کدام از این دو عامل مورد استفاده و استفاده کننده نباید موجبات [[حبس]] و تعطیل و رکود فراهم شود، چه رکود [[سرمایه]] و چه رکود فعالیت»<ref>مطهری، نظری به نظام اقتصادی اسلام، صص۲۱۴ – ۲۱۵.</ref>. از طرف دیگر اسلام نمی‌خواهد [[مسلمان]] در زیر [[سلطه]] دیگران قرار گیرد؛ چراکه همین که جامعه‌ای نیازمند شد همین نیاز مندی ملازم با [[اسارت]] و [[بندگی]] است ولو [[بردگی]] در کار نباشد. هر ملتی که از لحاظ [[اقتصادی]] دستش به طرف [[ملت]] دیگر دراز باشد [[اسیر]] و برده است. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|احْتَجْ إِلَى مَنْ شِئْتَ تَكُنْ أَسِيرَهُ وَ اسْتَغْنِ عَمَّنْ شِئْتَ تَكُنْ نَظِيرَهُ}}<ref>غررالحکم، ج۲، ص۵۸۴.</ref> اگر محتاج کسی [[شادی]] اسیرش هستی و اگر [[بی‌نیاز]] از او شدی [[برابری]] با او. بنابراین اصل اولی اسلام این نوع بندگی و اسارت را بر نمی‌تابد و برای [[پیش‌گیری]] از آن توصیه به بهره‌برداری از امکانات [[دنیوی]] می‌کند.
در مرحله بعد به [[انسان]] نیز [[استعداد]] فاعلیت داده است. به قول [[شهید مطهری]] «[[خدا]] [[بشر]] را آفریده است و به او نیروهای [[عقلانی]] و استعدادهای فراوان داده است که از [[مادر]] [[زمین]] بهره‌مند شود... در هیچ کدام از این دو عامل مورد استفاده و استفاده کننده نباید موجبات [[حبس]] و تعطیل و رکود فراهم شود، چه رکود [[سرمایه]] و چه رکود فعالیت»<ref>مطهری، نظری به نظام اقتصادی اسلام، صص۲۱۴ – ۲۱۵.</ref>. از طرف دیگر اسلام نمی‌خواهد [[مسلمان]] در زیر [[سلطه]] دیگران قرار گیرد؛ چراکه همین که جامعه‌ای نیازمند شد همین نیاز مندی ملازم با [[اسارت]] و [[بندگی]] است ولو [[بردگی]] در کار نباشد. هر ملتی که از لحاظ [[اقتصادی]] دستش به طرف [[ملت]] دیگر دراز باشد [[اسیر]] و برده است. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|احْتَجْ إِلَى مَنْ شِئْتَ تَكُنْ أَسِيرَهُ وَ اسْتَغْنِ عَمَّنْ شِئْتَ تَكُنْ نَظِيرَهُ}}<ref>غررالحکم، ج۲، ص۵۸۴.</ref> اگر محتاج کسی [[شادی]] اسیرش هستی و اگر [[بی‌نیاز]] از او شدی [[برابری]] با او. بنابراین اصل اولی اسلام این نوع بندگی و اسارت را بر نمی‌تابد و برای [[پیش‌گیری]] از آن توصیه به بهره‌برداری از امکانات [[دنیوی]] می‌کند.


