بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۵: | خط ۵: | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
'''آزمایش و ابتلا''' به معنای امتحانکردن بندگان توسط [[خداوند]] بهکار رفته است. در آموزههای [[ادیان الهی]]، از ابتلا به عنوان [[سنت الهی]]، [[سخن]] به میان آمده است. [[فلسفه]] آزمایش الهی، شکوفا ساختن و نمایان کردن استعدادها و قابلیتهای [[آدمی]] و [[تکامل]] بخشیدن به اوست. آزمایش الهی، صفات انسانی را از قوه به فعل و کمال میآوَرَد. | |||
[[خداوند]] [[انسانها]] را با شیوهها و ابزارهای گوناگون میآزماید. برخی از این موارد عبارت است از: [[مال]]، [[فرزند]] و نعمتهای [[دنیا]]؛ [[خوف]]؛ [[گرسنگی]]؛ کاهش [[اموال]]، [[جانها]] و میوهها؛ تفاوت افراد در برخورداری از امکانات و [[کمالات]]؛ [[جهاد]] و غیره. | |||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
خط ۴۹: | خط ۵۴: | ||
[[حکمت]] [[پروردگار]] اقتضا میکند در هر امتحانی علتی نهفته باشد. علل مختلفی برای آزمایشها بیان شده است؛ ازجمله: | [[حکمت]] [[پروردگار]] اقتضا میکند در هر امتحانی علتی نهفته باشد. علل مختلفی برای آزمایشها بیان شده است؛ ازجمله: | ||
# [[توبه]] و [[بازگشت به حق]]: خدای متعال برخی [[بندگان]] خود را به شادیها و غمها، بدیها و نیکیها آزموده تا [[اندرز]] گرفته [[توبه]] کنند و به [[حق]] باز گردند<ref>سوره اعراف، آیه ۱۶۸.</ref>.<ref>التبیان، ج۵، ص۱۹ - ۲۰؛ کشف الاسرار، ج۳، ص۷۷۵؛ التفسیر الکبیر، ج۱۵، ص۴۳.</ref> | # '''[[توبه]] و [[بازگشت به حق]]:''' خدای متعال برخی [[بندگان]] خود را به شادیها و غمها، بدیها و نیکیها آزموده تا [[اندرز]] گرفته [[توبه]] کنند و به [[حق]] باز گردند<ref>سوره اعراف، آیه ۱۶۸.</ref>.<ref>التبیان، ج۵، ص۱۹ - ۲۰؛ کشف الاسرار، ج۳، ص۷۷۵؛ التفسیر الکبیر، ج۱۵، ص۴۳.</ref> | ||
# خالص کردن مؤمنان و نابودی کافران: [[خدای سبحان]] در گذر زمان و به تدریج با آزمونها، اهل [[ایمان]] را از شائبههای [[کفر]] و [[نفاق]] و [[فسق]] دور ساخته و [[ایمان]] آنان را [[خالص]] و شفاف میگرداند و [[کافران]] را که [[کفر]] و [[شرک]] و [[مکر]] آنان را فراگرفته به "محق" و نابودی میکشاند<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۴۱.</ref>.<ref>المیزان، ج۴، ص۲۹ - ۳۰.</ref> | # '''خالص کردن مؤمنان و نابودی کافران:''' [[خدای سبحان]] در گذر زمان و به تدریج با آزمونها، اهل [[ایمان]] را از شائبههای [[کفر]] و [[نفاق]] و [[فسق]] دور ساخته و [[ایمان]] آنان را [[خالص]] و شفاف میگرداند و [[کافران]] را که [[کفر]] و [[شرک]] و [[مکر]] آنان را فراگرفته به "محق" و نابودی میکشاند<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۴۱.</ref>.<ref>المیزان، ج۴، ص۲۹ - ۳۰.</ref> | ||
# ظاهر ساختن [[باطن]] [[انسانها]] و جداسازی [[انسانهای پاک]] از خبیث: [[امتحان]] برای ظاهر کردن سریرههای [[انسانها]] و پیدا شدن [[اخلاص]] یا [[نفاق]] آنان است<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۵۴.