بیعت در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۱۶ مارس ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - 'شهید اول' به 'شهید اول'
جز (جایگزینی متن - 'شهید اول' به 'شهید اول')
 
خط ۲۱: خط ۲۱:
[[امیرالمؤمنین]] {{ع}} [می‌فرماید]: سه چیز موجب [[هلاکت]] می‌شود: شکستن بیعت، ترک کردن [[سنت]]، جدا شدن از جماعت مسلمانان<ref>{{متن حدیث|عَنْ عَلِيٍّ {{ع}} قَالَ: ثَلَاثٌ مُوبِقَاتٌ‏ نَكْثُ‏ الصَّفْقَةِ وَ تَرْكُ السُّنَّةِ وَ فِرَاقُ الْجَمَاعَةِ}}؛ (برقی، المحاسن، ج۱، ص۹۴).</ref>.
[[امیرالمؤمنین]] {{ع}} [می‌فرماید]: سه چیز موجب [[هلاکت]] می‌شود: شکستن بیعت، ترک کردن [[سنت]]، جدا شدن از جماعت مسلمانان<ref>{{متن حدیث|عَنْ عَلِيٍّ {{ع}} قَالَ: ثَلَاثٌ مُوبِقَاتٌ‏ نَكْثُ‏ الصَّفْقَةِ وَ تَرْكُ السُّنَّةِ وَ فِرَاقُ الْجَمَاعَةِ}}؛ (برقی، المحاسن، ج۱، ص۹۴).</ref>.


[[نهی]] از شکستن بیعت به میزانی مورد تأکید روایات است که [[شهید]] اول آن را یکی از [[گناهان کبیره]] معرفی می‌کند<ref>عاملی، القواعد و الفوائد، ج۱، ص۲۲۴.</ref>. هرچند برخی از محققان معتقدند [[روایات]] دال بر [[کبیره]] بوده شکستن [[بیعت]] تنها در کتب [[اهل سنت]] یافت می‌شود و در طریق [[شیعه]] وجود ندارد، پذیرش [[شهید]] اول، [[ضعف]] این روایات را تا حدی جبران می‌کند. به هر حال چه [[ادله]] فوق را برای وجود [[وفا]] به بیعت بپذیریم و [[شکست]] آن را [[حرام]] بدانیم و چه نپذیریم، شکستن بیعت بسیار [[قبیح]] است و حتی یک مورد گزارش از شکستن بیعت به دست [[ائمه اطهار]] {{عم}} وجود ندارد؛ البته علمای بزرگ شیعه همواره علت بیعت [[امامان معصوم]] با [[حاکمان جور]] را [[جبر]] زمانه و نه [[رضایت]] دانسته و بر آن‌اند که اگر شرایط مساعد بود، [[قیام]] رخ می‌داد. این ادعا را روایات متعدد و شواهد [[تاریخ]] [[تأیید]] می‌کند<ref>منابع در این خصوص متعدد است؛ اما از منابع مناسب دست اول کتاب رسائل الشریف المرتضی و رساله مسئلة فی علة مبایعة امیر المؤمنین {{ع}} ابابکر است.</ref>.
[[نهی]] از شکستن بیعت به میزانی مورد تأکید روایات است که [[شهید اول]] آن را یکی از [[گناهان کبیره]] معرفی می‌کند<ref>عاملی، القواعد و الفوائد، ج۱، ص۲۲۴.</ref>. هرچند برخی از محققان معتقدند [[روایات]] دال بر [[کبیره]] بوده شکستن [[بیعت]] تنها در کتب [[اهل سنت]] یافت می‌شود و در طریق [[شیعه]] وجود ندارد، پذیرش [[شهید اول]]، [[ضعف]] این روایات را تا حدی جبران می‌کند. به هر حال چه [[ادله]] فوق را برای وجود [[وفا]] به بیعت بپذیریم و [[شکست]] آن را [[حرام]] بدانیم و چه نپذیریم، شکستن بیعت بسیار [[قبیح]] است و حتی یک مورد گزارش از شکستن بیعت به دست [[ائمه اطهار]] {{عم}} وجود ندارد؛ البته علمای بزرگ شیعه همواره علت بیعت [[امامان معصوم]] با [[حاکمان جور]] را [[جبر]] زمانه و نه [[رضایت]] دانسته و بر آن‌اند که اگر شرایط مساعد بود، [[قیام]] رخ می‌داد. این ادعا را روایات متعدد و شواهد [[تاریخ]] [[تأیید]] می‌کند<ref>منابع در این خصوص متعدد است؛ اما از منابع مناسب دست اول کتاب رسائل الشریف المرتضی و رساله مسئلة فی علة مبایعة امیر المؤمنین {{ع}} ابابکر است.</ref>.


[[لزوم]] وفا به بیعت به معنای [[همراهی]] با [[حاکم]] در تمام [[معاصی]] نیست؛ زیرا بیعت چون دیگر [[پیمان‌ها]] و عهدها نمی‌تواند متضمن امور [[خلاف شرع]] باشد؛ از این‌رو باید بحثی با عنوان {{عربی|مسوغات حنث بيعت}} (مواردی که شکستن بیعت جایز است) ارائه داد. که برای نمونه می‌توان تنها به این نکته اشاره کرد که اگر حاکم به سویی حرکت کند که مشروعیتش از بین برود یا اگر از شروط ضمن بیعت تخطی کند، امکان شکستن آن میسور است»<ref>[[اصغرآقا مهدوی|مهدوی، اصغرآقا]] و [[سید محمد صادق کاظمی|کاظمی، سید محمد صادق]]، [[کلیات فقه سیاسی (کتاب)|کلیات فقه سیاسی]]، ص ۲۰۱.</ref>
[[لزوم]] وفا به بیعت به معنای [[همراهی]] با [[حاکم]] در تمام [[معاصی]] نیست؛ زیرا بیعت چون دیگر [[پیمان‌ها]] و عهدها نمی‌تواند متضمن امور [[خلاف شرع]] باشد؛ از این‌رو باید بحثی با عنوان {{عربی|مسوغات حنث بيعت}} (مواردی که شکستن بیعت جایز است) ارائه داد. که برای نمونه می‌توان تنها به این نکته اشاره کرد که اگر حاکم به سویی حرکت کند که مشروعیتش از بین برود یا اگر از شروط ضمن بیعت تخطی کند، امکان شکستن آن میسور است»<ref>[[اصغرآقا مهدوی|مهدوی، اصغرآقا]] و [[سید محمد صادق کاظمی|کاظمی، سید محمد صادق]]، [[کلیات فقه سیاسی (کتاب)|کلیات فقه سیاسی]]، ص ۲۰۱.</ref>
۲۱۸٬۲۲۷

ویرایش