←منابع
(←منابع) |
|||
| (۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۶۴: | خط ۱۶۴: | ||
[[حاکم]] باید ضمن نظارت بر عملکرد کارگزاران، نسبت به هرگونه خیانت آنان در [[بیت‌المال]] حساس بوده و سخت‌گیری کرده و در صورت [[اثبات]] [[جرم]] [[مجازات]] کند. [[عبدالله بن عباس]]، از طرف [[امیرمؤمنان]]{{ع}} در [[بصره]] و نواحی [[اهواز]] و کرمان و… سمت [[کارگزاری]] داشت. او، [[زیاد بن ابیه]] را – که چندان هم خوشنام نبودـ عامل بصره کرد. [[امام]] [[اعمال]] او را زیر نظر داشت و این [[نامه]] را برای او نوشت: به [[خدا]] [[سوگند]]، سوگندی راست! که اگر [[آگاه]] شوم که در [[مال]] [[مسلمانان]] به کم و بیش خیانت ورزیده‌ای، چنان بر تو سخت‌گیرم که اندک مال گردی و گران پشت از فاقه و خوار مایه‌گردی. والسلام<ref>نهج‌البلاغه، نامه ۲۰.</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین (مقاله)|احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین]].</ref> | [[حاکم]] باید ضمن نظارت بر عملکرد کارگزاران، نسبت به هرگونه خیانت آنان در [[بیت‌المال]] حساس بوده و سخت‌گیری کرده و در صورت [[اثبات]] [[جرم]] [[مجازات]] کند. [[عبدالله بن عباس]]، از طرف [[امیرمؤمنان]]{{ع}} در [[بصره]] و نواحی [[اهواز]] و کرمان و… سمت [[کارگزاری]] داشت. او، [[زیاد بن ابیه]] را – که چندان هم خوشنام نبودـ عامل بصره کرد. [[امام]] [[اعمال]] او را زیر نظر داشت و این [[نامه]] را برای او نوشت: به [[خدا]] [[سوگند]]، سوگندی راست! که اگر [[آگاه]] شوم که در [[مال]] [[مسلمانان]] به کم و بیش خیانت ورزیده‌ای، چنان بر تو سخت‌گیرم که اندک مال گردی و گران پشت از فاقه و خوار مایه‌گردی. والسلام<ref>نهج‌البلاغه، نامه ۲۰.</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین (مقاله)|احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین]].</ref> | ||
=== | ===حمایت از فرودستان از بیت‌المال=== | ||
در میان اقشار [[اجتماعی]] کسانی هستند که نسبت به دیگران در حالت بدتری هستند. اصولا در [[جوامع]] وقتی [[عدالت]] به طور کامل برقرار نشود، انواع [[مستضعف]] [[مالی]] و [[فکری]] [[رشد]] می‌کند. توجه خاص به این گروه‌های پایین اجتماعی به معنای [[بی‌عدالتی]] نیست، بلکه به معنای حمایتی است تا آنان بتوانند جایگاه [[واقعی]] و عادلانه خود را به دست آورند. از این رو توجه ویژه به آنان به معنای نادیده گرفتن عدالت نیست، بلکه عین عدالت است. در توسعه‌های ناهمگون چنین شرایطی پیش می‌آید که برخی در زیر چرخ [[توسعه]] ناهمگون و غیر همه جانبه له می‌شوند. پس نیازمند حمایت بیشتر و توجه ویژه هستند. بر این اساس [[حضرت علی]]{{ع}} درباره آنان سفارش خاصی کرده و به [[کارگزاران]] خود فرموده است: {{متن حدیث|الله الله في الطبقه السفلي… واجعل لهم قسما من بيت مالك}}؛ [[خدا]] را، خدا را، در نظر بگیر درباره گروه | در میان اقشار [[اجتماعی]] کسانی هستند که نسبت به دیگران در حالت بدتری هستند. اصولا در [[جوامع]] وقتی [[عدالت]] به طور کامل برقرار نشود، انواع [[مستضعف]] [[مالی]] و [[فکری]] [[رشد]] می‌کند. توجه خاص به این گروه‌های پایین اجتماعی به معنای [[بی‌عدالتی]] نیست، بلکه به معنای حمایتی است تا آنان بتوانند جایگاه [[واقعی]] و عادلانه خود را به دست آورند. از این رو توجه ویژه به آنان به معنای نادیده گرفتن عدالت نیست، بلکه عین عدالت است. در توسعه‌های ناهمگون چنین شرایطی پیش می‌آید که برخی در زیر چرخ [[توسعه]] ناهمگون و غیر همه جانبه له می‌شوند. پس نیازمند حمایت بیشتر و توجه ویژه هستند. بر این اساس [[حضرت علی]]{{ع}} درباره آنان سفارش خاصی کرده و به [[کارگزاران]] خود فرموده است: {{متن حدیث|الله الله في الطبقه السفلي… واجعل لهم قسما من بيت مالك}}؛ [[خدا]] را، خدا را، در نظر بگیر درباره گروه فرودستان بیچاره… و آنان را از [[بیت‌المال]] – که در [[اختیار]] تو است – نصیبی بخش<ref>نهج‌البلاغه، نامه ۵۳.</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین (مقاله)|احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین]].</ref> | ||
