جنگ خندق: تفاوت میان نسخه‌ها

بنابراین [[قریش]] به [[رهبری]] [[ابوسفیان]] با چهار هزار مرد از [[مکه]] خارج شد و [[پرچم]] [[جنگ]] را به [[عثمان بن طلحة بن ابی‌طلحه]] داد. در [[لشکر]] ایشان هزار شتر و سیصد اسب بود<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۵۰؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۲، ص۴۴۳.</ref>. هنگامی که [[لشکر]] به مرّالظهران رسید، دو هزار مرد از [[قبایل]] اسلم، اشجع، بنومرّة، کنانه فزاره و غَطفان به ایشان پیوست و از آنجا به سمت [[مدینه]] رفتند. از هر جانب، لشکری به آنها اضافه می‌شد، چندان که تعداد آنان در نزدیکی [[مدینه]] به ده هزار نفر رسید<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۵۰-۵۱؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۲، ص۴۴۴.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[غزوه خندق (مقاله)|غزوه خندق]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲]]، ص۱۷۲-۱۷۳.</ref>

[[رسول خدا]] {{صل}} با [[مردم]] درباره نحوه مقابله با [[مشرکان]] [[مشورت]] کرد. حضرت پیشنهادهای مختلف مثل ماندن در [[شهر]]، [[دفاع]] از نقاط مرتفع، رفتن به خارج [[شهر]] و [[مبارزه]] رو در رو را شنید. سرانجام پیشنهاد [[سلمان]] را مبنی بر کندن خندقی پیرامون [[مدینه]]، [[انتخاب]] کرد<ref>احمد بن یحیی بلاذری، الانساب الاشراف، ج۱، ص۳۴۳؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۲۴؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۵۱؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۲، ص۴۴۵.</ref> تا [[جنگ]] در ناحیه‌های خاصی صورت گیرد و جلوی یورش [[دشمن]] به داخل [[شهر]] از نقاط آسیب‌پذیر گرفته شود<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[غزوه خندق (مقاله)|غزوه خندق]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲]]، ص۱۷۴؛ [[منصور داداش نژاد|داداش نژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص۶۱-۶۲.</ref>.

بعد از استقرار [[قریش]] نزدیک [[مدینه]]، [[ابوسفیان بن حرب]] از [[حُیّ بن اخطب]] خواست نزد [[یهودیان]] [[بنی‌قریظه]] برود و آنان را به [[پیمان‌شکنی]] و [[همکاری]] با [[سپاه قریش]] وادار کند. [[حُیّ بن اخطب]] سراغ [[کعب بن اسد]] [[رئیس]] [[قبیله]] [[بنی‌قریظه]] رفت. ابتدا [[کعب بن اسد]]، او را به حضور نپذیرفت و از [[پیمان‌شکنی]] با [[محمد]] {{صل}} [[هراس]] داشت؛ اما [[حیّ بن اخطب]] او را به [[نقض پیمان]] با [[پیامبر]] {{صل}} متقاعد کرد<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۲۰- ۲۲۱؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۲، ص۴۵۴-۴۵۶؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۵۷۰-۵۷۱.</ref>. خبر به [[رسول خدا]] {{صل}} رسید، [[حضرت]] [[سعد بن معاذ]] و [[سعد بن عباده]] را فرا خواند و آنان را برای اطلاع از صحت و سقم خبر، راهی [[قلعه]] [[بنی‌قریظه]] کرد. آن دو پس از مواجهه با [[بنی‌قریظه]]، به نقض عهدشان پی بردند و [[رسول خدا]] {{صل}} را به صورت محرمانه از موضوع با خبر کردند<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۲۲؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۲، ص۴۵- ۴۵۹؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۵۷۱-۵۷۲.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[غزوه خندق (مقاله)|غزوه خندق]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲]]، ص۱۷۴-۱۷۵؛ [[منصور داداش نژاد|داداش نژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص۶۱-۶۲.</ref>

[[منافقان]] از [[نقض پیمان]] [[بنی‌قریظه]] و [[وحشت]] [[مردم]] سوء استفاده کردند و پیوسته در صفوف [[مسلمانان]]، [[آشفتگی]] و در دل‌های [[مؤمنان]]، [[بیم]] و [[هراس]] می‌افکندند. آنان علاوه بر [[تضعیف]] روحیۀ [[مسلمانان]] در عمل نیز کاهلی می‌کردند. در جریان حفر خندق، آنان به بهانه‌های مختلف، گاه بدون اجازه [[پیامبر]] {{صل}} دست از کار می‌کشیدند و نزد خانواده‌هایشان می‌رفتند<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۱۶؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۵۶۶.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[غزوه خندق (مقاله)|غزوه خندق]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲]]، ص۱۷۵.</ref>