</ref>، بنابراین [[خداوند]] براساس [[سنت]] [[امتحان]]<ref>المیزان، ج۴، ص۷۹.</ref>.<ref>الصافی، ج۱، ص۳۹۳.</ref> [[پاکان]] را از افراد خبیث و [[پلید]] جدا میسازد<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۷۹.</ref>. | # '''ظاهر ساختن [[باطن]] [[انسانها]] و جداسازی [[انسانهای پاک]] از خبیث:''' [[امتحان]] برای ظاهر کردن سریرههای [[انسانها]] و پیدا شدن [[اخلاص]] یا [[نفاق]] آنان است<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۵۴.</ref>، بنابراین [[خداوند]] براساس [[سنت]] [[امتحان]]<ref>المیزان، ج۴، ص۷۹.</ref>.<ref>الصافی، ج۱، ص۳۹۳.</ref> [[پاکان]] را از افراد خبیث و [[پلید]] جدا میسازد<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۷۹.</ref>. | ||
# شناخته شدن نیکوکاران: [[خدای سبحان]] [[آسمانها]] و [[زمین]]<ref>سوره هود، آیه ۷.</ref> و [[مرگ]] و [[زندگی]]<ref>سوره ملک، آیه ۲.</ref> را آفرید و آنچه را روی [[زمین]] است [[زینت]] قرار داد<ref>سوره کهف، آیه ۷.</ref> تا [[انسانها]] را بیازماید و معلوم شود چه کسی عملش نیکوتر است. | # '''شناخته شدن نیکوکاران:''' [[خدای سبحان]] [[آسمانها]] و [[زمین]]<ref>سوره هود، آیه ۷.</ref> و [[مرگ]] و [[زندگی]]<ref>سوره ملک، آیه ۲.</ref> را آفرید و آنچه را روی [[زمین]] است [[زینت]] قرار داد<ref>سوره کهف، آیه ۷.</ref> تا [[انسانها]] را بیازماید و معلوم شود چه کسی عملش نیکوتر است. | ||
# مشخص کردن [[میزان]] [[صداقت]] و [[کذب]] افراد: [[امتحان]] برای آن است که [[میزان]] [[صداقت]] افراد در [[ایمان]] و اعتقادشان روشن شده و آنانکه صادقانه از [[خدا]] [[اطاعت]] کرده و [[رسول]] وی را [[اجابت]] میکنند از دروغگویانی که برای منافع دنیوی به او میگرایند مشخص شوند<ref>سوره عنکبوت، آیه ۳.</ref>.<ref>جامع البیان، مج ۳، ج۳، ص۱۹۲؛ روح المعانی، مج ۱۱، ج۲۰، ص۱۹۹؛ المیزان، ج۱۶، ص۱۰۰.</ref>. | # '''مشخص کردن [[میزان]] [[صداقت]] و [[کذب]] افراد:''' [[امتحان]] برای آن است که [[میزان]] [[صداقت]] افراد در [[ایمان]] و اعتقادشان روشن شده و آنانکه صادقانه از [[خدا]] [[اطاعت]] کرده و [[رسول]] وی را [[اجابت]] میکنند از دروغگویانی که برای منافع دنیوی به او میگرایند مشخص شوند<ref>سوره عنکبوت، آیه ۳.</ref>.<ref>جامع البیان، مج ۳، ج۳، ص۱۹۲؛ روح المعانی، مج ۱۱، ج۲۰، ص۱۹۹؛ المیزان، ج۱۶، ص۱۰۰.</ref>. | ||
# سنجش [[میزان]] [[صبر]] بر محرومیتها و [[رضایت]] از برخورداریها: [[انسانها]] به وسیله یکدیگر [[امتحان]] میشوند تا اینکه [[شکیبایی]] آنها معلوم گردد<ref>سوره فرقان، آیه ۲۰.</ref> و [[رضایت]] هرکس به آنچه از آن برخوردار شده یا از آن [[محروم]] گشته آشکار شود<ref>جامع البیان، مج ۱۰، ج۱۸، ص۲۵۶.</ref>. | # '''سنجش [[میزان]] [[صبر]] بر محرومیتها و [[رضایت]] از برخورداریها:''' [[انسانها]] به وسیله یکدیگر [[امتحان]] میشوند تا اینکه [[شکیبایی]] آنها معلوم گردد<ref>سوره فرقان، آیه ۲۰.</ref> و [[رضایت]] هرکس به آنچه از آن برخوردار شده یا از آن [[محروم]] گشته آشکار شود<ref>جامع البیان، مج ۱۰، ج۱۸، ص۲۵۶.