|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''[[عصمت]]''' در لغت به معنای [[حفظ]] و نگهداری و نیز به معنای منع کردن آمده است. این واژه در اصطلاح متکلمان امامیه، گاه به لطفی از جانب [[خدای متعال]] به [[برگزیدگان]] خود و گاه نیز به ملکه‌ای تعبیر شده که به موجب آن، [[انبیاء]] و اوصیای ایشان برغم داشتن [[قدرت]] بر انجام [[گناهان]]، از هر گونه [[خطا]] و [[اشتباه]]، [[گناه]] و [[عصیان]] در تمام مراحل [[زندگی]]، حتی قبل از نبوت و [[امامت]] و در [[زمان]] کودکی، مصون هستند. در نتیجه به وسیله این صفت، معصومان، از [[سهو]] و [[نسیان]] هم مبرا و [[پاک]] هستند. [[امامیه]] عصمت را از ضروری‌ترین شروط إعطای مقام نبوت و امامت می‌دانند. در محدوده و [[قلمرو عصمت]] سه دیدگاه وجود دارد که مشهور متکلمین دیدگاه "اطلاق عصمت از حیث زمانی و حالات [[معصوم]]" را قبول دارند. [[ادله نقلی]] محض عصمت، مشتمل بر [[آیات]] و روایاتی است که بر عصمت پیامبر یا امام دلالت می‌کنند. آیاتی که انبیا را در شمار مخلصین می‌دانند، آیاتی که امر مطلق به اطاعت انبیا می‌کنند، آیاتی که آنها را هدای یافته معرفی می‌کنند و ... برخی از ادله عصمت پیامبران به صورت کلی هستند. علاوه بر اینها آیاتی همچون [[آیه عهد]]، [[آیه اولی الامر]]، [[آیه صادقین]] و [[آیه تطهیر]] و روایاتی همچون [[حدیث ثقلین]]، [[حدیث سفینه]]، [[حدیث منزلت]] بر عصمت پیامبرخاتم{{صل}} و امامان معصوم{{ع}} دلالت دارند. ادلّۀ [[عقلی]] عصمت معصومان نیز عبارت‌اند از: [[برهان]] [[وجوب اطاعت امام]]، برهان [[امتناع]] [[تسلل]]، برهان حفظ شرعیت، برهان [[خلف]]. از آنجایی که به زعم و توهم برخی خطاناپذیری از اوصاف خداست و [[انسان‌ها]] نمی‌توانند دارای چنین مقامی باشند، [[شیعه]] را به خاطر اعتقاد به عصمت متهم به [[غلو]] و [[خدا]] انگاری [[اهل بیت]] و انبیاء می‌کنند و این در حالی است که [[دلایل]] متعدد عقلی بر [[اثبات]] چنین صفتی برای [[نبی]] و [[امام]] اقامه شده است. | | '''[[عصمت]]''' در اصطلاح متکلمان امامیه، گاه به لطفی از جانب [[خدای متعال]] به [[برگزیدگان]] خود و گاه نیز به ملکه‌ای تعبیر شده که به موجب آن، [[انبیاء]] و اوصیای ایشان برغم داشتن [[قدرت]] بر انجام [[گناهان]]، از هر گونه [[خطا]] و [[اشتباه]]، [[گناه]]، [[سهو]] و [[نسیان]] در تمام مراحل [[زندگی]]، حتی قبل از تصدی منصب، مصون هستند. [[امامیه]] عصمت را از ضروری‌ترین شروط إعطای مقام نبوت و امامت می‌دانند. استوراترین دیدگاه در باب «منشأ عصمت»، «[[علم خاص]]» است که هم با تحلیل [[عقلی]] و فلسفیِ مبادی فعل اختیاری سازگار است و هم با [[متون دینی]] همخوانی دارد. متکلمان [[قلمرو عصمت]] را به عصمت زمانی و عصمت متعلق تقسیم کرده و عصمت متعلق را نیز مشتمل بر عصمت علمی و عملی دانسته و بر این اساس قلمرو عصمت معصومان را به عصمت از انواع گناهان، خطا، اشتباه و نسیان گسترش داده‌اند. پیامبران، امامان اثنی عشر، فرشتگان، قرآن، وحی و برخی اولیای الهی مثل حضرت زهرا و حضرت مریم{س}} از مصادیق عصمت و معصوم هستند. عصمت معصومان را با براهین عقلی و ادله نقلی متعددی می‌توان به اثبات رساند. اعتقاد به عصمت نقش قابل توجهی در فقه و اصول فقه امامیه داشته و کارکردهای فقهی و اصولی آن را به وضوح می‌توان در آراء فقها و اصولیون امامی مشاهده نمود. حجیت سیره عقلا، کتاب خدا و سنت از جمله کارکردهای اصولی اعتقاد به عصمت است. |
|
| |
|
| == معناشناسی [[عصمت]] == | | == معناشناسی [[عصمت]] == |
