الواح موسی در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

چون الواح [[دستورات الهی]] به موسی {{ع}} و [[قوم]] او را دربرداشته، [[خداوند]] از وی خواست تا آنها را با [[قوّت]] و جدیّت تمام برگرفته و به قوم خود [[فرمان]] دهد تا از میان آنها بهترین را برگزینند: {{متن قرآن|فَخُذْهَا بِقُوَّةٍ وَأْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِهَا}}<ref>« آن را با توانمندی  بستان و به قوم خود فرمان ده تا نیکوترین آن را برگزینند» سوره اعراف، آیه ۱۴۵.</ref> برخی [[مفسران]] ذیل این [[آیه]] گفته‌اند: محکم گرفتن کنایه از این است که آن را [[شوخی]] و بی‌اهمیت نشمارند؛ بلکه آن را جدّی گرفته، با [[احتیاط]] به آن عمل کنند؛ زیرا اگر کسی امری را جدّی بداند قهرا همه نیروی خود را در نگهداری آن به‌کار می‌گیرد.<ref>جامع‌البیان، مج۶، ج۹، ص۷۸ ـ ۷۹؛ البحر المحیط، ج ۵، ص۱۷۱؛ المیزان، ج ۸، ص۲۴۵.</ref> گروهی دیگر گفته‌اند: چون این الواح در برگیرنده [[احکام]] و [[دستورات]] جدیدی، بر خلاف احکام رایج نزد [[فرعونیان]] و قوم [[بت‌پرست]] بوده خداوند به موسی {{ع}} فرمود تا در فراگیری آن عزمی [[قوی]] و اراده‌ای [[استوار]] داشته باشد؛<ref>تفسیر مراغی، مج ۳، ج ۹، ص۶۱؛ البحر المیحط، ج ۵، ص۱۷۱؛ الفرقان، ج ۹، ص۳۰۱.</ref> امّا درباره جمله {{متن قرآن|وَأْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِهَا}} [[طبرسی]] و برخی دیگر از مفسران معتقدند مراد از {{متن قرآن|أَحْسَنِهَا}} [[واجبات]] و [[مستحبات]] است؛ زیرا این دو از مباحات بهتر است. <ref>تفسیر ماوردی، ج ۲، ص۲۶۰؛ التبیان، ج ۴، ص۵۴۰؛ مجمع‌البیان، ج ۴، ص۷۳۴.</ref> مفسرانی دیگر بدین معنا گرفته‌اند که ناسخ‌ها را فرا گرفته و منسوخ‌ها را رها کنید.<ref>تفسیر ماوردی، ج ۲، ص۲۶۰؛ التبیان، ج ۴، ص۵۴۰؛ مجمع‌البیان، ج ۴، ص۷۳۴.</ref> گروهی نیز بر این باورند که کلمه افعل [[تفضیل]] در اینجا به معنای صفت مشبهه، یعنی «احسن» به معنای «حَسَن» بوده و به [[نیکی]] و [[حُسن]] همه دستورات آن، اشاره دارد.<ref>مجمع‌البیان، ج ۴، ص۷۳۴؛ نمونه، ج ۶، ص۳۶۵.</ref> احتمال دیگر اینکه در میان [[دستورات]]، اموری مانند [[قصاص]]، [[مباح]] و اموری دیگر مانند [[عفو و گذشت]] از آن بهتر معرفی شده باشد و [[قوم موسی]] {{ع}} به عمل به آنچه بهتر است [[دعوت]] شده باشند.<ref>التبیان، ج۴، ۵۴۰؛ روح‌المعانی، مج۶، ج۹، ص۸۷؛ نمونه، ج ۶، ص۳۶۵.</ref> [[علامه طباطبایی]] رحمه‌الله گرفتن «أحسن» را کنایه از «حسن» ملازمت در آن امور دانسته و در بیان وجه این کنایه می‌گوید: اگر کسی همواره در کارهایش در پی خوبی باشد، طبعا از خوب و بد هر چیز و هر عمل، خوب آن را، برمی‌گزیند و همچنین [[غریزه]] [[زیبا]] پسند [[انسان]] او را وامی‌دارد تا از میان خوب‌ها، خوب‌تر را برگزیند، بنابراین، معنای جمله این است که به [[قوم]] خود [[فرمان]] ده تا از [[گناهان]] دوری کرده، حسناتی را که [[خداوند]] به سوی آن [[راهنمایی]] می‌کند، ملازمت کنند.<ref>المیزان، ج ۸، ص۲۴۶.</ref> خداوند در پایان [[آیه]] [[وعده]] می‌دهد که به زودی جایگاه [[فاسقان]] را به [[موسی]] و قومش نشان خواهد داد: {{متن قرآن|سَأُرِيكُمْ دَارَ الْفَاسِقِينَ}}<ref>« به زودی سرای نافرمانان را به شما نشان خواهم داد» سوره اعراف، آیه ۱۴۵.</ref> [[طوسی]] و [[طبرسی]] به نقل از [[مجاهد]] و [[جبائی]] مراد از {{متن قرآن|دَارَ الْفَاسِقِينَ}} را [[جهنّم]] دانسته و معتقدند که این آیه تهدیدی است برای کسانی که با نپذیرفتن سخن موسی و عمل نکردن به دستورات [[الواح]] با [[فرمان خداوند]] [[مخالفت]] کردند.<ref>التبیان، ج۴، ص۵۴۰؛ مجمع‌ البیان، ج ۴، ص۷۳۴.</ref> برخی دیگر آن را به خانه‌های [[فرعون]] و [[فرعونیان]] در [[مصر]] یا خانه‌های عاد و [[ثمود]] یا [[عمالقه]] در [[شام]] [[تفسیر]] می‌کنند که برای [[عبرت]] قوم موسی نمایان خواهد شد.<ref>التبیان، ج ۴، ص۵۴۰؛ مجمع‌ البیان، ج ۴، ص۷۳۴؛ تفسیر مراغی، مج ۳، ج ۹، ص۶۲.</ref> عده‌ای دیگر از [[مفسران]] در [[تفسیر آیه]] گفته‌اند که به زودی [[حکومت]] و [[قدرت]] به دست گروهی [[فاسق]] افتاده، بر شما حکومت خواهند کرد.<ref>تفسیر قمی، ج۱، ص۲۴۲؛ مجمع‌البیان، ج۴، ص۷۳۴؛ المیزان، ج ۸، ص۲۴۶.</ref>.<ref>[[ابوالفضل روحی|روی، ابوالفضل]]، [[الواح موسی - روحی (مقاله)|مقاله «الواح موسی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص191-192.</ref>