جهاد تبیین در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۹ سپتامبر ۲۰۲۳
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۲۸۲: خط ۲۸۲:
از نظر آموزه‌های وحیانی قرآن، برخی از چیزها در میان [[امت]] به عنوان نشانه‌های برجسته [[شعور]] ساز عمل می‌‌کنند؛ یعنی علایم و نشانه‌هایی هستند که به [[سادگی]] و آسانی حتی با کم‌ترین ابزار ادارکی یعنی «شَعر = مو» می‌‌توان آن را [[شناخت]] و [[ادراک]] کرد؛ زیرا وقتی گفته می‌‌شود فلانی نسبت به آن [[شعور]] دارد؛ یعنی با [[احساس]] برخاسته از مو به عنوان پایین‌ترین [[ابزار ادراکی]] و [[شناختی]] می‌‌تواند به آن چیز [[آگاه]] شود؛ پس بی‌شعور کسی است که همین [[ادراک حسی]] در سطح پایین را نیز فاقد است؛ زیرا مو ضعیف‌ترین ابزار شناختی و ادراک حسی است. در [[حقیقت]] موهای [[حسی]] و نیز کرک‌های موجود بر روی برگ و یا ساقه [[گیاه]] در میان حواسی چون [[بینایی]] و [[شنوایی]] و بویایی، ساده‌ترین شکل از ابزارهای ادراکی و شناختی است که در حیوانات و گیاهان نیز وجود دارد. این [[حس]] لامسه یا بساوایی را اگر کسی نداشته باشد، واقعاً باید آن را بی‌شعور دانست. پس {{متن قرآن|لَا يَشْعُرُونَ}} در [[آیات قرآنی]] ناظر به این سطح از فقدان ابزارهای شناختی و ادراکی در [[انسان]] است.<ref>{{متن قرآن|أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَلَكِنْ لَا يَشْعُرُونَ}}«آگاه باشید! آنانند که  تبهکارند امّا در نمی‌یابند» سوره بقره، آیه ۱۲. {{متن قرآن| حَتَّى إِذَا أَتَوْا عَلَى وَادِي النَّمْلِ قَالَتْ نَمْلَةٌ يَا أَيُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَسَاكِنَكُمْ لا يَحْطِمَنَّكُمْ سُلَيْمَانُ وَجُنُودُهُ وَهُمْ لا يَشْعُرُونَ }} «تا آنکه به درّه موران رسیدند، موری گفت: ای موران! به خانه‌های خود درآیید تا سلیمان و سپاهش شما را ناآگاهانه فرو نکوبند» سوره نمل، آیه ۱۸.</ref>  
از نظر آموزه‌های وحیانی قرآن، برخی از چیزها در میان [[امت]] به عنوان نشانه‌های برجسته [[شعور]] ساز عمل می‌‌کنند؛ یعنی علایم و نشانه‌هایی هستند که به [[سادگی]] و آسانی حتی با کم‌ترین ابزار ادارکی یعنی «شَعر = مو» می‌‌توان آن را [[شناخت]] و [[ادراک]] کرد؛ زیرا وقتی گفته می‌‌شود فلانی نسبت به آن [[شعور]] دارد؛ یعنی با [[احساس]] برخاسته از مو به عنوان پایین‌ترین [[ابزار ادراکی]] و [[شناختی]] می‌‌تواند به آن چیز [[آگاه]] شود؛ پس بی‌شعور کسی است که همین [[ادراک حسی]] در سطح پایین را نیز فاقد است؛ زیرا مو ضعیف‌ترین ابزار شناختی و ادراک حسی است. در [[حقیقت]] موهای [[حسی]] و نیز کرک‌های موجود بر روی برگ و یا ساقه [[گیاه]] در میان حواسی چون [[بینایی]] و [[شنوایی]] و بویایی، ساده‌ترین شکل از ابزارهای ادراکی و شناختی است که در حیوانات و گیاهان نیز وجود دارد. این [[حس]] لامسه یا بساوایی را اگر کسی نداشته باشد، واقعاً باید آن را بی‌شعور دانست. پس {{متن قرآن|لَا يَشْعُرُونَ}} در [[آیات قرآنی]] ناظر به این سطح از فقدان ابزارهای شناختی و ادراکی در [[انسان]] است.<ref>{{متن قرآن|أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَلَكِنْ لَا يَشْعُرُونَ}}«آگاه باشید! آنانند که  تبهکارند امّا در نمی‌یابند» سوره بقره، آیه ۱۲. {{متن قرآن| حَتَّى إِذَا أَتَوْا عَلَى وَادِي النَّمْلِ قَالَتْ نَمْلَةٌ يَا أَيُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَسَاكِنَكُمْ لا يَحْطِمَنَّكُمْ سُلَيْمَانُ وَجُنُودُهُ وَهُمْ لا يَشْعُرُونَ }} «تا آنکه به درّه موران رسیدند، موری گفت: ای موران! به خانه‌های خود درآیید تا سلیمان و سپاهش شما را ناآگاهانه فرو نکوبند» سوره نمل، آیه ۱۸.</ref>  


