قبله: تفاوت میان نسخه‌ها

قبله (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۳ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۹

۱۳٬۷۲۰ بایت حذف‌شده ، ‏۱۳ اکتبر ۲۰۲۴

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۶٬۰۰۴

ویرایش

@@ خط ۲۶: / خط ۲۶: @@
 سپس [[آیه]] نازل شد: {{متن قرآن|قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاءِ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَيْثُ مَا كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ وَإِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ لَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ}}<ref>«گرداندن رؤیت را به آسمان، می‌بینیم پس رؤیت را به قبله‌ای که می‌پسندی خواهیم گرداند؛ اکنون به سوی مسجد الحرام رو کن و (همه) هرجا هستید به سوی آن روی کنید، و اهل کتاب بی‌گمان می‌دانند که آن (حکم) از سوی پروردگارشان، راستین است و خداوند از آنچه انجام می‌دهند غافل نیست» سوره بقره، آیه ۱۴۴.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[تاریخ تغییر قبله (مقاله)|تاریخ تغییر قبله]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۲۴۰ ـ ۲۴۲؛ [[منصور داداش نژاد|داداش نژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص۵۹-۶۰.</ref>
-==[[قبله]]==
-مواجهه و ایستادن در برابر [[خانه کعبه]] است با تمام اعضاء و اندام با [[نظم]] و [[احترام]] و با حضور [[ذهن]] و [[قلب]].
-به مرور به خانه کعبه هم قبله اطلاق شده است و هر کس در هر نقطه از [[زمین]] است در [[اقامه نماز]] باید رو به سوی [[کعبه]] کند.
-البته [[فقها]] درباره قبله نظریاتی دارند:
-# کعبه، قبله است.
-# کعبه و [[مسجد الحرام]] قبله است.
-# کعبه، قبله برای مسجد الحرام است. مسجد الحرام، قبله برای [[اهل مکه]] است و همه [[شهر مکه]]، قبله [[اهل]] [[حرم]] و سراسر حرم، قبله اهل دنیاست.
-در اهمیت و جایگاه قبله، همین بس که نشانه کیان [[دین]] و [[امت]] است و لذا [[مسلمانان]] را «اهل قبله» می‌نامند، چنان که «به [[اهل قرآن]]» نیز معروفند. از این رو [[خدای سبحان]]، قبله را آزمونی بزرگ دانسته {{متن قرآن|وَإِنْ كَانَتْ لَكَبِيرَةً}}<ref>«و بی‌گمان آن جز بر آنان که خداوند رهنمونشان شد، گران بود» سوره بقره، آیه ۱۴۳.</ref> و در [[سوره بقره]] [[آیه]] ۱۴۲ تا ۱۴۵ پنج بار درباره قبله سخن گفته که این شیوه بیان نادری است.
-از آنجا که پذیرش قبله، به منزله پذیرش [[اصل دین]] است، خدای سبحان به [[رسول اکرم]] می‌فرمود: {{متن قرآن|وَلَئِنْ أَتَيْتَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ بِكُلِّ آيَةٍ مَا تَبِعُوا قِبْلَتَكَ وَمَا أَنْتَ بِتَابِعٍ قِبْلَتَهُمْ}}<ref>«و اگر برای اهل کتاب هر نشانه‌ای بیاوری از قبله تو پیروی نخواهند کرد و تو هم پیرو قبله آنان نخواهی بود» سوره بقره، آیه ۱۴۵.</ref> هر معجزه‌ای ارائه کنی، [[اهل کتاب]] قبله تو را نخواهند پذیرفت، همان‌گونه که تو به قبله آنان که امری [[منسوخ]] است رو نخواهی کرد.
-[[اعتراض]] نابجا؛ خدای سبحان در پاسخ اعتراض [[یهودیان]] که گفتند: اگر قبله اول شما درست بود و نمازی که به سوی آن خواندید صحیح بود، پس این نمازی که به سوی کعبه می‌خوانید [[باطل]] است و اگر این قبله و این [[نماز]] صحیح است پس نمازهایی که به سوی [[مسجد الاقصی]] خواندید باطل است؟ فرمود: {{متن قرآن|لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ}}<ref>«خاور و باختر از آن خداوند است» سوره بقره، آیه ۱۱۵.