حجة الوداع در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۷: خط ۷:


==مقدمه==
==مقدمه==
{{صل}} [[پیامبر]] در اوایل [[ذیقعده]] [[سال ۱۰ هجری]] همه [[مسلمانان]] را به برپایی حج فرا خواند<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج ۲، ص۶۰۱.</ref>. به [[روایت]] [[امام صادق]]{{ع}} پیامبر در ۱۰ سال اقامتش در [[مدینه]] هیچ حجی نگزارد تا اینکه [[خدا]] این [[آیه]] را بر او فرو فرستاد: {{متن قرآن|وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ}}<ref>«و در میان مردم به حجّ بانگ بردار تا پیاده و سوار بر هر شتر تکیده‌ای که از هر راه دوری می‌رسند، نزد تو آیند» سوره حج، آیه ۲۷.</ref>؛ و در میان [[مردم]] برای [ادای][[ حج]] بانگ برآور، تا [[زائران]] پیاده و [سوار] بر هر شتر لاغری ـ که از هر راه دوری می‌آیند ـ به سوی تو روی آورند»؛ آن‌گاه رسول خدا{{صل}} همه مسلمانان را به شرکت در این حج فراخواند<ref>الکافی، ج ۴، ص۲۴۵؛ تهذیب، ج ۵، ص۴۵۴؛ مجمع‌البیان، ج ۲، ص۵۲۰ - ۵۲۲.</ref> و از آنجا که آن حضرت این حج را حج پایانی و واپسین دیدار خود با مردم دانست و اندکی پس از [[موسم حج]] [[رحلت]] فرمود، این حج به [[حجه‌الوداع]] مشهور گردید<ref>المغازی، ج ۳، ص۱۰۸۸ - ۱۰۸۹، ۱۱۰۳؛ السیرة النبویه، ابن هشام، ج ۲، ص۶۰۶؛ مروج الذهب، ج ۴، ص۳۰۱.</ref>، چنان‌که برخی آن را «حجه‌الاسلام»<ref>المغازی، ج ۳، ص۱۰۸۹؛ تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص۱۰۹؛ السیرة النبویه، ابن کثیر، ج ۴، ص۲۱۱.</ref>، «حجه‌البلاغ»<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج ۲، ص۶۰۶؛ السیرة النبویه، ابن کثیر، ج ۴، ص۲۱۱.</ref> و «[[حجة]] التمام والکمال»<ref>عمدة القاری، ج ۱۸، ص۳۶.</ref> خوانده‌اند.
[[پیامبر]] در اوایل [[ذیقعده]] [[سال ۱۰ هجری]] همه [[مسلمانان]] را به برپایی حج فرا خواند<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج ۲، ص۶۰۱.</ref>. به [[روایت]] [[امام صادق]]{{ع}} پیامبر در ۱۰ سال اقامتش در [[مدینه]] هیچ حجی نگزارد تا اینکه [[خدا]] این [[آیه]] را بر او فرو فرستاد: {{متن قرآن|وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ}}<ref>«و در میان مردم به حجّ بانگ بردار تا پیاده و سوار بر هر شتر تکیده‌ای که از هر راه دوری می‌رسند، نزد تو آیند» سوره حج، آیه ۲۷.</ref>؛ و در میان [[مردم]] برای [ادای][[ حج]] بانگ برآور، تا [[زائران]] پیاده و [سوار] بر هر شتر لاغری ـ که از هر راه دوری می‌آیند ـ به سوی تو روی آورند»؛ آن‌گاه رسول خدا{{صل}} همه مسلمانان را به شرکت در این حج فراخواند<ref>الکافی، ج ۴، ص۲۴۵؛ تهذیب، ج ۵، ص۴۵۴؛ مجمع‌البیان، ج ۲، ص۵۲۰ - ۵۲۲.</ref> و از آنجا که آن حضرت این حج را حج پایانی و واپسین دیدار خود با مردم دانست و اندکی پس از [[موسم حج]] [[رحلت]] فرمود، این حج به [[حجه‌الوداع]] مشهور گردید<ref>المغازی، ج ۳، ص۱۰۸۸ - ۱۰۸۹، ۱۱۰۳؛ السیرة النبویه، ابن هشام، ج ۲، ص۶۰۶؛ مروج الذهب، ج ۴، ص۳۰۱.</ref>، چنان‌که برخی آن را «حجه‌الاسلام»<ref>المغازی، ج ۳، ص۱۰۸۹؛ تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص۱۰۹؛ السیرة النبویه، ابن کثیر، ج ۴، ص۲۱۱.</ref>، «حجه‌البلاغ»<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج ۲، ص۶۰۶؛ السیرة النبویه، ابن کثیر، ج ۴، ص۲۱۱.</ref> و «[[حجة]] التمام والکمال»<ref>عمدة القاری، ج ۱۸، ص۳۶.</ref> خوانده‌اند.


