←ابن تیمیه و احیای اندیشه معاصر
(←مقدمه) |
|||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
== ابن تیمیه و احیای [[اندیشه]] معاصر == | == ابن تیمیه و احیای [[اندیشه]] معاصر == | ||
[[شرایط ظهور]] [[محمد بن عبدالوهاب]] از [[نجد]] (یکی از مناطق سه‌گانه و مرکزی جزیرة‌العرب) شباهت بسیاری با شرایط [[زمان]] [[ابن‌تیمیه]] بنیانگذار اصلی [[مذهب]] [[سلفی]] نوین داشت. هرچند [[ابن تیمیه]] این [[توفیق]] را نیافت که آرای خود را به [[زور]] [[سلاح]] بر دیگران [[تحمیل]] کند و او تنها از سلاح زبان و قلم استفاده می‌کرد، اما [[خلف]] او محمد بن عبدالوهاب توانست با راه انداختن جنگ‌های قبیله‌ای، [[آیین]] خود را به زور سلاح بر سراسر جزیرة‌العرب غالب گرداند. احیای آیین ابن تیمیه در نجد و [[حجاز]] به شیوه خاص محمد بن عبدالوهاب، یعنی با استفاده از [[شعار]] [[جهاد مسلحانه]] بر علیه [[کفر]] و زندقه به یک [[نظام]] و [[قدرت سیاسی]] تبدیل شد و با استخراج نفت توسط انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها [[اقتدار]] [[اقتصادی]] سرزمین مهد [[اسلام]] و [[برتری]] جنبه‌های مادی بر قطبیت معنوی و ام‌القری بودن آن رجحان پیدا کرد. سلفی‌های جدید و وهابیون، هرچند در برابر [[اکثریت]] [[مسلمانان]] [[جهان]] چهره خشک و خشنی از اسلام ترسیم کردند و با تعصب‌ورزی‌های بی‌منطق، برداشت‌های خود را بر دیگر [[مذاهب]] تحمیل نمودند و از خود کمترین انعطاف و تحمل‌پذیری را نشان ندادند و با در دست گرفتن [[ام القری]] و [[مراسم حج]]، به [[تسامح]] [[اسلامی]] قلم بطلان کشیدند، اما در مقابل، در زمینه [[سیاست]] و [[حکومت]] به قدرت مطلقه بی‌قید و بندی روی آوردند که از همه [[تعصبات]] رها بود و نیز در سیاست خارجی چنان باز و موسع عمل کردند که گویی هرچه اسلام دستور به [[محبت]] و [[مهرورزی]] داشت، به غیر مسلمانان مربوط بوده و هرچه سختگیری و [[تبرّا]] را توجیه کرده بود، به مسلمانان ارتباط داشت<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص | [[شرایط ظهور]] [[محمد بن عبدالوهاب]] از [[نجد]] (یکی از مناطق سه‌گانه و مرکزی جزیرة‌العرب) شباهت بسیاری با شرایط [[زمان]] [[ابن‌تیمیه]] بنیانگذار اصلی [[مذهب]] [[سلفی]] نوین داشت. هرچند [[ابن تیمیه]] این [[توفیق]] را نیافت که آرای خود را به [[زور]] [[سلاح]] بر دیگران [[تحمیل]] کند و او تنها از سلاح زبان و قلم استفاده می‌کرد، اما [[خلف]] او محمد بن عبدالوهاب توانست با راه انداختن جنگ‌های قبیله‌ای، [[آیین]] خود را به زور سلاح بر سراسر جزیرة‌العرب غالب گرداند. احیای آیین ابن تیمیه در نجد و [[حجاز]] به شیوه خاص محمد بن عبدالوهاب، یعنی با استفاده از [[شعار]] [[جهاد مسلحانه]] بر علیه [[کفر]] و زندقه به یک [[نظام]] و [[قدرت سیاسی]] تبدیل شد و با استخراج نفت توسط انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها [[اقتدار]] [[اقتصادی]] سرزمین مهد [[اسلام]] و [[برتری]] جنبه‌های مادی بر قطبیت معنوی و ام‌القری بودن آن رجحان پیدا کرد. سلفی‌های جدید و وهابیون، هرچند در برابر [[اکثریت]] [[مسلمانان]] [[جهان]] چهره خشک و خشنی از اسلام ترسیم کردند و با تعصب‌ورزی‌های بی‌منطق، برداشت‌های خود را بر دیگر [[مذاهب]] تحمیل نمودند و از خود کمترین انعطاف و تحمل‌پذیری را نشان ندادند و با در دست گرفتن [[ام القری]] و [[مراسم حج]]، به [[تسامح]] [[اسلامی]] قلم بطلان کشیدند، اما در مقابل، در زمینه [[سیاست]] و [[حکومت]] به قدرت مطلقه بی‌قید و بندی روی آوردند که از همه [[تعصبات]] رها بود و نیز در سیاست خارجی چنان باز و موسع عمل کردند که گویی هرچه اسلام دستور به [[محبت]] و [[مهرورزی]] داشت، به غیر مسلمانان مربوط بوده و هرچه سختگیری و [[تبرّا]] را توجیه کرده بود، به مسلمانان ارتباط داشت<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۸۰؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۶۷.</ref>. | ||
== ابن تیمیه و امرا و والیان == | == ابن تیمیه و امرا و والیان == | ||