</ref> یعنی همه جهات از آن خداست و در این که [[ملک]] [[حق]] است یکسان بوده، هیچ مزیتی بر یکدیگر ندارد. اگر [[خدای سبحان]] در سمت و جهت خاصی قرار داشت از سمت‌های دیگر [[غائب]] و [[غافل]] بود، در حالی که {{متن قرآن|أَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ}}<ref>«هر سو رو کنید رو به خداوند است» سوره بقره، آیه ۱۱۵.</ref> زیرا {{متن قرآن|لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ}} مدعا این است که به هر سمت، رو کنید، رو به سوی [[خدا]] کرده‌اید. دلیل آن مدعا این است که {{متن قرآن|لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ}}؛ زیرا [[مشرق]] و [[مغرب]] در قبال شمال و جنوب یا بالا و پایین نیست، از این رو دیگر نفرمود: همه جهات از آن خداست؛ زیرا همه جهات را شرق و غرب، در واقع طلوع و [[غروب]] [[آفتاب]] می‌سازد.
-توضیح این که اولاً مشرق و مغرب دو جهت است، نه دو موجود عینی و خارجی نظیر [[خورشید و ماه]].
-ثانیاً جهت بودن مشرق و مغرب، متوقف است به وجود کوکبی نیّر و نیز حرکتی که از آن، طلوع و غروب و در نتیجه مشرق و مغرب پدید آید. پس اگر کوکبی نباشد و حرکتی نکند، شرق و [[غربی]] حاصل نمی‌شود<ref>صهبای حج، آیت‌الله جوادی آملی، ص۲۴۴.</ref>.
-شاید این سؤال برای بسیاری پیش آمده، که چرا ما به سوی [[کعبه]] [[نماز]] می‌گزاریم، مگر [[خداوند]] مکان خاصی دارد، که آن مکان کعبه باشد؟ مگر خداوند در [[قرآن]] نمی‌فرماید: {{متن قرآن|أَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ}} پس چرا ما فقط به سمت کعبه نماز می‌خوانیم؟
-[[آیت الله]] [[جعفر سبحانی]] در پاسخ این سؤال می‌فرماید:
-برخلاف آنچه «ابن ابی العوجای مادی» هم عصر [[امام]] [[جعفر صادق]]{{ع}} می‌اندیشید؛ [[هدف]] از توجه به کعبه در [[حال]] نماز، [[پرستش]] کعبه و یا سنگ و گل نیست. همه [[نمازگزاران]] خدا را می‌پرستند و همگی با وجود توجه به کعبه، به نام [[خداوند یکتا]] می‌گویند: {{متن قرآن|إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ}}<ref>«تنها تو را می‌پرستیم و تنها از تو یاری می‌جوییم» سوره فاتحه، آیه ۵.</ref> علت این که در [[نماز]] به [[کعبه]] توجه می‌کنیم، این است که کعبه [[خانه]] [[توحید]] است، به دست [[پیامبران بزرگ الهی]] برای [[اهل]] توحید ساخته شده است، هیچ معبدی از نظر سابقه به پای آن نمی‌رسد، چنان چه [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ}}<ref>«بی‌گمان نخستین خانه‌ای که برای (عبادت) مردم (بنا) نهاده شد همان است که در مکّه است، خجسته و رهنمون برای جهانیان» سوره آل عمران، آیه ۹۶.</ref> نخستین خانه‌ای که برای [[مردم]] (و [[نیایش]] [[خداوند]]) قرار داده شده، در [[سرزمین مکه]] است که [[پربرکت]] و مایه [[هدایت]] جهانیان است.
-[[آیین مقدس اسلام]] برای ایجاد [[وحدت]] میان [[نمازگزاران]] و هماهنگ ساختن صفوف نیایشگران [[واجب]] کرده است که همگی نماز را به یک زبان بخوانند، و همگی در حالت نماز به قدیمی‌ترین [[معبد]] متوجه شوند، تا از این طریق وحدت آنان را در [[حال]] [[عبادت]] و [[پرستش]] نیز [[حفظ]] کرده باشد، یعنی در یک [[زمان]] میلیون‌ها [[انسان]] یک سخن بگویند و به یک نقطه متوجه گردند، و وحدت و [[یگانگی]] و [[همبستگی]] خود را آشکار سازند. بنابراین توجه به این معبد برای پرستش معبد نیست، بلکه رمز وحدت و مایه یگانگی در حال پرستش است.
-[[قرآن کریم]]، همان [[طور]] که کعبه را اولین و با سابقه‌ترین خانه [[عبودیت]] و پرستش می‌داند، آن را برای همه جهانیان، محور [[بندگی]] نیز می‌شناسد.
-بهترین [[گواه]] و [[شاهد]] بر این [[حقیقت]] [[آیات]] ۹۶ [[آل عمران]] و ۲۶ و ۷۷ [[حج]] و ۱۲۵ [[سوره بقره]] است. افزون بر آن، خداوند کعبه را از [[حرمت]] خاصی برخوردار ساخت و عامل [[قیام]] همگانی و مردمی قرار داد. {{متن قرآن|جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِلنَّاسِ}}<ref>«خداوند، خانه محترم کعبه را (وسیله) برپایی (امور) مردم کرده است» سوره مائده، آیه ۹۷.</ref>.
