سیره نظامی امام علی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۳۴: خط ۳۴:


==[[حفظ]] [[عدالت]] و رعایت [[اخلاقیات]] جنگ==
==[[حفظ]] [[عدالت]] و رعایت [[اخلاقیات]] جنگ==
مهم‌ترین رکن [[سیره نظامی]] حضرت، [[نگهبانی]] و رعایت [[اخلاق اسلامی]] در جبهه‌های جنگ و [[فلسفه وجودی]] اقدام‌های نظامی حضرت، [[اقامه عدل]] و از میان بردن [[ستم]] است، و چون [[هدف]] این است، رعایت [[اصول اخلاقی]] [[اسلام]] در این مسیر، شرط اساسی [[حقانیت]] آن به شمار می‌رود؛ از این رو [[امام]] در [[مقابله با دشمن]]، اصولی را رعایت می‌کرد و به [[یاران]] خود نیز دستور می‌داد آن اصول را رعایت کنند که عبارت‌اند از:
مهم‌ترین رکن [[سیره نظامی]] حضرت، نگهبانی و رعایت [[اخلاق اسلامی]] در جبهه‌های جنگ و فلسفه وجودی اقدام‌های نظامی حضرت، [[اقامه عدل]] و از میان بردن [[ستم]] است، و چون [[هدف]] این است، رعایت اصول اخلاقی [[اسلام]] در این مسیر، شرط اساسی [[حقانیت]] آن به شمار می‌رود؛ از این رو [[امام]] در مقابله با دشمن، اصولی را رعایت می‌کرد و به [[یاران]] خود نیز دستور می‌داد آن اصول را رعایت کنند که عبارت‌اند از:


۱. '''عدالت:''' رعایت [[عدل]] در [[برخورد با مخالفان]] و [[دشمنان]] به ویژه در میدان جنگ، از مهم‌ترین اصول اخلاقی است که علی{{ع}} خود و یارانش را به رعایت آن ملزم می‌دانست. حضرت فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]]! [[طلحه]] و [[زبیر]] هیچ قصدی جز به پا کردن [[فتنه]] و [[فساد]] ندارند، و به [[مکه]] می‌روند تا خود را آماده جنگ کنند. [[ابن عباس]] گفت: پس چرا به آنان [[اجازه]] دادید بروند؟ آیا بهتر نبود آنها را [[زندانی]] می‌کردی و [[مسلمانان]] را از [[شر]] آنها در [[امان]] نگاه می‌داشتی؟
۱. '''عدالت:''' رعایت [[عدل]] در [[برخورد با مخالفان]] و [[دشمنان]] به ویژه در میدان جنگ، از مهم‌ترین اصول اخلاقی است که علی{{ع}} خود و یارانش را به رعایت آن ملزم می‌دانست. حضرت فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]]! [[طلحه]] و [[زبیر]] هیچ قصدی جز به پا کردن [[فتنه]] و [[فساد]] ندارند، و به [[مکه]] می‌روند تا خود را آماده جنگ کنند. [[ابن عباس]] گفت: پس چرا به آنان [[اجازه]] دادید بروند؟ آیا بهتر نبود آنها را [[زندانی]] می‌کردی و [[مسلمانان]] را از [[شر]] آنها در [[امان]] نگاه می‌داشتی؟
خط ۵۸: خط ۵۸:
علی{{ع}} این شیوه و [[رفتار]] را در جنگ، نشانه [[بغی]] و [[ستم]] و [[گمراهی]] می‌دانست و از آن [[نهی]] می‌نمود؛ زیرا با [[عدالت‌خواهی]] و [[حق‌طلبی]] مغایر می‌دانست و آن را نشانه جنگ‌طلبی، [[تکبر]] و [[خودخواهی]] به شمار می‌آورد؛ از این رو در وصیتش به فرزند خویش [[امام حسن]]{{ع}} می‌فرمود: هیچ‌گاه مبارز مَطلب و کسی را به جنگ با خود [[دعوت]] نکن؛ اما اگر [[دشمن]] تو را به جنگ دعوت کرد، بپذیر؛ زیرا دعوت کننده به جنگ، [[ستم‌گر]] است و ستم‌گر به قطع کشته خواهد شد<ref>نهج البلاغه، حکمت ۲۳۳.</ref>.
علی{{ع}} این شیوه و [[رفتار]] را در جنگ، نشانه [[بغی]] و [[ستم]] و [[گمراهی]] می‌دانست و از آن [[نهی]] می‌نمود؛ زیرا با [[عدالت‌خواهی]] و [[حق‌طلبی]] مغایر می‌دانست و آن را نشانه جنگ‌طلبی، [[تکبر]] و [[خودخواهی]] به شمار می‌آورد؛ از این رو در وصیتش به فرزند خویش [[امام حسن]]{{ع}} می‌فرمود: هیچ‌گاه مبارز مَطلب و کسی را به جنگ با خود [[دعوت]] نکن؛ اما اگر [[دشمن]] تو را به جنگ دعوت کرد، بپذیر؛ زیرا دعوت کننده به جنگ، [[ستم‌گر]] است و ستم‌گر به قطع کشته خواهد شد<ref>نهج البلاغه، حکمت ۲۳۳.</ref>.


