بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'آشکار' به 'آشکار') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = هدایت تکوینی | | موضوع مرتبط = هدایت تکوینی | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = هدایت تکوینی | ||
| مداخل مرتبط = [[هدایت تکوینی در قرآن | | مداخل مرتبط = [[هدایت تکوینی در قرآن]] - [[هدایت تکوینی در کلام اسلامی]] - [[هدایت تکوینی در معارف و سیره علوی]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
کلمه "[[هدایت]]" به معنای [[ارشاد]] و راه نمودن است<ref>معجم مقاییس اللغة، ۶/ ۴۲؛ القاموس المحیط، ۲/ ۴۰۵.</ref>. برخی لغت‌شناسان قید "از روی [[لطف]] و [[خیرخواهی]]" را نیز بدین معنا افزوده‌اند<ref>المفردات، ۵۳۸.</ref>. بدین سان، معنای [[هدایت]] عبارت است از: [[ارشاد]] و راه نمودنی که همراه [[خیرخواهی]] و از سر [[لطف]] است. در اصطلاح [[دینی]]، [[هدایت]] تعیین کمال مناسب شی‌ء و نمایانیدن راه رسیدن به آن است<ref>هدایت در قرآن، ۲۰.</ref>. [[خداوند]] پس از [[آفرینش]] موجودات، همه را به کمال مناسب خویش راه نموده است. | |||
[[آیات قرآنی]] از دو گونه [[هدایت تکوینی]] یاد کرده‌اند: | |||
# [[هدایت تکوینی]] عام: از اطلاق این دسته [[آیات]] برمی‌آید که مراد، [[هدایت]] عمومی همه آفریدگان است<ref>{{متن قرآن|قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى}}؛ سوره طه، آیه ۵۰؛ {{متن قرآن|الَّذِي خَلَقَ فَسَوَّى وَالَّذِي قَدَّرَ فَهَدَى}}؛ سوره اعلی، آیه ۲ و ۳؛ {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَسَلَكَهُ يَنَابِيعَ فِي الأَرْضِ ثُمَّ يُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا مُّخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَجْعَلُهُ حُطَامًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَذِكْرَى لِأُولِي الأَلْبَابِ }}؛ سوره زمر، آیه ۲۱.</ref>. | # [[هدایت تکوینی]] عام: از اطلاق این دسته [[آیات]] برمی‌آید که مراد، [[هدایت]] عمومی همه آفریدگان است<ref>{{متن قرآن|قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى}}؛ سوره طه، آیه ۵۰؛ {{متن قرآن|الَّذِي خَلَقَ فَسَوَّى وَالَّذِي قَدَّرَ فَهَدَى}}؛ سوره اعلی، آیه ۲ و ۳؛ {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَسَلَكَهُ يَنَابِيعَ فِي الأَرْضِ ثُمَّ يُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا مُّخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَجْعَلُهُ حُطَامًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَذِكْرَى لِأُولِي الأَلْبَابِ }}؛ سوره زمر، آیه ۲۱.</ref>. | ||
# [[هدایت تکوینی]] خاص: [[قرآن کریم]] در آیه‌ای، به نوعی از [[وحی]] اشاره می‌کند که ویژه [[زنبور عسل]] است و مراد، گونه‌ای خاص از [[تعلیم]] و [[هدایت]] است. [[زنبور عسل]] از گذر این [[هدایت تکوینی]] خاص امور [[زندگی اجتماعی]] خویش را سامان می‌دهد و بقای خود را تضمین می‌بخشد<ref>{{متن قرآن|وَمِن ثَمَرَاتِ النَّخِيلِ وَالأَعْنَابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَرًا وَرِزْقًا حَسَنًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ}}؛ سوره نحل، آیه ۶۷؛ {{متن قرآن|وَاللَّهُ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ فَتُثِيرُ سَحَابًا فَسُقْنَاهُ إِلَى بَلَدٍ مَّيِّتٍ فَأَحْيَيْنَا بِهِ الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا كَذَلِكَ النُّشُورُ}}؛ سوره فاطر، آیه ۹؛ {{متن قرآن|أَلَمْ نَجْعَل لَّهُ عَيْنَيْنِ وَلِسَانًا وَشَفَتَيْنِ وَهَدَيْنَاهُ النَّجْدَيْنِ}}؛ سوره بلد، آیه ۱۰- ۸.