دین در لغت: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ۴ مارس
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۷۰: خط ۷۰:
#[[جزا]]<ref>{{عربی|والدين: الجزاء. دنته بفعله دينا جزيته}} (علی بن اسماعیل (ابن سیده)، المحکم والمحیط الاعظم، ج۹، ص۳۹۹، ذیل «دین»).</ref> و [[حساب]]<ref>{{عربی|والدين: الحساب}} (علی بن اسماعیل (ابن سیده)، المحکم والمحیط الاعظم، ج۹، ص۳۹۹، ذیل «دین»).</ref>. در بسیاری از [[آیات قرآن کریم]]، واژه «دین» به همین معنا استعمال شده است؛ مانند این [[آیات]]: {{متن قرآن|مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ}}<ref>«مالک روز پاداش و کیفر» سوره فاتحه، آیه ۴.</ref><ref>{{عربی|والدين: الحساب. و منه قوله تعالى: {{متن قرآن|مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ}}}} (محمد بن احمد ازهری، تهذیب اللغة، ج۱۴، ص۱۲۸، ذیل «دین»).</ref>، {{متن قرآن|يَوْمَئِذٍ يُوَفِّيهِمُ اللَّهُ دِينَهُمُ الْحَقَّ وَيَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبِينُ}}<ref>«در آن روز، خداوند جزای راستین آنان را بی‌کم و کاست می‌دهد و خواهند دانست که خداوند همان حقّ آشکار است» سوره نور، آیه ۲۵.</ref><ref>{{عربی|المراد بالدين [في هذه الآية] الجزاء}} (محمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۵، ص۹۵).</ref> و امثال آنها<ref>ر.ک: {{متن قرآن|هَـٰذَا نُزُلُهُمْ يَوْمَ ٱلدِّينِ}} «این، پذیرایی (از) آنان در روز پاداش و کیفر است» سوره واقعه، آیه ۵۶؛ {{متن قرآن|وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ ٱلدِّينِ}} «و روز جزا را دروغ می‌شمردیم» سوره مدثر، آیه ۴۶؛ {{متن قرآن|كَلَّا بَلْ تُكَذِّبُونَ بِٱلدِّينِ}} «نه چنین است بلکه شما روز پاداش و کیفر را دروغ می‌شمارید» سوره انفطار، آیه ۹؛ {{متن قرآن|يَصْلَوْنَهَا يَوْمَ ٱلدِّينِ}} «که روز پاداش و کیفر به آن درمی‌آیند» سوره انفطار، آیه ۱۵؛ {{متن قرآن|وَمَآ أَدْرَىٰكَ مَا يَوْمُ ٱلدِّينِ}} «و تو چه دانی روز پاداش و کیفر چیست؟» سوره انفطار، آیه ۱۷؛ {{متن قرآن|ثُمَّ مَآ أَدْرَىٰكَ مَا يَوْمُ ٱلدِّينِ}} «آری، تو چه دانی روز پاداش و کیفر چیست؟» سوره انفطار، آیه ۱۸؛ {{متن قرآن|وَإِنَّ ٱلدِّينَ لَوَٰقِعٌۭ}} «و (روز) پاداش و کیفر، رخ‌دادنی است» سوره ذاریات، آیه ۶؛ {{متن قرآن|يَسْـَٔلُونَ أَيَّانَ يَوْمُ ٱلدِّينِ}} «می‌پرسند: روز پاداش و کیفر چه هنگام است؟» سوره ذاریات، آیه ۱۲؛ بر اساس تفسیر المیزان، واژه «دین» در آیات یاد شده به معنای جزاست (ر.ک: محمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۸، ص۱۷۸، ۳۶۸؛ ج۱۹، ص۱۲۶؛ ج۲۰، ص۹۷، ۲۲۵، ۲۲۷، ۳۳۷).</ref>.
#[[جزا]]<ref>{{عربی|والدين: الجزاء. دنته بفعله دينا جزيته}} (علی بن اسماعیل (ابن سیده)، المحکم والمحیط الاعظم، ج۹، ص۳۹۹، ذیل «دین»).</ref> و [[حساب]]<ref>{{عربی|والدين: الحساب}} (علی بن اسماعیل (ابن سیده)، المحکم والمحیط الاعظم، ج۹، ص۳۹۹، ذیل «دین»).</ref>. در بسیاری از [[آیات قرآن کریم]]، واژه «دین» به همین معنا استعمال شده است؛ مانند این [[آیات]]: {{متن قرآن|مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ}}<ref>«مالک روز پاداش و کیفر» سوره فاتحه، آیه ۴.</ref><ref>{{عربی|والدين: الحساب. و منه قوله تعالى: {{متن قرآن|مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ}}}} (محمد بن احمد ازهری، تهذیب اللغة، ج۱۴، ص۱۲۸، ذیل «دین»).</ref>، {{متن قرآن|يَوْمَئِذٍ يُوَفِّيهِمُ اللَّهُ دِينَهُمُ الْحَقَّ وَيَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبِينُ}}<ref>«در آن روز، خداوند جزای راستین آنان را بی‌کم و کاست می‌دهد و خواهند دانست که خداوند همان حقّ آشکار است» سوره نور، آیه ۲۵.</ref><ref>{{عربی|المراد بالدين [في هذه الآية] الجزاء}} (محمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۵، ص۹۵).</ref> و امثال آنها<ref>ر.