اسلام کار و تولید را [[حق]] همه افراد بشر می‌داند، یعنی هر فردی از [[انسان‌ها]] به مقدار [[توانایی]] و به دلخواه خود می‌تواند کار کند و در این مورد [[آزاد]] است. در بخشی از [[نامه]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به قرطبة بن کعب آمده است {{متن حدیث|لَسْتُ أرى أَنْ أجْبُرَ أحَداً علَى عَمَلٍ يَكْرَهُهُ}} صحیح نمی‌دانم کسی را به کاری که [[دوست]] ندارد وا دارم و به او کار اجباری [[تحمیل]] کنم. [[امام خمینی]] در همین زمینه معتقدند که [[مردم]] آزادند هر کاری را که صحیح می‌دانند انجام دهند. همه [[ملت]] در این زمینه‌ها [[آزادی]] دارند<ref>صحیفه امام، ج۵، ص۵۲۱.</ref>. در زمینه [[مالکیت]] نیز مطابق [[نص]] دیدگاه [[اسلام]] هر کسی صاحب [[مالی]] است که خود از راه صحیح به دست آورده است. [[قرآن کریم]] در این زمینه می‌فرماید: {{متن قرآن|لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبُوا وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ}}<ref>«مردان را از آنچه برای خود به دست می‌آورند بهره‌ای است و زنان را (هم) از آنچه برای خویش به کف می‌آورند بهره‌ای» سوره نساء، آیه ۳۲.</ref>. با این دیدگاه اسلام [[انسان]] را در کسب [[مال]] [[مشروع]] [[آزاد]] می‌داند و همه را مالک کسب خود می‌داند. البته این آزادی کار نباید بر خلاف آزادی [[کسب و کار]] دیگری و [[مصالح عمومی]] باشد؛ چراکه در حوزه [[اقتصاد]] امکان [[چپاول]] و [[استعمار]] افراد دیگر وجود دارد. اسلام با آزادی [[استثمار]] [[اقتصادی]] که [[فقر]] آور است [[مخالفت]] کرده است و برای [[پیش‌گیری]] از آن نیز حدودی برای [[آزادی اقتصادی]] تعریف کرده است.<ref>[[علی حسن‌زاده|حسن‌زاده، علی]]، [[آزادی اسلامی - حسن‌زاده (مقاله)| مقاله «آزادی اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۸۰۱.</ref>
اسلام کار و تولید را [[حق]] همه افراد بشر می‌داند، یعنی هر فردی از [[انسان‌ها]] به مقدار [[توانایی]] و به دلخواه خود می‌تواند کار کند و در این مورد [[آزاد]] است. در بخشی از [[نامه]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به قرطبة بن کعب آمده است {{متن حدیث|لَسْتُ أرى أَنْ أجْبُرَ أحَداً علَى عَمَلٍ يَكْرَهُهُ}} صحیح نمی‌دانم کسی را به کاری که [[دوست]] ندارد وا دارم و به او کار اجباری [[تحمیل]] کنم. [[امام خمینی]] در همین زمینه معتقدند که [[مردم]] آزادند هر کاری را که صحیح می‌دانند انجام دهند. همه [[ملت]] در این زمینه‌ها [[آزادی]] دارند<ref>صحیفه امام، ج۵، ص۵۲۱.</ref>. در زمینه [[مالکیت]] نیز مطابق [[نص]] دیدگاه [[اسلام]] هر کسی صاحب [[مالی]] است که خود از راه صحیح به دست آورده است. [[قرآن کریم]] در این زمینه می‌فرماید: {{متن قرآن|لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبُوا وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ}}<ref>«مردان را از آنچه برای خود به دست می‌آورند بهره‌ای است و زنان را (هم) از آنچه برای خویش به کف می‌آورند بهره‌ای» سوره نساء، آیه ۳۲.</ref>. با این دیدگاه اسلام [[انسان]] را در کسب [[مال]] [[مشروع]] [[آزاد]] می‌داند و همه را مالک کسب خود می‌داند. البته این آزادی کار نباید بر خلاف آزادی [[کسب و کار]] دیگری و [[مصالح عمومی]] باشد؛ چراکه در حوزه [[اقتصاد]] امکان [[چپاول]] و [[استعمار]] افراد دیگر وجود دارد. اسلام با آزادی [[استثمار]] [[اقتصادی]] که [[فقر]] آور است [[مخالفت]] کرده است و برای [[پیش‌گیری]] از آن نیز حدودی برای [[آزادی اقتصادی]] تعریف کرده است<ref>[[علی حسن‌زاده|حسن‌زاده، علی]]، [[آزادی اسلامی - حسن‌زاده (مقاله)| مقاله «آزادی اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص۸۰۱.</ref>.