البته برخی چون راغب [[اصفهانی]] شعور را اسمی برای [[علم]] و [[آگاهی]] دقیق دانسته اند<ref>مفردات الفاظ قرآن کریم، ص۴۵۶، «شعر»</ref>، اما باید توجه داشت که این [[تفسیر]] در صورتی درست است که بگوییم [[علم تجربی]] که از ابزارهای ادرک حسی به دست می‌‌آید، علم دقیق باشد؛ در حالی که نخستین ابزارهای شناختی انسان یعنی [[حواس]]انسان هر چند موجب علم است؛ ولی باید توجه داشت در میان حواس انسان، [[شنوایی]] و بینایی قوی‌تر از دیگر ابزارها است که [[خدا]] به آن اهتمام خاصی دارد، چنان که از [[مردم]] می‌‌خواهد اگر از طریق حواس از جمله ابزارهای شنوایی و بینایی [[علمی]] به دست آورید، به آن تکیه کنید، و گرنه بر چیزی که بدان علم ندارید پافشاری مکنید<ref>{{متن قرآن|وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا}}«و آنچه تو را بدان دانشی نیست، پی مگیر که از گوش و چشم و دل، هر یک، خواهند پرسید» سوره اسراء، آیه ۳۶.</ref>؛ اما حس لامسه با ابزاری چون «شَعر» و مو کم‌ترین درجه علمی آور را دارد. پس وقتی گفته می‌‌شود که فلانی بی‌شعور است، یعنی فاقد ابتدایی وساده‌ترین [[ابزار حسی]] و علمی است که حیوانات و گیاهان نیز آن را دارا هستند، ولی چنین افرادی که گرفتار «ختم» شده و در قوای ادارکی خویش [[تغییر]] ایجاد کرده‌اند، چنین سطحی [[علم]] و [[آگاهی]] و [[دانش]] را ندارند.{{متن قرآن| خَتَمَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ وَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَبِالْيَوْمِ الآخِرِ وَمَا هُم بِمُؤْمِنِينَ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَمَا يَخْدَعُونَ إِلاَّ أَنفُسَهُم وَمَا يَشْعُرُونَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَهُمُ اللَّهُ مَرَضاً وَلَهُم عَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ لاَ تُفْسِدُواْ فِي الأَرْضِ قَالُواْ إِنَّمَا نَحْنُ مُصْلِحُونَ أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَلَكِن لاَّ يَشْعُرُونَ}}<ref>«خداوند بر دل‌ها و بر شنوایی آنان مهر نهاده و بر بینایی‌های آنها پرده‌ای است و عذابی سترگ خواهند داشت. و برخی از مردم می‌گویند: به خداوند و روز واپسین ایمان آورده‌ایم با آنکه آنان مؤمن نیستند. با خداوند و با کسانی که ایمان دارند فریب می‌ورزند در حالی که جز خود را نمی‌فریبند و در نمی‌یابند. به دل بیماری‌یی دارند و خداوند بر بیماریشان افزود ؛ و برای دروغی که می‌گفتند عذابی دردناک خواهند داشت. و چون به ایشان گفته شود در زمین تباهی نورزید می‌گویند جز این نیست که ما مصلحیم. آگاه باشید! آنانند که  تبهکارند امّا در نمی‌یابند» سوره بقره، آیه ۷-۱۲.</ref>