-خلاصه کعبه محور و حرمت همه [[انسان‌ها]] است و لذا [[کعبه]] از هر جهت نقش محوری دارد.
-'''[[قبله]] اول''': اولین قبله‌ای که [[مسلمین]] به سوی آن [[نماز]] می‌خواندند، [[بیت المقدس]] بوده است، اما به کعبه هم اطلاق می‌شود چون قبله [[حقیقی]] است.
-'''قبله دوم''': در اصطلاح به [[مدینه]] ([[مزار]] [[رسول اکرم]] و [[ائمه بقیع]]{{عم}}) می‌گویند. البته از باب اقبال و توجه به این بزرگان نه از باب نماز. همچنان که [[نجف]] را قبله سوم، [[کربلا]] را قبله چهارم، [[کاظمین]] را قبله پنجم و [[سامرا]] را قبله ششم گفته‌اند<ref>فرهنگ اصطلاحات حج، حریری، ص۱۳۰.</ref>.
-'''قبله مدینه''': قبله مدینه در [[مسجد النبی]] تنها [[معجزه فعلی]] باقی مانده از [[رسول خدا]]{{صل}} است؛ چراکه [[معجزات فعلی]] (برخلاف [[معجزات]] قولی) موقت و محدود به [[زمان]] و مکان و زودگذرند و بعد از وقوع فقط عنوان [[تاریخی]] و جنبه خبری دارند.
-رسول خدا{{صل}} بدون آلات نجومی، آن را در نهایت دقت تعیین کرد و به سوی کعبه ایستاد و فرمود: {{متن حدیث|محرابي على الميزاب}}.
-قبله مدینه آن چنان که [[پیامبر]] به سوی آن نماز خوانده است تا امروز به [[حال]] خود باقی است و [[دانشمندان]] ریاضی، قبله مدینه را چنان یافتند که رسول خدا بدون آنها یافت و این ممکن نیست مگر به [[وحی]] و [[الهام]] [[ملکوتی]]<ref>فرهنگ اصطلاحات حج، حریری، ج۲، ص۴۴.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۷۵۶.</ref>.
-==[[قبله]]==
-قبل از شروع [[نماز]] باید [[نمازگزار]] جهت قبله را بداند و نمازش را به سمت آن بخواند؛ ازاین‌رو قبله‌شناسی لازم است؛ علاوه بر این [[ذبح]] [[حیوان]] باید به سمت قبله انجام شود<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج‌۶، ص۲۲۹.</ref>. کسی که از [[دنیا]] رفته، لازم است به سمت قبله [[دفن]] شود. اولین کسی که به طرف قبله دفن شد، [[براء بن معرور]] بود. وی از کسانی است که در [[بیعت عقبه اول]] با [[پیامبر]]{{صل}} [[بیعت]] کرد و یکی از [[نقبا]] بود<ref>محمد باقر مجلسی، مرآة العقول، ج‌۱۴، ص۲۴۹؛ ابن‌عبدالبر، الإستیعاب، ج۱، ص۱۵۱.</ref>. براء بن معرور تمیمی [[انصاری]] قبل از [[هجرت رسول خدا]]{{صل}} در [[شهر مدینه]] درگذشت. وقتی [[زمان مرگ]] وی فرارسید، با اینکه در آن [[زمان]] [[مسلمانان]] به طرف [[بیت‌المقدس]] نماز می‌خواندند، به دلیل علاقه زیادش به پیامبر [[وصیت]] کرد او را به طرف پیامبر{{صل}} در [[مکه]] دفن نمایند؛ پس دفن به سوی قبله [[سنت]] جاری شد. [[براء]] درباره یک‌سوم مالش وصیت کرد که [[قرآن]] برابر آن نازل شد و سنت جاری گردید<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۲۵۴ و ج۷، ص۱۰؛ شیخ صدوق، علل الشرائع، ص۳۰۱؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۹، ص۱۹۲: {{متن حدیث|فَأَوْصَى الْبَرَاءُ إِذَا دُفِنَ أَنْ يُجْعَلَ وَجْهُهُ إِلى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ إِلَى الْقِبْلَةِ، فَجَرَتْ بِهِ السُّنَّةُ، وَ أَنَّهُ أَوْصى بِثُلُثِ مَالِهِ، فَنَزَلَ بِهِ الْكِتَابُ، وَ جَرَتْ بِهِ السُّنَّةُ}}.</ref>. [[قبله مسلمانان]] در آغاز بیت‌المقدس بود؛ سپس به [[کعبه]] [[تغییر]] یافت.<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیره عبادی معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|سیره عبادی معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۵۱</ref>.
 == منابع ==