۶. '''رعایت [[ارزش‌های معنوی]]:''' رعایت ارزش‌های معنوی در همه حال لازم و [[واجب]] است؛ به ویژه در جنگ و هنگامه نبرد که [[اصول ارزشی]] و [[مقدسات]] کمرنگ می‌شوند و همه چیز تحت‌الشعاع کشت و [[کشتار]] و [[قساوت]] و [[خونریزی]] قرار می‌گیرد. به همین دلیل، علی{{ع}} پیش از حرکت [[سپاه]] به سوی دشمن، [[حفظ]] [[ارزش‌های اخلاقی]]، [[انسانی]] را گوشزد می‌کرد و سفارش می‌نمود که مبادا [[جنگی]] که برای [[حق]] و [[عدالت]] شکل گرفته، به جنگ ستم‌گرانه و [[ضدارزش]] تبدیل شود.
۶. '''رعایت ارزش‌های معنوی:''' رعایت ارزش‌های معنوی در همه حال لازم و [[واجب]] است؛ به ویژه در جنگ و هنگامه نبرد که [[اصول ارزشی]] و [[مقدسات]] کمرنگ می‌شوند و همه چیز تحت‌الشعاع کشت و [[کشتار]] و [[قساوت]] و [[خونریزی]] قرار می‌گیرد. به همین دلیل، علی{{ع}} پیش از حرکت [[سپاه]] به سوی دشمن، [[حفظ]] [[ارزش‌های اخلاقی]]، [[انسانی]] را گوشزد می‌کرد و سفارش می‌نمود که مبادا [[جنگی]] که برای [[حق]] و [[عدالت]] شکل گرفته، به جنگ ستم‌گرانه و [[ضدارزش]] تبدیل شود.


[[جندب ازدی]] می‌گوید: هنگامی که [[امیرمؤمنان]]{{ع}} با دشمن روبه‌رو می‌شد، می‌فرمود: آن‌گاه که با [[دشمنان]] به جنگ پرداختید و آنها گریختند، اگر به پشت‌کردگان به جنگ دسترسی یافتند، آنها را نکشید و بر مجروحان جنگی دشمن متازید و آنها را برهنه مسازید و بدنشان را قطعه قطعه نکنید و چون به [[خانه]] دشمن رسیدید، هتک حرمتی نکنید و داخل خانه‌هایشان نشوید، مگر [[اجازه]] دهند و هیچ چیز از خانه‌های دشمنان بر ندارید، مگر آن‌چه در میدان [[جنگ]] به دست می‌آورید. و با [[اذیت]] و [[آزار]] رساندن، هیچ زنی را تهییج نکنید و میازارید. اگر به شما [[دشنام]] دادند یا به سران و بزرگان و [[افراد صالح]] شما [[ناسزا]] گفتند، متعرضشان نشوید؛ زیرا [[زنان]] ضعیف‌النفس هستند<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۰؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۳۷۰؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۴.</ref>.
[[جندب ازدی]] می‌گوید: هنگامی که [[امیرمؤمنان]]{{ع}} با دشمن روبه‌رو می‌شد، می‌فرمود: آن‌گاه که با [[دشمنان]] به جنگ پرداختید و آنها گریختند، اگر به پشت‌کردگان به جنگ دسترسی یافتند، آنها را نکشید و بر مجروحان جنگی دشمن متازید و آنها را برهنه مسازید و بدنشان را قطعه قطعه نکنید و چون به [[خانه]] دشمن رسیدید، هتک حرمتی نکنید و داخل خانه‌هایشان نشوید، مگر [[اجازه]] دهند و هیچ چیز از خانه‌های دشمنان بر ندارید، مگر آن‌چه در میدان [[جنگ]] به دست می‌آورید. و با [[اذیت]] و [[آزار]] رساندن، هیچ زنی را تهییج نکنید و میازارید. اگر به شما [[دشنام]] دادند یا به سران و بزرگان و [[افراد صالح]] شما [[ناسزا]] گفتند، متعرضشان نشوید؛ زیرا [[زنان]] ضعیف‌النفس هستند<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۰؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۳۷۰؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۴.</ref>.
۱۱۵٬۸۸۱

ویرایش