[[مدینه]] تا بیست و چند روز در محاصره [[مشرکان]] بود؛ اما [[جنگی]] اتفاق نیفتاد<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۳۳.</ref> تا اینکه برخی از جنگجویان [[مشرکان]] مانند: عمرو بن عبدود و [[عکرمة بن ابی‌جهل]] از [[خندق]] عبور کردند و مبارز‌ طلبیدند<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۲۴؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۵۲؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۲، ص۴۷۰.</ref>. هنگامی که عمرو بن عبدود سه بار مبارز‌ طلبید در هر سه بار جز [[علی]] {{ع}} کسی جواب مثبت نداد<ref>محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۲، ص۴۷۰.</ref>. زمانی که [[علی]] {{ع}} برای مقابله با او به میدان می‌رفت، [[پیامبر]] {{صل}} شمشیرش را به او داد، برای او [[عمامه]] بست، از [[خدا]] برای او طلب کمک کرد<ref>محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۲، ص۴۷۱؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۵۲.</ref> و جمله [[تاریخی]] خود را فرمود: {{متن حدیث|بَرَزَ الْإِيمَانُ كُلُّهُ إِلَى الشِّرْكِ كُلِّهِ‌}}<ref>حسن بن ابی الحسن دیلمی، ارشاد القلوب، ج۱، ص۳؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۲۶۱.</ref>؛ "همه [[ایمان]]، مقابل همه [[شرک]] قرار گرفت". عمرو بن عبدود کمی مقابل [[علی]] رجز خواند و گفت: "[[دوست]] ندارم تو را بکشم". [[علی]] {{ع}} فرمود: "اما من دوست دارم تو را بکشم". سپس او عصبانی از اسب پیاده شد، نقابش را کنار زد و با [[علی]] {{ع}} به [[جنگ]] پرداخت تا اینکه حضرت او را به هلاکت رساند<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۲۵؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۲، ص۴۷۱؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۵۷۴.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[غزوه خندق (مقاله)|غزوه خندق]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲]]، ص۱۷۶-۱۷۷؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۷۳؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۸۵.</ref>.

[[نُعَیم بن مسعود اشجعی]] که سه روز قبل، [[مسلمان]] شده بود، خدمت [[رسول خدا]] {{صل}} رسید و گفت: "[[قوم]] من از [[مسلمان]] شدنم با خبر نیستند؛ پس هر دستوری دارید بفرمایید تا انجام دهم". [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "اگر می‌توانی برو و اینها را از ما دور کن که [[نیرنگ]] نیز جزئی از [[جنگ]] است". او نیز این کار را به خوبی انجام داد؛ بنابراین نزد کعب، [[رئیس]] [[بنی‌قریظه]] رفت و به او گفت: "[[زندگی]]، [[زن]] و [[فرزند]] [[قریش]] دور از اینجاست و در مواقع حساس می‌توانند رها کنند و شما را تنها بگذارند؛ اما اینجا [[محل زندگی]] شماست و شما امکان دور شدن از اینجا را ندارید؛ پس آنها را در [[جنگ]] [[همراهی]] نکنید؛ مگر اینکه تعدادی از اشراف آنها را در قلعه نگه دارید تا مطمئن شوید آنها شما را در [[جنگ]] تنها نخواهند گذاشت". آنها نیز از حرف او استقبال کردند. سپس نزد [[ابوسفیان]] رفت و به او گفت: "اینها از [[همکاری]] با شما پشیمان شده و [[پشیمانی]] خود را به [[محمد]] {{صل}} اطلاع داده و گفته‌اند ما برای اعلام [[وفاداری]]، اشرافی از [[قریش]] را تحویل شما می‌دهیم تا شما گردن بزنید؛ پس اگر از شما خواستند تا بزرگانتان به عنوان تضمین ادامه [[جنگ]] در قلعه آنها بمانند، نپذیرید". [[ابوسفیان]] نیز حرف وی را پذیرفت. بنابراین بزرگان [[بنی‌قریظه]] در [[مذاکره]] با [[ابوسفیان]] این مسئله را مطرح کردند؛ اما آنها نپذیرفتند و [[بنی‌قریظه]] نیز با مشاهده خودداری [[قریش]] و [[غطفان]] از [[تسلیم]] تعدادی از اشراف، سخنان [[نعیم بن مسعود]] را صحیح دانستند و از [[جنگ]] منصرف شدند<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۲۹- ۲۳۱؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۵۳؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی ج۲، ص۴۸۰- ۴۸۷.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[غزوه خندق (مقاله)|غزوه خندق]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲]]، ص۱۷۷.</ref>

[[حذیفه]] در بازگشت، خبر مسرّت‌بخش عقب‌نشینی [[مشرکان]] را به اطلاع [[پیامبر]] {{صل}} و سایر [[مسلمانان]] رساند<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۳۳؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۲، ص۲۹۲.</ref>. بدین ترتیب، این [[جنگ]] با [[شهادت]] شش نفر از [[مسلمانان]] و [[هلاکت]] سه نفر از [[مشرکان]] به نفع [[مسلمانان]] خاتمه یافت<ref>محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۲، ص۴۹۶.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[غزوه خندق (مقاله)|غزوه خندق]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲]]، ص۱۷۸؛ [[منصور داداش نژاد|داداش نژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص۶۱-۶۲.</ref>.

# [[پرونده:42439.jpg|22px]] [[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[غزوه خندق (مقاله)|غزوه خندق]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲]]