ک: {{متن قرآن|هَـٰذَا نُزُلُهُمْ يَوْمَ ٱلدِّينِ}} «این، پذیرایی (از) آنان در روز پاداش و کیفر است» سوره واقعه، آیه ۵۶؛ {{متن قرآن|وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ ٱلدِّينِ}} «و روز جزا را دروغ می‌شمردیم» سوره مدثر، آیه ۴۶؛ {{متن قرآن|كَلَّا بَلْ تُكَذِّبُونَ بِٱلدِّينِ}} «نه چنین است بلکه شما روز پاداش و کیفر را دروغ می‌شمارید» سوره انفطار، آیه ۹؛ {{متن قرآن|يَصْلَوْنَهَا يَوْمَ ٱلدِّينِ}} «که روز پاداش و کیفر به آن درمی‌آیند» سوره انفطار، آیه ۱۵؛ {{متن قرآن|وَمَآ أَدْرَىٰكَ مَا يَوْمُ ٱلدِّينِ}} «و تو چه دانی روز پاداش و کیفر چیست؟» سوره انفطار، آیه ۱۷؛ {{متن قرآن|ثُمَّ مَآ أَدْرَىٰكَ مَا يَوْمُ ٱلدِّينِ}} «آری، تو چه دانی روز پاداش و کیفر چیست؟» سوره انفطار، آیه ۱۸؛ {{متن قرآن|وَإِنَّ ٱلدِّينَ لَوَٰقِعٌۭ}} «و (روز) پاداش و کیفر، رخ‌دادنی است» سوره ذاریات، آیه ۶؛ {{متن قرآن|يَسْـَٔلُونَ أَيَّانَ يَوْمُ ٱلدِّينِ}} «می‌پرسند: روز پاداش و کیفر چه هنگام است؟» سوره ذاریات، آیه ۱۲؛ بر اساس تفسیر المیزان، واژه «دین» در آیات یاد شده به معنای جزاست (ر.ک: محمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۸، ص۱۷۸، ۳۶۸؛ ج۱۹، ص۱۲۶؛ ج۲۰، ص۹۷، ۲۲۵، ۲۲۷، ۳۳۷).</ref>.
#[[پاداش]] و [[کیفر]]<ref>طریحی برای تأیید این معنا حدیثی را از پیامبر اکرم{{صل}} نقل می‌کند به این عبارت: {{متن حدیث|كَمَا تَدِينُ تُدَانُ‌}}؛ هر چه جزا دهی، به همان نحو جزا یابی (فخرالدین طریحی، مجمع البحرین، ج۶، ص۲۵۲).</ref>. این معنا لازمه معنای سوم است؛ یعنی لازمه [[جزا]] و [[حساب]] این است که به [[نیکوکاران]] و فرمان‌بران [[پاداش]] داده شود و به [[بدکاران]] و متخلفان کیفر.
#[[پاداش]] و [[کیفر]]<ref>طریحی برای تأیید این معنا حدیثی را از پیامبر اکرم{{صل}} نقل می‌کند به این عبارت: {{متن حدیث|كَمَا تَدِينُ تُدَانُ‌}}؛ هر چه جزا دهی، به همان نحو جزا یابی (فخرالدین طریحی، مجمع البحرین، ج۶، ص۲۵۲).</ref>. این معنا لازمه معنای سوم است؛ یعنی لازمه [[جزا]] و [[حساب]] این است که به [[نیکوکاران]] و فرمان‌بران [[پاداش]] داده شود و به [[بدکاران]] و متخلفان کیفر.
پس واژه «[[دین]]» در لغت به دو معنا به کار رفته است: ۱. [[انقیاد]] و [[خضوع]]، ۲. جزا و حساب. معانی دیگری که برای این واژه ذکر شده، لازمه این دو معناست و معنای مستقلی به شمار نمی‌آید.<ref>[[محمد اسحاق عارفی|عارفی، محمد اسحاق]]، [[خاتمیت و پرسش‌های نو ج۱ (کتاب)|خاتمیت و پرسش‌های نو ج۱]] ص ۲۵۵.</ref>.
پس واژه «[[دین]]» در لغت به دو معنا به کار رفته است: ۱. [[انقیاد]] و [[خضوع]]، ۲. جزا و حساب. معانی دیگری که برای این واژه ذکر شده، لازمه این دو معناست و معنای مستقلی به شمار نمی‌آید.<ref>[[محمد اسحاق عارفی|عارفی، محمد اسحاق]]، [[خاتمیت و پرسش‌های نو ج۲ (کتاب)|خاتمیت و پرسش‌های نو ج۲]] ص ۲۵۵.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==
خط ۷۷: خط ۷۷:
# [[پرونده:IM010466.jpg|22px]] [[سید رشید صمیمی|صمیمی، سید رشید]]، [[اهداف و کارکردهای دین (کتاب)|'''اهداف و کارکردهای دین''']]
# [[پرونده:IM010466.jpg|22px]] [[سید رشید صمیمی|صمیمی، سید رشید]]، [[اهداف و کارکردهای دین (کتاب)|'''اهداف و کارکردهای دین''']]
# [[پرونده:IM010661.jpg|22px]] [[نفیسه ابوالحسنی|ابوالحسنی، نفیسه]]، [[خاتمیت در قرآن (کتاب)|'''خاتمیت در قرآن''']]
# [[پرونده:IM010661.jpg|22px]] [[نفیسه ابوالحسنی|ابوالحسنی، نفیسه]]، [[خاتمیت در قرآن (کتاب)|'''خاتمیت در قرآن''']]
# [[پرونده:1379348.jpg|22px]] [[محمد اسحاق عارفی|عارفی، محمد اسحاق]]، [[خاتمیت و پرسش‌های نو ج۱ (کتاب)|'''خاتمیت و پرسش‌های نو ج۱''']]
# [[پرونده:1379348.jpg|22px]] [[محمد اسحاق عارفی|عارفی، محمد اسحاق]]، [[خاتمیت و پرسش‌های نو ج۲ (کتاب)|'''خاتمیت و پرسش‌های نو ج۲''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


۷۳٬۳۶۴

ویرایش