</ref>. | ||
# شناخته شدن [[مجاهدان]] و [[صابران]]: از دیگر [[اهداف]] [[امتحان]] [[شناخت]] پیکارگران و [[صابران]] بیان شده است<ref>سوره محمد، آیه ۳۱.</ref> تا بدین وسیله ایشان [[پاداش]] خود را دریافت دارند<ref>تفسیر صدرالمتالهین، ج۶، ص۲۶۵.</ref>. گذشته از موارد یاد شده در [[روایات]] نیز [[تهذیب نفس]]، رسیدن به مقام [[رضا]]<ref>نهج البلاغه، خطبه۱۹۲؛ بحارالانوار، ج۵، ص۲۱۹.</ref> و رسیدن [[انسانها]] به [[پاداش]] و [[کیفر]] [[اعمال نیک]] و بد خویش از فلسفههای [[امتحان]] یاد شده است<ref>نهج البلاغه، حکمت ۹۳؛ بحارالانوار، ج۵، ص۲۱۵ - ۲۱۶؛ منشور جاوید، ج۱، ص۲۶۹.</ref>. | # '''شناخته شدن [[مجاهدان]] و [[صابران]]:''' از دیگر [[اهداف]] [[امتحان]] [[شناخت]] پیکارگران و [[صابران]] بیان شده است<ref>سوره محمد، آیه ۳۱.</ref> تا بدین وسیله ایشان [[پاداش]] خود را دریافت دارند<ref>تفسیر صدرالمتالهین، ج۶، ص۲۶۵.</ref>. گذشته از موارد یاد شده در [[روایات]] نیز [[تهذیب نفس]]، رسیدن به مقام [[رضا]]<ref>نهج البلاغه، خطبه۱۹۲؛ بحارالانوار، ج۵، ص۲۱۹.</ref> و رسیدن [[انسانها]] به [[پاداش]] و [[کیفر]] [[اعمال نیک]] و بد خویش از فلسفههای [[امتحان]] یاد شده است<ref>نهج البلاغه، حکمت ۹۳؛ بحارالانوار، ج۵، ص۲۱۵ - ۲۱۶؛ منشور جاوید، ج۱، ص۲۶۹.</ref>. | ||
# دستیابی به [[تقوا]]: [[خداوند]] [[مؤمنان]] را تمرین داده، یا [[سختی]] و [[مشقت]] را بر آنان تحمیل میکند تا با این [[امتحان الهی]]، قلبهایشان به [[تقوا]] متخلق گردد. نتیجه اینگونه دستیابی به [[تقوا]] آن است که شخص به [[رسول اکرم]] {{صل}}[[احترام]] گذاشته و هنگام [[سخن گفتن]] در محضر ایشان صدای خود را فرود میآورد<ref>سوره حجرات، آیه ۳.</ref>.<ref>المیزان، ج۱۸، ص۳۱۴ - ۳۱۵.</ref>.<ref>[[مهوشالسادات علوی|علوی، مهوشالسادات]]، [[ابتلاء (مقاله)|مقاله «ابتلاء»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]؛ [[سعید نصیری|نصیری، سعید]]، [[ابتلا (مقاله)|مقاله «ابتلا»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۱]]، ص ۳۹۵ – ۳۹۹؛ [[داوود فتحاللهزاده|فتحاللهزاده]] و [[عبدالرحیم سلیمانی بهبهانی|سلیمانی بهبهانی]]، [[ابتلا (مقاله)|مقاله «ابتلا»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص ۱۲۵-۱۳۰؛ [[سید حسین دینپرور|دینپرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۵۱-۵۲.</ref> | # '''دستیابی به [[تقوا]]:''' [[خداوند]] [[مؤمنان]] را تمرین داده، یا [[سختی]] و [[مشقت]] را بر آنان تحمیل میکند تا با این [[امتحان الهی]]، قلبهایشان به [[تقوا]] متخلق گردد. نتیجه اینگونه دستیابی به [[تقوا]] آن است که شخص به [[رسول اکرم]] {{صل}}[[احترام]] گذاشته و هنگام [[سخن گفتن]] در محضر ایشان صدای خود را فرود میآورد<ref>سوره حجرات، آیه ۳.</ref>.<ref>المیزان، ج۱۸، ص۳۱۴ - ۳۱۵.</ref>.