پس از فراخوان عمومی و [[آمادگی]] مسلمانان برای انجام دادن حج، سرانجام، پیامبر{{صل}} با خیل مسلمانانی که از مدینه و گرداگرد آن به ایشان پیوسته بودند، در واپسین روزهای ماه ذیقعده از مدینه بیرون رفتند<ref>المغازی، ج ۳، ص۱۰۸۹؛ السیرة النبویه، ابن هشام، ج ۲، ص۶۰۱؛ اعلام الوری، ج ۱، ص۲۵۹.</ref>. [[سیوطی]]، آیه‌های فرود آمده در این [[سفر]] را «[[آیات]] تابستانی» شمرده است<ref>الاتقان، ج ۱، ص۶۹.</ref>. به [[روایت]] [[امام صادق]]{{ع}} [[زمان]] [[حرکت]] [[پیامبر]]{{صل}} از [[مدینه]] ۴ شب مانده به پایان [[ذیقعده]]<ref>الکافی، ج ۴، ص۲۴۵؛ تهذیب، ج ۵، ص۴۵۴؛ مجمع البیان، ج ۲، ص۵۲۰.</ref> و به گزارش [[واقدی]]، [[ابن هشام]] و بسیاری دیگر از [[سیره‌نگاران]]، ۵ شب مانده از ذیقعده<ref>المغازی، ج ۳، ص۱۰۸۹؛ السیرة النبویه، ابن هشام، ج ۲، ص۶۰۱؛ اعلام الوری، ج ۱، ص۲۵۹.</ref> بوده؛ اما [[ابن حزم اندلسی]] [[روز]] [[پنجشنبه]]، ۶ شب مانده به پایان ذیقعده<ref>جوامع السیرة النبویه، ص۲۰۷؛ حجة الوداع، ابن حزم، ص۳۴.</ref> را یاد کرده است.
پس از فراخوان عمومی و [[آمادگی]] مسلمانان برای انجام دادن حج، سرانجام، پیامبر{{صل}} با خیل مسلمانانی که از مدینه و گرداگرد آن به ایشان پیوسته بودند، در واپسین روزهای ماه ذیقعده از مدینه بیرون رفتند<ref>المغازی، ج ۳، ص۱۰۸۹؛ السیرة النبویه، ابن هشام، ج ۲، ص۶۰۱؛ اعلام الوری، ج ۱، ص۲۵۹.</ref>. [[سیوطی]]، آیه‌های فرود آمده در این [[سفر]] را «[[آیات]] تابستانی» شمرده است<ref>الاتقان، ج ۱، ص۶۹.</ref>. به [[روایت]] [[امام صادق]]{{ع}} [[زمان]] [[حرکت]] [[پیامبر]]{{صل}} از [[مدینه]] ۴ شب مانده به پایان [[ذیقعده]]<ref>الکافی، ج ۴، ص۲۴۵؛ تهذیب، ج ۵، ص۴۵۴؛ مجمع البیان، ج ۲، ص۵۲۰.</ref> و به گزارش [[واقدی]]، [[ابن هشام]] و بسیاری دیگر از [[سیره‌نگاران]]، ۵ شب مانده از ذیقعده<ref>المغازی، ج ۳، ص۱۰۸۹؛ السیرة النبویه، ابن هشام، ج ۲، ص۶۰۱؛ اعلام الوری، ج ۱، ص۲۵۹.</ref> بوده؛ اما [[ابن حزم اندلسی]] [[روز]] [[پنجشنبه]]، ۶ شب مانده به پایان ذیقعده<ref>جوامع السیرة النبویه، ص۲۰۷؛ حجة الوداع، ابن حزم، ص۳۴.</ref> را یاد کرده است.
۷۳٬۳۸۶

ویرایش