بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'آشکار' به 'آشکار') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = علم معصوم| عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[کشف و شهود در حدیث]] - [[کشف و شهود در کلام اسلامی]] - [[کشف و شهود در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
| موضوع مرتبط = علم معصوم | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = [[کشف و شهود در حدیث]] - [[کشف و شهود در کلام اسلامی]] - [[کشف و شهود در | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
'''شهود''' عبارت از آن است که افرادی بتوانند فراتر از قلمرو حواس، حقایقی از [[جهان غیب]] را با قلب خود مشاهده کنند که دیگران قادر به دیدن آنها نیستند. براساس برخی از [[روایات]] [[ائمه]] {{عم}} دارای چنین شهودی بوده‌اند و این شیوه، یکی از روش‌های علم آموزی و [[آگاهی از غیب]] بوده است. | '''شهود''' عبارت از آن است که افرادی بتوانند فراتر از قلمرو حواس، حقایقی از [[جهان غیب]] را با قلب خود مشاهده کنند که دیگران قادر به دیدن آنها نیستند. براساس برخی از [[روایات]] [[ائمه]] {{عم}} دارای چنین شهودی بوده‌اند و این شیوه، یکی از روش‌های علم آموزی و [[آگاهی از غیب]] بوده است. | ||
== معناشناسی کشف و شهود == | == معناشناسی کشف و شهود == | ||
آشکار شدن آنچه [[نهان]] است و مشاهده [[جهان غیب]] و [[ناپیدا]]. معنی این اصطلاح [[عرفانی]] آن است که [[انسان]] به مرتبه‌ای از [[ایمان]] و [[یقین]] و [[معرفت]] برسد که پرده‌ها از برابر چشمش کنار رود و حقایق را ببیند و از [[باطن]] اشخاص و اشیاء باخبر باشد. در دنیای عادی، چشم ما و [[درک]] ما [[امور غیبی]] و پشت پرده را نمی‌بیند. اما گاهی کسی در اثر صفای [[باطن]] و [[تقرب به خدا]] به مرتبه‌ای می‌‌رسد که [[عوالم غیب]] برای او [[کشف]] می‌شود. به این حالت | آشکار شدن آنچه [[نهان]] است و مشاهده [[جهان غیب]] و [[ناپیدا]]. معنی این اصطلاح [[عرفانی]] آن است که [[انسان]] به مرتبه‌ای از [[ایمان]] و [[یقین]] و [[معرفت]] برسد که پرده‌ها از برابر چشمش کنار رود و حقایق را ببیند و از [[باطن]] اشخاص و اشیاء باخبر باشد. در دنیای عادی، چشم ما و [[درک]] ما [[امور غیبی]] و پشت پرده را نمی‌بیند. اما گاهی کسی در اثر صفای [[باطن]] و [[تقرب به خدا]] به مرتبه‌ای می‌‌رسد که [[عوالم غیب]] برای او [[کشف]] می‌شود. به این حالت «[[مکاشفه]]» هم گفته می‌شود<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]].</ref>. | ||
مراد از | مراد از «شهود» آن است که افرادی بتوانند فراتر از قلمرو حواس، حقایقی از [[جهان غیب]] را با قلب خود [[مشاهده]] کنند که دیگران [[قادر]] به دیدن آنها نیستند، این مشاهده، همان چیزی است که در مباحث [[عرفانی]] از آن به شهود یاد می‌شود. برخی در تعریف شهود گفته اند: "[[علمی]] است که [[خداوند]] به [[پیامبر]] {{صل}} [[عطا]] فرموده است و بر خلاف ریاضیات و [[منطق]]، بیتحقیق و [[اجتهاد]] و قرائت و [[کتابت]] و [[صناعت]] کسب شده و به گذشت [[زمان]] [[نیازمند]] نیست. این [[علم]] بنا به [[مشیت خداوند]]، از طریق [[تزکیه]] و [[اشراق]] نفس حاصل می‌شود و با [[توفیق]] و [[حمایت]] و [[الهام]] و [[رسالات]] [[الهی]]، به [[حقیقت]] نائل می‌شود"<ref>علیرضا مسجد جامعی، پژوهشی در معارف امامیه، ج ۲، ص ۶۷۵.</ref>. [[راه]] شهود که طریقهای ربّانی و الهی است، مخصوص افرادی است که دارای [[روحی]] صاف و صیقلی یافته و [[پاک]] و [[مطهر]] میباشند. در این طریق «معلّم»، خداست و «متعلّم»، ولیِّ بر [[حقّ]] [[خدا]]؛ یعنی پیامبر یا [[امام]] و «علم» از محضر [[ربوبی]] و نزد خداوند اخذ می‌شود. از این رو، به آن «[[علم لدنّی]]» میگویند. این علم بیواسطه بشری، به انسانِ کامل اعطا می‌شود<ref>ر. ک: [[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|هاشمی، سید علی]]، [[شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه (مقاله)|شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه]]، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش ۷، ص ۸۸۱؛ [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|علم ائمه از نظر عقل و نقل]]؛ [[محمد اصغری‌نژاد|اصغری‌نژاد، محمد]]، [[پژوهش در علم پیامبر (مقاله)|پژوهش در علم پیامبر]]، ص ۷۱.</ref>. | ||