== اقتصاد آزاد ==
== اقتصاد آزاد ==
خط ۲۱: خط ۲۳:
آزادی، ارمغان [[اسلام]] برای [[انسان‌ها]] است و [[پیشرفت]] و رونق اقتصادی در اسلام در کنار [[روحیه]] [[مساوات]] و [[عدالت]] و رعایت [[حقوق]] [[مستضعفین]] تحقق می‌پذیرد و در این نوع آزادی، [[تبعیض]] طبقاتی در الگوی اقتصادی کشورهای غربی مطرود است<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|حسینی خامنه‌ای، سید علی]]، بیانات، ۱۲/۳/۱۳۷۸؛ انصاری، حمید، حدیث بیداری، ص۱۹۴.</ref>. اقتصاد [[آزاد]] [[جوامع]] در گرو میدان دادن به خلاقیت‌ها و ابتکارهای افراد [[جامعه]] است که در نتیجه به [[تعادل]] عرضه و تقاضا می‌انجامد<ref>[[سید محمد حسینی بهشتی|حسینی بهشتی، سید محمد]]، جاودانه تاریخ، ص۱۲۹-۱۳۰.</ref>.
آزادی، ارمغان [[اسلام]] برای [[انسان‌ها]] است و [[پیشرفت]] و رونق اقتصادی در اسلام در کنار [[روحیه]] [[مساوات]] و [[عدالت]] و رعایت [[حقوق]] [[مستضعفین]] تحقق می‌پذیرد و در این نوع آزادی، [[تبعیض]] طبقاتی در الگوی اقتصادی کشورهای غربی مطرود است<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|حسینی خامنه‌ای، سید علی]]، بیانات، ۱۲/۳/۱۳۷۸؛ انصاری، حمید، حدیث بیداری، ص۱۹۴.</ref>. اقتصاد [[آزاد]] [[جوامع]] در گرو میدان دادن به خلاقیت‌ها و ابتکارهای افراد [[جامعه]] است که در نتیجه به [[تعادل]] عرضه و تقاضا می‌انجامد<ref>[[سید محمد حسینی بهشتی|حسینی بهشتی، سید محمد]]، جاودانه تاریخ، ص۱۲۹-۱۳۰.</ref>.


آزادی اقتصادی در غرب، انحصار و تصاحب موقعیت‌های اقتصادی در دست افراد معدود به وسیله [[تقلب]] و [[زور]] است و آزادی اقتصادی غربی مبتنی بر اصل [[ثروت]] و رسیدن به اوج [[سرمایه‌داری]] و [[توانگری]] اقتصادی است. برخلاف دیدگاه [[انقلاب اسلامی]]، که آزادی اقتصادی بر پایه اصل [[تعاون]] و [[حق]] [[مدیریت]] همگانی است<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|حسینی خامنه‌ای، سید علی]]، بیانات، ۲۳/۸/۱۳۹۱.</ref><ref>[[منصور میراحمدی|میراحمدی، منصور]] و [[رجبعلی اسفندیار|اسفندیار، رجبعلی]]، [[آزادی - میراحمدی (مقاله)| مقاله «آزادی»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی‌]]، ص ۱۰.</ref>.
آزادی اقتصادی در غرب، انحصار و تصاحب موقعیت‌های اقتصادی در دست افراد معدود به وسیله [[تقلب]] و [[زور]] است و آزادی اقتصادی غربی مبتنی بر اصل [[ثروت]] و رسیدن به اوج [[سرمایه‌داری]] و [[توانگری]] اقتصادی است. برخلاف دیدگاه [[انقلاب اسلامی]]، که آزادی اقتصادی بر پایه اصل [[تعاون]] و [[حق]] [[مدیریت]] همگانی است<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|حسینی خامنه‌ای، سید علی]]، بیانات، ۲۳/۸/۱۳۹۱.</ref>.<ref>[[منصور میراحمدی|میراحمدی، منصور]] و [[رجبعلی اسفندیار|اسفندیار، رجبعلی]]، [[آزادی - میراحمدی (مقاله)| مقاله «آزادی»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی‌]]، ص۱۰.</ref>


== توفیق انقلاب اسلامی در تحقق [[آزادی اقتصادی]] ==
== توفیق انقلاب اسلامی در تحقق [[آزادی اقتصادی]] ==