<ref>[[مهوشالسادات علوی|علوی، مهوشالسادات]]، [[ابتلاء (مقاله)|مقاله «ابتلاء»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]؛ [[سعید نصیری|نصیری، سعید]]، [[ابتلا (مقاله)|مقاله «ابتلا»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۱]]، ص ۳۹۵ – ۳۹۹؛ [[داوود فتحاللهزاده|فتحاللهزاده]] و [[عبدالرحیم سلیمانی بهبهانی|سلیمانی بهبهانی]]، [[ابتلا (مقاله)|مقاله «ابتلا»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص ۱۲۵-۱۳۰؛ [[سید حسین دینپرور|دینپرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۵۱-۵۲.</ref> | ||
== زمینه آزمایش الهی == | == زمینه آزمایش الهی == | ||
خط ۶۵: | خط ۷۰: | ||
== ابزارها و شیوههای [[امتحان]] == | == ابزارها و شیوههای [[امتحان]] == | ||
[[خداوند]] [[انسانها]] را با شیوهها و ابزارهای گوناگون میآزماید. برخی از این موارد عبارت است از: | [[خداوند]] [[انسانها]] را با شیوهها و ابزارهای گوناگون میآزماید. برخی از این موارد عبارت است از: | ||
# [[مال]]، [[فرزند]] و نعمتهای [[دنیا]]: مال و فرزند که از آن در [[قرآن]] به [[زینت]] [[زندگی]] [[دنیا]] تعبیر شده<ref>سوره کهف، آیه ۴۶.</ref> از جمله ابزارهای [[امتحان]] بهشمار میآید<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۸۶، سوره تغابن، آیه ۱۵، سوره طه، آیه ۱۳۱.</ref>. [[مال]] میتواند از اینجهت برای شخص متمکن و برخوردار وسیله [[امتحان]] باشد که معلوم شود با حقوق خدا و اولیای او و [[مردم]] در [[مال]] خود چگونه [[رفتار]] میکند. آیا به وظیفه شرعی و [[اخلاقی]] خود در این زمینه عمل میکند و [[زکات]]، [[صدقات]] و نفقات [[واجب]] و [[مستحب]] را میپردازد، در امور عام المنفعه شرکت میکند و به وضع [[مستمندان]] و تهیدستان رسیدگی میکند<ref>سوره معارج، آیه ۲۴-۲۵.</ref>.<ref>تفسیر المنار، ج۴، ص۲۷۴؛ ج۹، ص۶۴۵.</ref> | # '''[[مال]]، [[فرزند]] و نعمتهای [[دنیا]]:''' مال و فرزند که از آن در [[قرآن]] به [[زینت]] [[زندگی]] [[دنیا]] تعبیر شده<ref>سوره کهف، آیه ۴۶.</ref> از جمله ابزارهای [[امتحان]] بهشمار میآید<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۸۶، سوره تغابن، آیه ۱۵، سوره طه، آیه ۱۳۱.</ref>. [[مال]] میتواند از اینجهت برای شخص متمکن و برخوردار وسیله [[امتحان]] باشد که معلوم شود با حقوق خدا و اولیای او و [[مردم]] در [[مال]] خود چگونه [[رفتار]] میکند. آیا به وظیفه شرعی و [[اخلاقی]] خود در این زمینه عمل میکند و [[زکات]]، [[صدقات]] و نفقات [[واجب]] و [[مستحب]] را میپردازد، در امور عام المنفعه شرکت میکند و به وضع [[مستمندان]] و تهیدستان رسیدگی میکند<ref>سوره معارج، آیه ۲۴-۲۵.</ref>.<ref>تفسیر المنار، ج۴، ص۲۷۴؛ ج۹، ص۶۴۵.</ref> | ||
# [[خوف]]: [[خداوند]] [[انسانها]] را به طور حتم با [[ترس]] میآزماید<ref>سوره بقره، آیه ۱۵۵.</ref>. در [[جنگ احزاب]] [[مسلمانان]] به هنگام رویارویی با [[دشمنان]] چنان دچار [[ترس]] شدید گشتند که چشمهاشان خیره و جانهای آنان به لب رسید. [[خداوند]] از این حالت ایشان به [[امتحان]] یاد کرده است<ref>سوره احزاب، آیه ۱۰-۱۱.</ref>. | # '''[[خوف]]:''' [[خداوند]] [[انسانها]] را به طور حتم با [[ترس]] میآزماید<ref>سوره بقره، آیه ۱۵۵.