</ref>. این قبیل [[آیات]] بر [[هدایت تکوینی]] خاص [[انسان]] [[گواهی]] می‌دهند و از این [[حقیقت]] پرده برمی‌دارند که بهره [[انسان]] از [[هدایت تکوینی]]، بیش از دیگر موجودات است. در [[هدایت تکوینی]] [[انسان]]، [[الهام]] به باز شناختن [[خوبی‌ها]] و [[بدی‌ها]] نیز جای دارد و راه او از این گذر به سوی کمال هموار شده است<ref>هدایت در قرآن، ۲۷- ۲۵.</ref>. افزون بر این، [[آیات]] یاد شده اهمیت ویژه [[انسان]] را در [[نظام آفرینش]] آشکار می‌سازند و دلالت می‌کنند که او مدار و محور [[جهان آفرینش]] است و موجودات و مخلوقات دیگر، خادم اویند و به تبع او آفریده شده‌اند<ref>{{متن قرآن|هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُم مَّا فِي الأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاء فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}}؛ سوره بقره، آیه ۲۹.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، | # [[هدایت تکوینی]] خاص: [[قرآن کریم]] در آیه‌ای، به نوعی از [[وحی]] اشاره می‌کند که ویژه [[زنبور عسل]] است و مراد، گونه‌ای خاص از [[تعلیم]] و [[هدایت]] است. [[زنبور عسل]] از گذر این [[هدایت تکوینی]] خاص امور [[زندگی اجتماعی]] خویش را سامان می‌دهد و بقای خود را تضمین می‌بخشد<ref>{{متن قرآن|وَمِن ثَمَرَاتِ النَّخِيلِ وَالأَعْنَابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَرًا وَرِزْقًا حَسَنًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ}}؛ سوره نحل، آیه ۶۷؛ {{متن قرآن|وَاللَّهُ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ فَتُثِيرُ سَحَابًا فَسُقْنَاهُ إِلَى بَلَدٍ مَّيِّتٍ فَأَحْيَيْنَا بِهِ الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا كَذَلِكَ النُّشُورُ}}؛ سوره فاطر، آیه ۹؛ {{متن قرآن|أَلَمْ نَجْعَل لَّهُ عَيْنَيْنِ وَلِسَانًا وَشَفَتَيْنِ وَهَدَيْنَاهُ النَّجْدَيْنِ}}؛ سوره بلد، آیه ۱۰- ۸.</ref>. این قبیل [[آیات]] بر [[هدایت تکوینی]] خاص [[انسان]] [[گواهی]] می‌دهند و از این [[حقیقت]] پرده برمی‌دارند که بهره [[انسان]] از [[هدایت تکوینی]]، بیش از دیگر موجودات است. در [[هدایت تکوینی]] [[انسان]]، [[الهام]] به باز شناختن [[خوبی‌ها]] و [[بدی‌ها]] نیز جای دارد و راه او از این گذر به سوی کمال هموار شده است<ref>هدایت در قرآن، ۲۷- ۲۵.</ref>. افزون بر این، [[آیات]] یاد شده اهمیت ویژه [[انسان]] را در [[نظام آفرینش]] آشکار می‌سازند و دلالت می‌کنند که او مدار و محور [[جهان آفرینش]] است و موجودات و مخلوقات دیگر، خادم اویند و به تبع او آفریده شده‌اند<ref>{{متن قرآن|هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُم مَّا فِي الأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاء فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}}؛ سوره بقره، آیه ۲۹.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۴۶۹ ـ ۴۷۰.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1414.jpg|22px]] [[فرهنگ شیعه (کتاب)|'''فرهنگ شیعه''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:هدایت | [[رده:هدایت]] | ||
[[رده:مفاهیم در کلام اسلامی]] | [[رده:مفاهیم در کلام اسلامی]] | ||