===[[رضای الهی]] در [[مصرف]] بیت‌المال=== | ===[[رضای الهی]] در [[مصرف]] بیت‌المال=== | ||
| خط ۱۷۲: | خط ۱۷۲: | ||
روزی، نامه‌ای از [[نجاشی]] – [[والی اهواز]] – به [[امام صادق]]{{ع}} رسید. وی، خبر [[منصوب]] شدن خود را به [[استانداری اهواز]] داده و از [[امام]] درباره [[اجرای احکام]] خدا، دستورالعمل خواسته بود. امام به وی فرمود: بپرهیز از اینکه در غیر [[رضای خدا]]، به [[شاعری]] یا لطیفه‌گویی یا دلقکی، درهمی ببخشی، یا جامه‌ای را از تن بیرون بیاوری، یا متاعی را بر چارپایی، حمل کنی و [[هدیه]] دهی، مگر آنکه همانندش را در [[راه خدا]] [[بخشش]] کنی!<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص۱۵۰.</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین (مقاله)|احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین]].</ref> | روزی، نامه‌ای از [[نجاشی]] – [[والی اهواز]] – به [[امام صادق]]{{ع}} رسید. وی، خبر [[منصوب]] شدن خود را به [[استانداری اهواز]] داده و از [[امام]] درباره [[اجرای احکام]] خدا، دستورالعمل خواسته بود. امام به وی فرمود: بپرهیز از اینکه در غیر [[رضای خدا]]، به [[شاعری]] یا لطیفه‌گویی یا دلقکی، درهمی ببخشی، یا جامه‌ای را از تن بیرون بیاوری، یا متاعی را بر چارپایی، حمل کنی و [[هدیه]] دهی، مگر آنکه همانندش را در [[راه خدا]] [[بخشش]] کنی!<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص۱۵۰.</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین (مقاله)|احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین]].</ref> | ||
===نااهلان و | ===نااهلان و غارت بیت‌المال=== | ||
بیت‌المال بلکه [[حکومت]] باید در دست | بیت‌المال بلکه [[حکومت]] باید در دست افراد صالح و [[اهل]] [[تعهد]] و تخصص باشد. اگر حکومت و بیت‌المال در دست نااهل قرار گیرد، نتیجه آن جز غارت بیت‌المال و اختلاس‌های کلان از [[اموال عمومی]] نخواهد بود. [[حضرت علی]]{{ع}} در طی نامه‌ای به [[اهل مصر]] می‌نویسد: ولی از این اندوهناکم که [[سرپرستی]] حکومت این [[امت]] به دست [[بی‌خردان]] و [[نابکاران]] افتد، بیت‌المال را به [[انحصار]] درآورند، [[آزادی]] [[بندگان خدا]] را سلب کنند و آنها را [[بنده]] خویش سازند، با [[صالحان]] [[نبرد]] کنند و [[فاسقان]] را هم دستان خود قرار دهند<ref>نهج‌البلاغه، نامه ۶۲.</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین (مقاله)|احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین]].</ref> | ||
===[[ساده‌زیستی]] [[مسئولان]] و عدم هزینه از بیت‌المال=== | ===[[ساده‌زیستی]] [[مسئولان]] و عدم هزینه از بیت‌المال=== | ||
| خط ۱۸۲: | خط ۱۸۲: | ||
در همین رابطه این داستان بسیار آموزنده است. [[شریح بن حارث]]، به [[فرمان امام]]{{ع}} به [[منصب قضا]] نشسته بود. روزی به [[حضرت علی]]{{ع}} خبر رسید که وی، خانه‌ای به هشتاد دینار خریداری کرده است. وی را فراخواند و فرمود: ای [[شریح]]! مبادا که این [[خانه]] را جز با مال خویش خریده باشی و بهای آن، جز از مال [[حلال]] خود پرداخته باشی. و گرنه، هم در این سرا و هم در آن سرا، [[زیان]] کرده‌ای<ref>نهج‌البلاغه، نامه ۳.</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین (مقاله)|احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین]].</ref> | در همین رابطه این داستان بسیار آموزنده است. [[شریح بن حارث]]، به [[فرمان امام]]{{ع}} به [[منصب قضا]] نشسته بود. روزی به [[حضرت علی]]{{ع}} خبر رسید که وی، خانه‌ای به هشتاد دینار خریداری کرده است. وی را فراخواند و فرمود: ای [[شریح]]! مبادا که این [[خانه]] را جز با مال خویش خریده باشی و بهای آن، جز از مال [[حلال]] خود پرداخته باشی. و گرنه، هم در این سرا و هم در آن سرا، [[زیان]] کرده‌ای<ref>نهج‌البلاغه، نامه ۳.</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین (مقاله)|احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین]].</ref> | ||
===[[دوزخ]]، نتیجه عدم رعایت | ===[[دوزخ]]، نتیجه عدم رعایت مقررات مالی=== | ||
کسی که حتی اندکی از [[بیت‌المال]] را [[مصرف]] کند خود را به [[آتش دوزخ]] آماده کند؛ زیرا موجبات [[خشم الهی]] و [[لعن]] و [[نفرین]] [[خداوند]] را برای خود فراهم کرده است. «[[مدعم]]» از خدمتکاران [[پیامبر]]{{صل}} در یکی از [[جنگ‌ها]]، همراه ایشان بود. او، در آن [[جنگ]]، به تیر [[دشمن]] [[شهید]] شد. [[مسلمانان]]، کنار پیکر او گرد آمده، می‌گفتند، [[بهشت]] بر تو گوارا باد! ولی پیامبر سخنی نمی‌فرمود و [[خشمناک]] به نظر می‌رسید. حاضران، علت [[خشم]] را نمی‌دانستند که ناگهان پیامبر فرمود: نه هرگز؛ [[سوگند]] به خداوندی که [[جان]] محمد در دست اوست! روپوش او هم اکنون وی را در میان [[آتش]] شعله‌ور خود می‌سوزاند؛ چون، او، آن روپوش را از بیت‌المال مسلمانان (بدون رعایت مقررات) و از روی [[خیانت]] برداشته بود<ref>سیره ابن هشام، ج ۳، ص۳۵۴.</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین (مقاله)|احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین]].</ref> | کسی که حتی اندکی از [[بیت‌المال]] را [[مصرف]] کند خود را به [[آتش دوزخ]] آماده کند؛ زیرا موجبات [[خشم الهی]] و [[لعن]] و [[نفرین]] [[خداوند]] را برای خود فراهم کرده است. «[[مدعم]]» از خدمتکاران [[پیامبر]]{{صل}} در یکی از [[جنگ‌ها]]، همراه ایشان بود. او، در آن [[جنگ]]، به تیر [[دشمن]] [[شهید]] شد. [[مسلمانان]]، کنار پیکر او گرد آمده، می‌گفتند، [[بهشت]] بر تو گوارا باد! ولی پیامبر سخنی نمی‌فرمود و [[خشمناک]] به نظر می‌رسید. حاضران، علت [[خشم]] را نمی‌دانستند که ناگهان پیامبر فرمود: نه هرگز؛ [[سوگند]] به خداوندی که [[جان]] محمد در دست اوست! روپوش او هم اکنون وی را در میان [[آتش]] شعله‌ور خود می‌سوزاند؛ چون، او، آن روپوش را از بیت‌المال مسلمانان (بدون رعایت مقررات) و از روی [[خیانت]] برداشته بود<ref>سیره ابن هشام، ج ۳، ص۳۵۴.</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین (مقاله)|احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین]].</ref> | ||
| خط ۲۲۰: | خط ۲۲۰: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:11790.jpg|22px]] [[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[ | # [[پرونده:11790.jpg|22px]] [[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین (مقاله)|'''احکام و آثار تصرف در بیت المال مسلمین''']] | ||
# [[پرونده:11790.jpg|22px]] [[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[سوء استفاده از بیت المال محاربه با خدا (مقاله)|'''سوء استفاده از بیت المال محاربه با خدا''']] | |||
# [[پرونده:11790.jpg|22px]] [[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[سرقت از بیت المال و آثار آن (مقاله)|'''سرقت از بیت المال و آثار آن''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||