از دیگر مصادیق آزادی‌های مطلوب انقلابی، آزادی اقتصادی است. [[اقتصاد]] [[آزاد]] و شکوفا، مرهون کشوری آزاد و استقلال یافته و به دور از وابستگی است<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|حسینی خامنه‌ای، سید علی]]، بیانات، ۱/۹/۱۳۶۸.</ref>. در سال‌های پیش از انقلاب، جامعه ایران در فضای تیره و تار [[تقلید]] [[غرب]] قرار گرفته بود و در [[تصمیم‌ها]] و امور مملکت آزادی نداشت. در آن دوره، ایران، سراسر وابستگی و [[عقب‌ماندگی]] بود که در این میان، وابستگی [[اقتصادی]] شدت بیشتری داشت و این [[رژیم]] مانع پیشرفت و [[رشد]] در اقتصاد [[کشور]] شده بود<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۴۳، ۵۰۳؛ ج۸، ص۳۴۱؛ [[سید علی حسینی خامنه‌ای|حسینی خامنه‌ای، سید علی]]، بیانات، ۱۰/۱/۱۳۶۹.</ref>، و با وارد کردن کالاهای لوکس و تجملی، ایران را در مسیر تولید اندک و [[مصرف]] انبوه کالاهای وارداتی قرار داده و آن را به بازار مصرفی فرآورده‌های غربی تبدیل نمود<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۵، ص۵۴، ۳۹۰.</ref>. با [[پیروزی]] [[انقلاب اسلامی]]، این‌گونه آزادی اقتصادی در ایران محدود شد و تلاش برای پیاده کردن برنامه‌های اقتصادی اسلامی و رشد و [[رفاه اقتصادی]] تحت اصولی چون، [[معنویت]] و [[عدالت]] آغاز گردید تا از این طریق [[ملت]] از [[فقر]] و تنگنا و [[وابستگی]] به غیر، [[نجات]] یابند<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۰، ص۳۴۰؛ ج۲۱، ص۴۴۴.</ref><ref>[[منصور میراحمدی|میراحمدی، منصور]] و [[رجبعلی اسفندیار|اسفندیار، رجبعلی]]، [[آزادی - میراحمدی (مقاله)| مقاله «آزادی»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی‌]]، ص ۳۴.</ref>.
از دیگر مصادیق آزادی‌های مطلوب انقلابی، آزادی اقتصادی است. [[اقتصاد]] [[آزاد]] و شکوفا، مرهون کشوری آزاد و استقلال یافته و به دور از وابستگی است<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|حسینی خامنه‌ای، سید علی]]، بیانات، ۱/۹/۱۳۶۸.</ref>. در سال‌های پیش از انقلاب، جامعه ایران در فضای تیره و تار [[تقلید]] [[غرب]] قرار گرفته بود و در [[تصمیم‌ها]] و امور مملکت آزادی نداشت. در آن دوره، ایران، سراسر وابستگی و [[عقب‌ماندگی]] بود که در این میان، وابستگی [[اقتصادی]] شدت بیشتری داشت و این [[رژیم]] مانع پیشرفت و [[رشد]] در اقتصاد [[کشور]] شده بود<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۴۳، ۵۰۳؛ ج۸، ص۳۴۱؛ [[سید علی حسینی خامنه‌ای|حسینی خامنه‌ای، سید علی]]، بیانات، ۱۰/۱/۱۳۶۹.</ref>، و با وارد کردن کالاهای لوکس و تجملی، ایران را در مسیر تولید اندک و [[مصرف]] انبوه کالاهای وارداتی قرار داده و آن را به بازار مصرفی فرآورده‌های غربی تبدیل نمود<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۵، ص۵۴، ۳۹۰.</ref>. با [[پیروزی]] [[انقلاب اسلامی]]، این‌گونه آزادی اقتصادی در ایران محدود شد و تلاش برای پیاده کردن برنامه‌های اقتصادی اسلامی و رشد و [[رفاه اقتصادی]] تحت اصولی چون، [[معنویت]] و [[عدالت]] آغاز گردید تا از این طریق [[ملت]] از [[فقر]] و تنگنا و [[وابستگی]] به غیر، [[نجات]] یابند<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۰، ص۳۴۰؛ ج۲۱، ص۴۴۴.</ref>.<ref>[[منصور میراحمدی|میراحمدی، منصور]] و [[رجبعلی اسفندیار|اسفندیار، رجبعلی]]، [[آزادی - میراحمدی (مقاله)| مقاله «آزادی»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی‌]]، ص۳۴.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==
خط ۳۶: خط ۳۸:


[[رده:آزادی]]
[[رده:آزادی]]
[[رده:مدخل‌های در انتظار تلخیص]]
[[رده:مدخل‌های تلخیص شده]]
۱۱۱٬۶۸۵

ویرایش