البته برخی چون راغب [[اصفهانی]] شعور را اسمی برای [[علم]] و [[آگاهی]] دقیق دانسته اند<ref>مفردات الفاظ قرآن کریم، ص۴۵۶، «شعر»</ref>، اما باید توجه داشت که این [[تفسیر]] در صورتی درست است که بگوییم [[علم تجربی]] که از ابزارهای ادرک حسی به دست می‌‌آید، علم دقیق باشد؛ در حالی که نخستین ابزارهای شناختی انسان یعنی [[حواس]]انسان هر چند موجب علم است؛ ولی باید توجه داشت در میان حواس انسان، [[شنوایی]] و بینایی قوی‌تر از دیگر ابزارها است که [[خدا]] به آن اهتمام خاصی دارد، چنان که از [[مردم]] می‌‌خواهد اگر از طریق حواس از جمله ابزارهای شنوایی و بینایی [[علمی]] به دست آورید، به آن تکیه کنید، و گرنه بر چیزی که بدان علم ندارید پافشاری مکنید<ref>{{متن قرآن|وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا}}«و آنچه تو را بدان دانشی نیست، پی مگیر که از گوش و چشم و دل، هر یک، خواهند پرسید» سوره اسراء، آیه ۳۶.</ref>؛ اما حس لامسه با ابزاری چون «شَعر» و مو کم‌ترین درجه علمی آور را دارد. پس وقتی گفته می‌‌شود که فلانی بی‌شعور است، یعنی فاقد ابتدایی وساده‌ترین [[ابزار حسی]] و علمی است که حیوانات و گیاهان نیز آن را دارا هستند، ولی چنین افرادی که گرفتار «ختم» شده و در قوای ادارکی خویش [[تغییر]] ایجاد کرده‌اند، چنین سطحی [[علم]] و [[آگاهی]] و [[دانش]] را ندارند.<ref>{{متن قرآن| خَتَمَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ وَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَبِالْيَوْمِ الآخِرِ وَمَا هُم بِمُؤْمِنِينَ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَمَا يَخْدَعُونَ إِلاَّ أَنفُسَهُم وَمَا يَشْعُرُونَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَهُمُ اللَّهُ مَرَضاً وَلَهُم عَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ لاَ تُفْسِدُواْ فِي الأَرْضِ قَالُواْ إِنَّمَا نَحْنُ مُصْلِحُونَ أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَلَكِن لاَّ يَشْعُرُونَ}}«خداوند بر دل‌ها و بر شنوایی آنان مهر نهاده و بر بینایی‌های آنها پرده‌ای است و عذابی سترگ خواهند داشت. و برخی از مردم می‌گویند: به خداوند و روز واپسین ایمان آورده‌ایم با آنکه آنان مؤمن نیستند. با خداوند و با کسانی که ایمان دارند فریب می‌ورزند در حالی که جز خود را نمی‌فریبند و در نمی‌یابند. به دل بیماری‌یی دارند و خداوند بر بیماریشان افزود ؛ و برای دروغی که می‌گفتند عذابی دردناک خواهند داشت. و چون به ایشان گفته شود در زمین تباهی نورزید می‌گویند جز این نیست که ما مصلحیم. آگاه باشید! آنانند که  تبهکارند امّا در نمی‌یابند» سوره بقره، آیه ۷-۱۲.</ref>


باید توجه داشت که از نظر [[قرآن]]، همه هستی حتی جمادات از نوعی آگاهی و [[علم خاص]] خودشان برخوردار هستند که از طریق ابزارهای [[شناختی]] خودشان به آن دست می‌‌یابند؛ زیرا بدون آگاهی نمی‌توان به [[تسبیح خدا]] پرداخت یا [[سجده]] بر [[خدا]] کرد، در حالی که همه هستی این گونه عمل می‌‌کنند که بیانگر نوعی ادارک و آگاهی نسبت به خدا در آنها است.<ref>{{متن قرآن|تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِيهِنَّ وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا}}«آسمان‌های هفتگانه و زمین و آنچه در آنهاست او را به پاکی می‌ستایند و هیچ چیز نیست مگر اینکه او را به پاکی می‌ستاید اما شما ستایش آنان را در نمی‌یابید؛ بی‌گمان او بردباری آمرزنده است» سوره اسراء، آیه ۴۴،  {{متن قرآن|ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُمْ مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ فَهِيَ كَالْحِجَارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً وَإِنَّ مِنَ الْحِجَارَةِ لَمَا يَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهَارُ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا يَشَّقَّقُ فَيَخْرُجُ مِنْهُ الْمَاءُ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا يَهْبِطُ مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ}} «باز از پس آن، دل‌هایتان به سختی گرایید چونان سنگ‌ها بلکه سخت‌تر زیرا بی‌گمان از برخی سنگ‌ها جویبارها فرا می‌جوشد و برخی می‌شکافد و از آن آب بیرون می‌زند و برخی از بیم خداوند فرو می‌غلتد و خداوند از آنچه انجام می‌دهید غافل نیست» سوره بقره، آیه ۷۴.  {{متن قرآن|فَفَهَّمْنَاهَا سُلَيْمَانَ وَكُلًّا آتَيْنَا حُكْمًا وَعِلْمًا وَسَخَّرْنَا مَعَ دَاوُودَ الْجِبَالَ يُسَبِّحْنَ وَالطَّيْرَ وَكُنَّا فَاعِلِينَ}}«و آن (داوری) را به سلیمان فهماندیم و به هر یک داوری  و دانشی دادیم و کوه‌ها و پرنده‌ها را رام کردیم که همراه با داود نیایش می‌کردند  و کننده (ی این کار) بودیم» سوره انبیاء، آیه ۷۹.</ref>؛<ref> مجمع البیان، ج ۹ – ۱۰، ص۳۰۰؛ روح المعانی، ج ۱۴، جزء ۲۷، ص۱۰۰</ref>
باید توجه داشت که از نظر [[قرآن]]، همه هستی حتی جمادات از نوعی آگاهی و [[علم خاص]] خودشان برخوردار هستند که از طریق ابزارهای [[شناختی]] خودشان به آن دست می‌‌یابند؛ زیرا بدون آگاهی نمی‌توان به [[تسبیح خدا]] پرداخت یا [[سجده]] بر [[خدا]] کرد، در حالی که همه هستی این گونه عمل می‌‌کنند که بیانگر نوعی ادارک و آگاهی نسبت به خدا در آنها است.<ref>{{متن قرآن|تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِيهِنَّ وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا}}«آسمان‌های هفتگانه و زمین و آنچه در آنهاست او را به پاکی می‌ستایند و هیچ چیز نیست مگر اینکه او را به پاکی می‌ستاید اما شما ستایش آنان را در نمی‌یابید؛ بی‌گمان او بردباری آمرزنده است» سوره اسراء، آیه ۴۴،  {{متن قرآن|ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُمْ مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ فَهِيَ كَالْحِجَارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً وَإِنَّ مِنَ الْحِجَارَةِ لَمَا يَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهَارُ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا يَشَّقَّقُ فَيَخْرُجُ مِنْهُ الْمَاءُ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا يَهْبِطُ مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ}} «باز از پس آن، دل‌هایتان به سختی گرایید چونان سنگ‌ها بلکه سخت‌تر زیرا بی‌گمان از برخی سنگ‌ها جویبارها فرا می‌جوشد و برخی می‌شکافد و از آن آب بیرون می‌زند و برخی از بیم خداوند فرو می‌غلتد و خداوند از آنچه انجام می‌دهید غافل نیست» سوره بقره، آیه ۷۴.  {{متن قرآن|فَفَهَّمْنَاهَا سُلَيْمَانَ وَكُلًّا آتَيْنَا حُكْمًا وَعِلْمًا وَسَخَّرْنَا مَعَ دَاوُودَ الْجِبَالَ يُسَبِّحْنَ وَالطَّيْرَ وَكُنَّا فَاعِلِينَ}}«و آن (داوری) را به سلیمان فهماندیم و به هر یک داوری  و دانشی دادیم و کوه‌ها و پرنده‌ها را رام کردیم که همراه با داود نیایش می‌کردند  و کننده (ی این کار) بودیم» سوره انبیاء، آیه ۷۹.</ref>؛<ref> مجمع البیان، ج ۹ – ۱۰، ص۳۰۰؛ روح المعانی، ج ۱۴، جزء ۲۷، ص۱۰۰</ref>
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش