بحث:صبر در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بحث:صبر در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۷ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۴۴

۲۸٬۸۲۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۷ اکتبر ۲۰۲۳

←‏منابع

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۰۱۷

ویرایش

@@ خط ۱۴۳: / خط ۱۴۳: @@
 اگر [[انسان]] با استفاده از چنین عواملی زمینه صبر را در خود ایجاد و یا تقویت کند، می‌‌توان به [[سادگی]] در برابر بدی‌های دیگران<ref>فصلت، ایات ۳۲ و ۳۵</ref>، بی‌منطقی‌های دیگران<ref>معارج،آیات ۱ تا ۵</ref>، [[اذیت]] و [[آزار]] [[دشمنان]]<ref>انعام، آیه ۳۴</ref>، سخنان ناروا و [[زخم زبان]] ها<ref>طه،آیه ۱۳۰ و ق، ایه ۳۹</ref>، [[احکام]] وتکالیف [[الهی]]<ref>معارج،ایات ۱ تا ۵</ref> سختی‌های [[عبادت]] و [[بندگی]]<ref>{{متن قرآن|رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا فَاعْبُدْهُ وَاصْطَبِرْ لِعِبَادَتِهِ هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِيًّا}} «پروردگار آسمان‌ها و زمین است و آنچه میان آنهاست پس او را بپرست و در پرستش او شکیبایی کن، آیا برای او همنامی می‌شناسی؟» سوره مریم، آیه ۶۵.</ref> و دیگر [[ناملایمات]] و سختی‌های [[زندگی]] صبر کرده و [[بی‌تابی]] نکند و بتواند به اهدافی بلندی چون خود‌سازی و دیگران‌سازی از طریق [[رسالت]]<ref>یونس، آیات ۱۰۸ و ۱۰۹</ref> و [[تبلیغ]] [[معارف]] و [[حقایق]] [[قرآنی]]<ref>{{متن قرآن|إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ تَنْزِيلًا * فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِمًا أَوْ كَفُورًا}} «به راستی ما این قرآن را بر تو خرده خرده فرو فرستاده‌ایم * پس برای فرمان پروردگارت شکیبا باش و از هیچ گناهکار یا ناسپاس آنان فرمان نبر» سوره انسان، آیه ۲۳-۲۴.</ref> و اجرای و [[اقامه عدل]] و [[نماز]] و مانند آن<ref>{{متن قرآن|وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا لَا نَسْأَلُكَ رِزْقًا نَحْنُ نَرْزُقُكَ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَى}} «و خانواده‌ات را به نماز فرمان ده و بر آن شکیب کن، ما از تو روزی نمی‌خواهیم که خود، تو را روزی می‌دهیم و سرانجام (نیک) برای پرهیزگاری است» سوره طه، آیه ۱۳۲.</ref> برسد و از همه [[سختی‌ها]] به [[سادگی]] عبور کند و [[مشکلات]] [[زندگی]] را [[مدیریت]] نماید. باشد این گونه باشیم و در برابر سختی‌ها و [[مصیبت‌ها]] [[بی‌تابی]] نکرده و [[صبر جمیل]] در پیش گیریم و از آثار آن بهره مند شویم.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[عوامل و آثار صبر در زندگی (مقاله)|عوامل و آثار صبر در زندگی]].</ref>.
+==آثار و کارکردهای [[صبر]] در [[زندگی]]==
+صبر و [[شکیبایی]] در کاربردهای [[قرآن]] به [[خویشتن داری]] فرد در مقابل امور زندگی است به گونه ای که در برابر [[مشکلات]] و تنگناهای زندگی [[جزع]] و فزع نکرده بلکه با [[تحمل]] و [[مهار نفس]] واکنش‌های [[عقلانی]] و متاثر از آن و یا [[شریعت]] را از خود بروز و ظهور دهد. بنابراین می‌‌توان گفت که صبر به معنای [[مقاومت]] در برابر [[احساسات]] و [[عواطف]] و [[طغیان]] آن در برابر کنش‌های درونی و بیرونی است. به این معنا که شخص هنگامی که در برابر کنش‌های درونی و بیرونی و فعل و انفعالات خاصی قرار می‌‌گیرد افزون بر [[عقل]] وی احساسات و عواطف وی متاثر شده و در برابر کنش‌های درونی و بیرونی شدید و خاصی، واکنش‌هایی هیجانی از خود بروز می‌‌دهد. اگر شخص در این حالات [[رفتار]] و واکنش‌های خویش را متاثر از عواطف و احساسات برانگیخته شده و هیجانی انجام دهد بی‌گمان ممکن است دچار رفتارهای [[سوء]] و حتی نابهنجار شود و بیرون ازدایره عقل، [[اخلاق]] و [[قانون]] و شریعت عمل کند. در [[حقیقت]] احساسات و عواطف هیجانی و برانگیخته شده است که رفتارهای وی را [[مدیریت]] می‌‌کند.
+قرآن برای این که [[رفتارهای انسانی]] هرگز بیرون از دایره عقل و [[حکمت]] و مصحلت نباشد و در دایره احساسات وعواطف مدیریت و مهارشده انجام پذیرد به صبرو شکیبایی به عنوان یک فضلیت [[اخلاقی]] و توان ویژه در شخص می‌‌نگرد و با بهره‌گیری از سازو [[کارها]] و عواملی که از آن به عوامل ایجادی صبر یاد می‌‌شود شخص را در مسیر کمالی قرار می‌‌دهد.
+در حقیقت صبرورزی و شکیبایی در [[آموزه‌های قرآنی]] به معنا و مفهوم مدیریت و کنترل احساسات و عواطف هیجانی و برانگیخته شده و [[هدایت]] آن به سمت و سوی درست و کمالی است. [[انسان]] هر گاه در برابر مشکلات و عوامل تحریکی خاصی قرار گیرد تحت تاثیر عواطف و احساسات برانگیخته شده [[رفتارها]] و واکنش‌های تند و شدیدی بروز می‌‌دهد که در بسیار بلکه دراغلب موارد شخص را گرفتار بحران‌ها و پیامدهای شدیدتر می‌‌کند و به اصطلاح از چاله به [[چاه]] می‌‌اندازد. در این [[زمان]] است که [[صبر]] و [[شکیبایی]] [[تربیت]] شده به شخص کمک می‌‌کند تا [[مدیریت]] و مهار [[احساسات]] وعواطف را در [[اختیار]] گیرد و بر اساس اصول [[عقلانی]] و [[اخلاقی]] و قانونی و [[شرعی]] عمل نماید و از بسیاری از بازتاب‌ها و پیامدهای عمل بر پایه [[عواطف]] و احساسات تشدید شده در [[امان]] بماند.
+[[قرآن]] برای دست یابی به این حالت روش‌ها و سازوکارهایی را بیان می‌‌کند که در [[حقیقت]] شیوه‌های [[تربیت نفس]] برای [[مدیریت عواطف]] و احساسات برانگیخته شده است. از این عوامل در [[آیات]] به عنوان عوامل [[تربیتی]] یاد می‌‌شود که مهم‌ترین آنها را می‌‌توان در حوزه‌های بینشی و [[اعتقادی]] جست و جو کرد. به این معنا که قرآن و [[آموزه‌های وحیانی]] آن به شخص این [[فرصت]] و [[آموزش]] را می‌‌دهد که در [[بینش]] و نگرش خویش [[تصرف]] کرده و به او بیاموزد که مدیریت هستی به دست [[خداوند حکیم]] و [[دانا]] و [[قادر]] و [[توانایی]] است که هیچ امری بیرون از [[حکومت]] و [[مالکیت]] او انجام نمی‌شود و اگر امری از سوی برخی ضد مسیر تکاملی او انجام و تحقق می‌‌یابد از باب [[آزمون]] و یا تقویت و یا فعلیت توانایی‌های سرشته در وی است و این که هر کسی [[رفتاری]] از روی [[ستم]] گری و [[بی‌عدالتی]] انجام دهد در [[قیامت]] و [[معاد]] می‌‌بایست پاسخ گوی آن باشد. ایجاد چنین [[تفکر]] و نگرشی در [[آدمی]] عاملی مهم در ایجاد صبر و شکبیایی در [[انسان]] است.
+از آن جایی که این نوشتار به مسأله عوامل ایجادی صبر توجهی ندارد و [[هدف]] از آن بیان کارکردهای صبر و شکیبایی در [[زندگی]] است بحث از علل و عوامل ایجادی صبر را به وقتی دیگر حوالت می‌‌دهیم.
+اما [[آثار صبر]] وشکیبایی و کارکردهای آن بنا بر آن چه بیان شد می‌‌تواند بسیار متعدد و متنوع باشد؛ زیرا بسیاری از [[مشکلات]] [[آدمی]] از رفتارهایی است که برخاسته از [[عواطف]] و [[احساسات]] تشدید شده و غیر کنترل شده می‌‌باشد. این گونه است که شخص در پی حادثه ای و یا کنش‌های سخت و تند که احساسات و عواطف وی را بر می‌‌انگیزد عمل می‌‌کند و واکنش‌های شدیدتر و تندتری از خود بروز می‌‌دهد که نتیجه آن خروج و بیرون رفتن از [[حکم عقل]] و [[خرد]] و یا [[شریعت]] و [[قانون]] و [[اخلاق]] است. در پی واکنش‌ها و ظهور و بروز بازتاب‌های واکنش‌های و آثار [[سوء]] آن است که شخص دچار [[پشیمانی]] و [[اندوه]] می‌‌شود و بر سر خویش می‌‌زند که چرا واکنش سریع و بیرون از دایره اخلاق و [[عقل]] و قانون و شریعت داشته است و دلی را شکسته و یا شخصی را کشته و یا آسیب‌های جدی به خود و یا دیگری وارد ساخته است و ای کاش [[مهار نفس]] خویش را به دست می‌‌گرفت و این گونه بر اساس عواطف و احساسات عمل نمی‌کرد تا الان از آسیب‌های واکنش‌های نابخردانه خود در [[امان]] می‌‌ماند.
+از این رو می‌‌توان گفت که [[صبر]] و [[شکیبایی]] نخستین و اصلی‌ترین کارکرد و اثری که در [[زندگی]] [[انسان]] دارد [[مدیریت]] و مهار نفس و [[خویشتن داری]] در برابر [[ناملایمات]] زندگی و [[رفتار]] و واکنش‌های بر اساس عقل و خرد و قانون و شریعت و اخلاق است.
+[[قرآن]] در [[آیه]] ۱۱۲ و ۱۱۵ [[سوره هود]] صبر و شکیبایی را عاملی مهم برای اجتناب و دوری از [[طغیان]] گری می‌‌شمارد. به‌کارگیری واژه طغیان نشان می‌‌دهد که عمل و واکنشی که بیرون از دایره فضلیت [[اخلاقی]] و هنجاری صبر انجام می‌‌شود عمل و واکنشی بیرون از دایره قانون و شریعت است؛ زیرا طغیان به معنای بیرون رفتن از دایره قانون است. بنابراین صبر و شکیبایی است که شخص را از عمل‌های بیرون از محدوده‌های قانونی و [[شرعی]] باز می‌‌دارد و نمی‌گذارد در هنگام برخاستن [[عواطف]] و [[احساسات]] تحریک شده عملی بیرون از دایره [[قانون]] انجام دهد و نسبت به قانون [[طغیان]] ورزد و [[رفتاری]] بیرون از دایره آن انجام دهد.
+از آن جایی که عوامل تحریک عواطف و احساسات می‌‌تواند به دو دسته عوامل تحریک [[خشم]] و یا [[شادی]] باشد می‌‌توان گفت که [[صبر]] و شکبیایی دو گونه کارکرد متفاوت دارد. به این معنا که شخص را از عمل‌ها و واکنش‌های احساسی بر خاسته از خشم و شادی [[حفظ]] می‌‌کند و نمی‌گذارد تا طغیان کرده و [[علمی]] ضد قانونی و هنجاری و [[اخلاقی]] از خود بروز دهد. [[اعمال]] و رفتارهایی که یا متاثر از خشم زیاد و یا شادی غیر کنترل شده است.
+بسیار دیده شده است که شخص تحت تاثیر کنش‌هایی [[رفتارها]] و واکنش‌هایی را بروز می‌‌دهد که [[مردمان]] از آن به [[نابخردی]] یاد می‌‌کنند. این واکنش‌های می‌‌تواند واکنش‌های مرتبط با خشم و یا شادی مفرط باشد. از این رو در [[شادی‌ها]] و خشم‌های [[افراطی]] از دایره قانون و [[هنجارها]] بیرون می‌‌رود.
+[[قرآن]] موارد چندی را نشان می‌‌دهد که [[رفتار]] شخص در حوزه [[افراط]] در شادی بوده است و شخص به سبب نداشتن فضلیت صبر و [[شکیبایی]] نتوانسته است شادی‌های خویش را [[مدیریت]] و کنترل کرده و از دایره قانون و [[شریعت]] گام فراتر نهاده و رفتارها و واکنش‌های نابهنجار و ضد اخلاقی و قانونی را مرتکب شده است. از آن جمله است که [[خداوند]] به مسأله سرمستی‌ها اشاره می‌‌کند و می‌‌گوید افراد و اشخاصی هستند که در هنگام [[بهره‌مندی از نعمت‌های الهی]] دچار سرمستی و شادی افراطی می‌‌شوند و به [[گناه]] می‌‌افتند. این رفتار و واکنش‌های سرمستی از [[فرح]] و شادی افراطی آنان را از قانون و شریعت بیرون برده و از خداوند دور می‌‌سازد.از این روست که از آنان می‌‌خواهد تا با بهره‌گیری از صبر و شکیبایی خود را در مسیر تکاملی قرار دهند و نگذارند تا [[احساسات]] و [[عواطف]] بر آنان [[غلبه]] کرده و چیره شود و آنان را به [[بیراهه]] و [[گناه]] سوق دهد.<ref>هود آیات ۱۰ و ۱۱</ref>
+در همین [[آیات]] مصونیت یابی شخص از [[تفاخر]] و [[فخر فروشی]] به دیگران را در بهره‌گیری شخص از [[صبر]] و [[شکیبایی]] بر می‌‌شمارد و از وی می‌‌خواهد که با بهره‌گیری از آن خود را از رفتارهای برخاسته از [[شادی]] و عواطف [[افراطی]] [[حفظ]] کند و نگذارد تا شادی‌های افراطی واکنش‌ها و کنش‌های او را [[مدیریت]] کند و او را به سوی تفاخر و فخر فروشی بکشاند.
+به هر حال صبر می‌‌تواند در هر دو حوزه مفید و موثر باشد و نگذارد تا شخص در رفتارهای تند و احساسی غیر مهار شده از خود بروز دهد و [[طغیان]] نموده و بیرون از چارچوب‌های قانونی و هنجاری [[رفتار]] نماید.
+[[خداوند]] در آیات ۶۳ و ۷۵ [[سوره فرقان]] صبر را عامل مهمی در تصحیح [[رفتارها]] و انجام رفتارهای [[نیک]] و [[پسندیده]] و هنجاری بر می‌‌شمارد به ویژه اگر کنش‌هایی از سوی برخی از افراد [[نادان]] و [[جاهل]] انجام شود و احساسات و عواطف شخص را بر انگیزد. شخص [[صابر]] در برابر این رفتار با بهره‌گیری صبر می‌‌تواند رفتارهای هنجاری انجام دهد و [[مهار نفس]] خویش را کنترل و مدیریت نماید و نگذارد [[رفتاری]] غیر هنجاری انجام دهد بلکه حتی او را بر می‌‌انگیزاند تا رفتاری هنجاری و پسندیده و درون چارچوب‌های قانونی و [[شرعی]] انجام دهد.
+در داستان [[موسی]]{{ع}} و قبطی این مسأله به خوبی روشن شده است. در آنجا [[جوانی]] [[اسرائیلی]] با [[جوان]] قبطی درگیر می‌‌شود و [[حضرت موسی]]{{ع}} به [[دفاع]] از جوان اسرائیلی بر می‌‌خیزد و بدون بهره‌گیری از صبر خود را درگیر کرده و رفتاری بیرون از دایره [[قانون]] انجام می‌‌دهد و موجبات [[مرگ]] قبطی را فراهم می‌‌آورد. در آنجا خود را از جاهلین می‌‌شمارد؛زیرا تحت تاثیر تحریک عواطف عمل کرده است و از [[عقل]] و [[حلم]] و صبر [[سوده]] نجسته است و موجب شده تا از [[شهر]] بگریزد و آواره بیابان و [[وطن]] شود.
+[[قرآن]] در [[آیه]] ۶۳ [[سوره فرقان]] به [[مؤمنان]] پیشنهاد می‌‌دهد که از [[صبر]] بهره گیرند تا در صورتی که افراد [[جاهل]] ونابخرد [[رفتارهای زشت]] و زننده ای نسبت به آنان انجام دادند آنان با [[خویشتن داری]] بتوانند خود را از [[احساسات]] و [[عواطف]] برانگیخته شده [[حفظ]] کرده بلکه [[رفتاری]] پسندیده‌تر انجام دهند و در واکنش به کنش‌های [[زشت]] به آنان [[سلام]] و دورود فرستند.
+در [[حقیقت]] صبر و [[شکیبایی]] موجب می‌‌شود تا [[انسان]] نه تنها خویشتن دار شود و واکنش‌های احساسی و [[عاطفی]] تند و بیرون از دایره انجام ندهند بلکه رفتارهای [[پسندیده]] ای داشته باشند که از نمونه‌های آن می‌‌توان به [[عفو و گذشت]] اشاره کرد.
+[[خداوند]] در آیه ۱۲۶ [[سوره نحل]] می‌‌فرماید که شخص اگر مورد رفتاری زشت و تند قرار گرفت می‌‌تواند با حفظ اصول و مبانی [[عقلانی]] و به [[حکم عقل]] رفتاری مشابه انجام دهد و [[مقابله به مثل]] کند ولی اگر به جای مقابله به مثل صبر پیشه کند و از شخص در گذرد نه تنها [[پاداش اخروی]] دریافت می‌‌کند بلکه زمینه‌های بازگشت وی را به سوی خود فراهم می‌‌آورد. از این روست که از عفو و گذشت به خیر یاد می‌‌شود که سودهای بیش‌تر و مضاعف را بیان می‌‌دارد. به این معنا که واژه خیر بیانگر آن است که هم بهره [[دنیوی]] خواهد برد و هم از بهره‌های [[اخروی]] بهره مند خواهد شد. بهره دنیوی عمل ایجاد زمینه‌های تصحیح رفتاری دیگری با [[احسان]] و [[نیکی]] و عفو و گذشت از عمل نابهنجارو زشت شخص است.
+از دیگر آثار و کارکردهایی که قرآن برای صبر و شکیبایی بر می‌‌شمارد مصونیت یابی از [[یاس]] و [[نومیدی]] است. افرادی که صبر و شکیبایی را در خود تقویت و یا ایجاد کرده‌اند و نفس خویش را به گونه ای [[تربیت]] نموده‌اند که مهار آن در دست [[عقل]] و [[خرد]] باشد هنگامی که دچار [[نابسامانی]] [[مالی]] می‌‌شوند و یا نعمت‌هایی را [[خداوند]] به آنان داده از دست می‌‌دهند دچار [[یاس]] و [[نومیدی]] نمی‌شوند و با توجه به این خداوند را [[مدیر]] هستی و [[جهان]] و مالک و [[قادر]] به هر کاری می‌‌دانند در برابر [[مشکلات]] و از دست دادن [[نعمت‌ها]] [[شکیبایی]] می‌‌ورزند و دچار یاس و نومیدی نمی‌شوند.<ref>هود آیات ۹ و ۱۱</ref>
+[[قرآن]] در [[آیه]] ۶۱ [[سوره بقره]] [[صبر]] و شکیبایی را عاملی مهم در تأمین خیر و [[مصلحت]] [[بشر]] می‌‌شمارد و می‌‌فرماید که [[انسان]] اگر بر [[نعمت‌های خداوند]] که به وی داده است صبر کند و [[شاکر]] و [[سپاس]] گزار آن باشد نه تنها از آن [[نعمت]] به خوبی می‌‌تواند بهره گیرد بلکه زمینه‌های افزایش و [[رشد]] و بالندگی آن را نیز فراهم می‌‌آورد. [[آیات]] بسیاری بر این که سپاسگزار و [[شکر نعمت]] بر افزایش آن تاثیر دارد وارد شده است که خود بیانگر اثر صبر و سپاس در افزایش [[نعمت‌های الهی]] دارد.
+از جمله این که انسان برای دست یابی به [[رحمت خاص خدا]] می‌‌بایست این گونه عمل کند و از نعمت به [[درستی]] بهره گیرد تا از نام خاص خداوند [[رحیم]] [[سود]] برد. رحیم نامی است که بیانگر [[بخشندگی]] و [[مهرورزی]] خاص خداوند به گروه خاصی از [[بندگان]] است. کسانی که [[صابر]] و [[شکیبا]] باشند از این [[مقام]] سود می‌‌برند و تحت [[کفالت]] اسم رحیم قرار می‌‌گیرند.<ref>نحل ایه ۱۱۰ و نیز حجرات آیه ۵ و بقره آیات ۱۵۵ و ۱۵۷ و انبیاء آیات ۸۵ و ۸۶</ref>
+قرآن بیش از ۶۰ کارکرد و اثر برای صبر و شکیبایی یاد کرده است که می‌‌توان به [[پیروزی]] <ref>اعراف آیه ۱۳۷ و بقره آیه ۲۴۹ و ۲۵۱</ref> اجتناب از [[قتل]] ناحق <ref>فرقان آیه ۶۸ و ۷۵</ref> [[استحکام]] [[پیوندهای اجتماعی]]<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}} «ای مؤمنان! شکیبایی ورزید و یکدیگر را به شکیب فرا خوانید و از مرزها نگهبانی کنید و از خداوند پروا بدارید باشد که رستگار شوید» سوره آل عمران، آیه ۲۰۰.</ref> [[اطاعت از خدا]] و [[پیامبر]]{{صل}}<ref>{{متن قرآن|وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ}} «و از خداوند و پیامبرش فرمانبرداری کنید و در هم نیفتید که سست شوید و شکوهتان از میان برود و شکیبا باشید که خداوند با شکیبایان است» سوره انفال، آیه ۴۶.</ref> رسیدن به [[مقام]] [[استقامت]] <ref>هود آیه ۱۱۲ و ۱۱۵</ref>آسانی و آسان شدن [[سختی]] ها<ref>بقره آیه ۴۵ و ۱۵۳</ref> اجتناب از اتکا به [[ستمگران]] <ref>هود آیات ۱۱۳ و ۱۱۵</ref> دوری و اجتناب از [[اسراف]] <ref>فرقان آیات ۶۷ و ۷۵</ref> و دوری از [[باطل]] و امور [[بیهوده]] <ref>همان</ref> دوری از [[بخل]] امکان [[انفاق]] و [[بخشندگی]] <ref>همان و نیز رعد آیه ۲۲</ref> [[ایمنی]] از توطئه‌های [[دشمنان]] و نیرنگ‌های آنان با انگیختن [[احساسات]] و [[عواطف]] <ref>آل عمران آیه ۱۲۰ و ۱۸۶</ref> [[پاکدامنی]] <ref>نساء آیه ۲۵</ref><ref>{{متن قرآن|وَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ مِنْكُمْ طَوْلًا أَنْ يَنْكِحَ الْمُحْصَنَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ فَمِنْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ مِنْ فَتَيَاتِكُمُ الْمُؤْمِنَاتِ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِكُمْ بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ فَانْكِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ وَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ مُحْصَنَاتٍ غَيْرَ مُسَافِحَاتٍ وَلَا مُتَّخِذَاتِ أَخْدَانٍ فَإِذَا أُحْصِنَّ فَإِنْ أَتَيْنَ بِفَاحِشَةٍ فَعَلَيْهِنَّ نِصْفُ مَا عَلَى الْمُحْصَنَاتِ مِنَ الْعَذَابِ ذَلِكَ لِمَنْ خَشِيَ الْعَنَتَ مِنْكُمْ وَأَنْ تَصْبِرُوا خَيْرٌ لَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ}} «و هر یک از شما که یارایی مالی نداشته باشد تا زنان آزاد مؤمن را به همسری گیرد، در میان کنیزان، از دختران جوان مؤمن، همسر گزیند و خداوند به ایمانتان داناتر است؛ همه چون یکدیگرید پس با اجازه کسان آنها با آنان ازدواج کنید و کابین‌هایشان را در حالی که پاکدامنند و نه پلیدکار و گزیننده دوست‌های پنهان، به گونه شایسته به (کسان) آنها بپردازید. آنگاه چون شوی کنند، اگر به کاری زشت دست یازیدند بر آنان نیمی از کیفر زنان آزاد خواهد بود. این (ازدواج با کنیزکان) برای کسی است که از (آلایش) گناه بهراسد و شکیبایی ورزیدن، برای شما بهتر است و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره نساء، آیه ۲۵.</ref> [[ثبات قدم]] در راه [[حق]] و [[اعمال نیک]]<ref>{{متن قرآن|وَلَمَّا بَرَزُوا لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُوا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ}} «و چون با جالوت و سپاه وی رویاروی شدند گفتند: پروردگارا! ما را از شکیب، سرشار کن و گام‌های ما را استوار دار و ما را بر کافران پیروز گردان» سوره بقره، آیه ۲۵۰.</ref> و [[درک]] صحیح از مسایل و این که زخارف [[دنیا]] و پاداش‌های آن تا چه اندازه ناچیز است<ref>{{متن قرآن|فَخَرَجَ عَلَى قَوْمِهِ فِي زِينَتِهِ قَالَ الَّذِينَ يُرِيدُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا يَا لَيْتَ لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِيَ قَارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظِيمٍ * وَقَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَيْلَكُمْ ثَوَابُ اللَّهِ خَيْرٌ لِمَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا وَلَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ}} «آنگاه با زیورهایش در پیش قوم خویش آشکار شد؛ کسانی که زندگی این جهان را می‌خواستند گفتند: ای کاش ما نیز همانند آنچه به قارون داده شده است می‌داشتیم، بی‌گمان او را بهره‌ای سترگ است * و دانشوران گفتند: وای بر شما! پاداش خداوند برای آن کس که ایمان آورد و کرداری شایسته دارد بهتر است و آن را جز به شکیبایان فرا نیاموزند» سوره قصص، آیه ۷۹-۸۰.</ref> [[حفظ]] [[اتحاد]] و [[انسجام اجتماعی]] <ref>انفال آیه ۴۶</ref> و [[حفظ مرزها]] <ref>آل عمران آیه ۲۰۰</ref> و رسیدن به مقام‌های بلندی چون [[مقام ابرار]] <ref>بقره آیه ۱۷۷ و انسان آیه ۵ و ۱۲</ref> و [[مقام امامت]] و [[رهبری]]<ref>{{متن قرآن|وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ فَلَا تَكُنْ فِي مِرْيَةٍ مِنْ لِقَائِهِ وَجَعَلْنَاهُ هُدًى لِبَنِي إِسْرَائِيلَ * وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يُوقِنُونَ}} «و به راستی ما به موسی کتاب (آسمانی) دادیم- بنابراین در لقای او (با خداوند) تردیدی مکن- و ما آن (کتاب) را رهنمودی برای بنی اسرائیل قرار دادیم * و چون شکیب ورزیدند و به آیات ما یقین داشتند برخی از آنان را پیشوایانی گماردیم که به فرمان ما (مردم را) رهنمایی می‌کردند» سوره سجده، آیه ۲۳-۲۴.</ref> و [[مقام رضا]]<ref>{{متن قرآن|فَاصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا وَمِنْ آنَاءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَأَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّكَ تَرْضَى}} «باری، بر آنچه می‌گویند شکیب کن و پیش از برآمدن آفتاب و پیش از فرو رفتن آن پروردگارت را با سپاس به پاکی بستای! و پاس‌هایی از شب و پیرامون‌های روز را نیز به ستایش پرداز باشد که خشنود گردی» سوره طه، آیه ۱۳۰.</ref> و [[مقام]] محسنان <ref>آل عمران آیه ۱۴۶ و ۱۴۸ و نیز هود آیه ۱۱۵ و یوسف آیه ۹۰</ref>
+اینها نمونه‌های اندکی از آن همه فواید و آثار و کارکردهای [[دنیوی]] و [[اخروی]] [[صبر]] و [[شکیبایی]] و [[حفظ]] و کنترل نفس است که در [[آیات قرآنی]] بدان اشاره شده است. اگر [[انسان]] بتواند تنها به بخشی از آثار و کارکردها دنیوی و اخروی صبر برسد می‌‌بایست این فضلیت را جست و جو کند و با بهره‌گیری از عوامل ایجادی و یا تقویت آن در خود زمینه‌های [[خویشتن داری]] و مهار [[عواطف]] و [[احساسات]] شدید انگیخته شده فراهم سازد.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[آثار و کارکردهای صبر و شکیبایی در زندگی (مقاله)|آثار و کارکردهای صبر و شکیبایی در زندگی]].</ref>.
 == منابع ==
@@ خط ۱۴۸: / خط ۱۸۴: @@
 # [[پرونده:11790.jpg|22px]] [[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[عوامل ایجاد صبر و بردباری (مقاله)|'''عوامل ایجاد صبر و بردباری''']]
 # [[پرونده:11790.jpg|22px]] [[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[عوامل و آثار صبر در زندگی (مقاله)|'''عوامل و آثار صبر در زندگی''']]
+# [[پرونده:11790.jpg|22px]] [[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[آثار و کارکردهای صبر و شکیبایی در زندگی (مقاله)|'''آثار و کارکردهای صبر و شکیبایی در زندگی''']]
 {{پایان منابع}}