</ref>. در [[جنگ احزاب]] [[مسلمانان]] به هنگام رویارویی با [[دشمنان]] چنان دچار [[ترس]] شدید گشتند که چشمهاشان خیره و جانهای آنان به لب رسید. [[خداوند]] از این حالت ایشان به [[امتحان]] یاد کرده است<ref>سوره احزاب، آیه ۱۰-۱۱.</ref>. | ||
# [[گرسنگی]]: از دیگر شیوههای [[آزمون الهی]] [[گرسنگی]] است<ref>سوره بقره، آیه ۱۵۵.</ref>. از [[غلبه]] [[گرسنگی]] بر [[مسلمانان]] در ابتدای [[مهاجرت]] ایشان به [[مدینه]] به عنوان نمونهای از این [[امتحان]] یاد شده است. | # '''[[گرسنگی]]:''' از دیگر شیوههای [[آزمون الهی]] [[گرسنگی]] است<ref>سوره بقره، آیه ۱۵۵.</ref>. از [[غلبه]] [[گرسنگی]] بر [[مسلمانان]] در ابتدای [[مهاجرت]] ایشان به [[مدینه]] به عنوان نمونهای از این [[امتحان]] یاد شده است. | ||
# کاهش [[اموال]]، [[جانها]] و میوهها: خدای متعال [[انسانها]] را به نقص و زیانهای [[مالی]] و جانی و کاستی در ثمرات و محصولات میآزماید<ref>سوره بقره، آیه ۱۵۵.</ref>. از دست دادن [[دوستان]] و بستگان بر اثر [[مرگ]] و نیز [[مصائب]] جسمی چون [[بیماریها]] و جراحتها از مصادیق [[امتحان]] با [[جان]] به شمار آمده است<ref>تفسیر المنار، ج۲، ص۳۹ - ۴۰.</ref>. | # '''کاهش [[اموال]]، [[جانها]] و میوهها:''' خدای متعال [[انسانها]] را به نقص و زیانهای [[مالی]] و جانی و کاستی در ثمرات و محصولات میآزماید<ref>سوره بقره، آیه ۱۵۵.</ref>. از دست دادن [[دوستان]] و بستگان بر اثر [[مرگ]] و نیز [[مصائب]] جسمی چون [[بیماریها]] و جراحتها از مصادیق [[امتحان]] با [[جان]] به شمار آمده است<ref>تفسیر المنار، ج۲، ص۳۹ - ۴۰.</ref>. | ||
# تفاوت افراد در برخورداری از امکانات و [[کمالات]]: تفاوت [[انسانها]] در اوصاف و [[کمالات]] خویش و نیز تنوع منصب و مقام آنان وسیلهای برای [[امتحان]] آنها به یکدیگر است<ref>سوره انعام، آیه ۱۶۵، سوره انعام، آیه ۵۳.</ref>. برخی از [[انسانها]] در این [[آزمون]] به کمالاتی که به دیگران داده شده [[حسد]] میورزند<ref>التفسیر الکبیر، ج۱۱، ص۱۹۶؛ ج۱۲، ص۲۳۸.</ref>. گاهی [[ضعف]] و [[ذلت]] [[مؤمنان]] دستمایه [[امتحان]] [[ظالمان]] یا [[کافران]] میشود تا در [[تسلط]] و [[ظلم]] نسبت به آنها [[طمع]] کنند، ازاینرو [[مؤمنان]] درخواست میکنند [[خداوند]] ایشان را وسیله [[آزمایش]] [[ستمگران]] و [[کافران]] قرار ندهد<ref>سوره یونس، آیه ۸۵، سوره ممتحنه، آیه ۵.</ref>. | # '''تفاوت افراد در برخورداری از امکانات و [[کمالات]]:''' تفاوت [[انسانها]] در اوصاف و [[کمالات]] خویش و نیز تنوع منصب و مقام آنان وسیلهای برای [[امتحان]] آنها به یکدیگر است<ref>سوره انعام، آیه ۱۶۵، سوره انعام، آیه ۵۳.</ref>. برخی از [[انسانها]] در این [[آزمون]] به کمالاتی که به دیگران داده شده [[حسد]] میورزند<ref>التفسیر الکبیر، ج۱۱، ص۱۹۶؛ ج۱۲، ص۲۳۸.</ref>. گاهی [[ضعف]] و [[ذلت]] [[مؤمنان]] دستمایه [[امتحان]] [[ظالمان]] یا [[کافران]] میشود تا در [[تسلط]] و [[ظلم]] نسبت به آنها [[طمع]] کنند، ازاینرو [[مؤمنان]] درخواست میکنند [[خداوند]] ایشان را وسیله [[آزمایش]] [[ستمگران]] و [[کافران]] قرار ندهد<ref>سوره یونس، آیه ۸۵، سوره ممتحنه، آیه ۵.</ref>. | ||
# [[جهاد]]: جهاد با [[دشمنان]]، از ابزارهای [[آزمایش]] [[مؤمنان]] است که از نظر [[قرآن]] راه [[بهشت]] بدون پیمودن آن هموار نمیشود: سوره آل عمران، آیه ۱۴۲.</ref>. جهاد از جهات گوناگون میتواند وسیلهای برای [[امتحان]] باشد؛ گاهی از جهت تحمل دشواریها و مشقتهای [[نبرد]] یا از جهت از دست رفتن و [[شهادت]] گروهی به هنگام رزم و زمانی از جهت [[شکست]]<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref> و تأخیر در دستیابی به [[پیروزی]]<ref>فی ظلال القرآن، ج۱، ص۴۹۴.</ref> یا حتی از این جهت که با [[پیروزی]] به دست آمده ممکن است گرفتار غرور شوند و [[پیروزی]] را دستاورد خود بدانند. فرمانهای [[خداوند]] در ضمن [[پیکار]] نیز میتواند از دیگر مصادیق [[امتحان]] به وسیله جهاد در ضمن آن به شمار آید، چنانکه سپاهیان [[طالوت]] در [[مبارزه]] با [[جالوت]] و [[سپاه]] وی [[مأمور]] شدند از نهر آبی که در پیش رو داشتند مگر اندکی ننوشند<ref>سوره بقره، آیه ۲۴۹.</ref>. | # '''[[جهاد]]:''' جهاد با [[دشمنان]]، از ابزارهای [[آزمایش]] [[مؤمنان]] است که از نظر [[قرآن]] راه [[بهشت]] بدون پیمودن آن هموار نمیشود: سوره آل عمران، آیه ۱۴۲.</ref>. جهاد از جهات گوناگون میتواند وسیلهای برای [[امتحان]] باشد؛ گاهی از جهت تحمل دشواریها و مشقتهای [[نبرد]] یا از جهت از دست رفتن و [[شهادت]] گروهی به هنگام رزم و زمانی از جهت [[شکست]]<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref> و تأخیر در دستیابی به [[پیروزی]]<ref>فی ظلال القرآن، ج۱، ص۴۹۴.</ref> یا حتی از این جهت که با [[پیروزی]] به دست آمده ممکن است گرفتار غرور شوند و [[پیروزی]] را دستاورد خود بدانند. فرمانهای [[خداوند]] در ضمن [[پیکار]] نیز میتواند از دیگر مصادیق [[امتحان]] به وسیله جهاد در ضمن آن به شمار آید، چنانکه سپاهیان [[طالوت]] در [[مبارزه]] با [[جالوت]] و [[سپاه]] وی [[مأمور]] شدند از نهر آبی که در پیش رو داشتند مگر اندکی ننوشند<ref>سوره بقره، آیه ۲۴۹.</ref>. | ||
همچنین در آیات موارد دیگری نیز برای امتحان بیان شده است مانند: [[زینت]] [[زمین]] (همه موجودات)<ref>سوره کهف، آیه ۷.</ref>؛ [[عهد]] و [[پیمان]]<ref>سوره نحل، آیه ۹۱-۹۲.</ref> و تنگی روزی<ref>سوره فجر، آیه ۱۶.</ref>.<ref>[[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[امتحان (مقاله)|مقاله «امتحان»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۴۱.</ref> | همچنین در آیات موارد دیگری نیز برای امتحان بیان شده است مانند: [[زینت]] [[زمین]] (همه موجودات)<ref>سوره کهف، آیه ۷.</ref>؛ [[عهد]] و [[پیمان]]<ref>سوره نحل، آیه ۹۱-۹۲.</ref> و تنگی روزی<ref>سوره فجر، آیه ۱۶.</ref>.<ref>[[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[امتحان (مقاله)|مقاله «امتحان»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۴۱.</ref> | ||
خط ۹۴: | خط ۹۹: | ||
[[رده:مفاهیم قرآنی]] | [[رده:مفاهیم قرآنی]] | ||
[[رده:مدخل نهج البلاغه]] | [[رده:مدخل نهج البلاغه]] | ||