[[کشف]] و [[مکاشفه]]، از راه [[دل]] و غیر از راه حواس پنج‌گانه به دست می‌آید و [[حقیقت]] چنان بر او آشکار می‌شود که آنچه را دیگران با [[دلیل]] و [[برهان]] می‌پذیرند، او می‌بیند. اینکه [[حضرت علی]] {{ع}} فرموده است: اگر پرده کنار رود، چیزی بر یقینم افزوده نمی‌شود<ref>{{متن حدیث|لَوْ كُشِفَ الْغِطَاءُ مَا ازْدَدْتُ يَقِيناً}}</ref> نشان می‌دهد که وی پیوسته در حالت کشف و شهود بوده است و آنچه برای دیگران حالتِ [[غیب]] داشته، برای او [[شهود]] و مشهود بوده است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]].</ref>. | [[کشف]] و [[مکاشفه]]، از راه [[دل]] و غیر از راه حواس پنج‌گانه به دست می‌آید و [[حقیقت]] چنان بر او آشکار می‌شود که آنچه را دیگران با [[دلیل]] و [[برهان]] می‌پذیرند، او می‌بیند. اینکه [[حضرت علی]] {{ع}} فرموده است: اگر پرده کنار رود، چیزی بر یقینم افزوده نمی‌شود<ref>{{متن حدیث|لَوْ كُشِفَ الْغِطَاءُ مَا ازْدَدْتُ يَقِيناً}}</ref> نشان می‌دهد که وی پیوسته در حالت کشف و شهود بوده است و آنچه برای دیگران حالتِ [[غیب]] داشته، برای او [[شهود]] و مشهود بوده است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]].</ref>. | ||
== رابطۀ شهود و علم امام == | == رابطۀ شهود و [[علم امام]] == | ||
برخی از [[روایات]] نشان می‌دهد [[امامان]] {{عم}} دارای چنین شهودی بوده‌اند و این شیوه، یکی از روش‌های [[علم آموزی]] و [[آگاهی از غیب]] بوده است. در روایات، تعبیر [[شاهد]] بودن بر [[مردم]] بسیار مورد استفاده قرار گرفته است، برخی علمای [[امامیه]] نیز تصریح کرده‌اند امامان {{عم}} [[شاهد]] بر [[اعمال]] مردم هستند. باید دانست، اشتراک امامان {{عم}} با عرفا در بهره‌مندی از این شیوه در صورت [[اثبات]] این شیوه برای امامان {{عم}} به معنای آن نیست که شهود [[ائمه]] با شهود عرفا در تمام ویژگی‌ها یکسان است؛ مثلا پذیرفته‌ایم که امامان، [[معصوم]] هستند و گرفتار [[خطا]] نمی‌شوند، ایشان تأییداتی خاص دارند که دیگران از آن بی بهره‌اند؛ بنابراین شهود [[ائمه]] در این گونه ویژگی‌ها مانند | برخی از [[روایات]] نشان می‌دهد [[امامان]] {{عم}} دارای چنین شهودی بوده‌اند و این شیوه، یکی از روش‌های [[علم آموزی]] و [[آگاهی از غیب]] بوده است. در روایات، تعبیر [[شاهد]] بودن بر [[مردم]] بسیار مورد استفاده قرار گرفته است، برخی علمای [[امامیه]] نیز تصریح کرده‌اند امامان {{عم}} [[شاهد]] بر [[اعمال]] مردم هستند. باید دانست، اشتراک امامان {{عم}} با عرفا در بهره‌مندی از این شیوه در صورت [[اثبات]] این شیوه برای امامان {{عم}} به معنای آن نیست که شهود [[ائمه]] با شهود عرفا در تمام ویژگی‌ها یکسان است؛ مثلا پذیرفته‌ایم که امامان، [[معصوم]] هستند و گرفتار [[خطا]] نمی‌شوند، ایشان تأییداتی خاص دارند که دیگران از آن بی بهره‌اند؛ بنابراین شهود [[ائمه]] در این گونه ویژگی‌ها مانند معصومانه بودن، با شهود عرفا متفاوت است؛ همچنین مصادیق شهود امامان {{عم}} بسیار قوی‌‌تر و روشن‌‌تر از شهود عرفاست و نسبت به برخی حقایق، مانند امور ویژه [[مقام امامت]] یا [[نیازمند]] تأییدات خاص، عرفا توان شهود ندارند<ref>ر. ک: [[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|هاشمی، سید علی]]، [[شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه (مقاله)|شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه]]، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش ۷، ص ۸۸۱؛ [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|علم ائمه از نظر عقل و نقل]].</ref>. | ||
== پرسش‌های وابسته == | == پرسش‌های وابسته == | ||