قاسطین در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

با وجود نامه‌نگاری فراوان [[امام]]{{ع}} با معاویه و گشودن کانال‌های متعدد گفت‌وگو برای جذب وی به سوی خود و وارد ساختن او در بیعتش پاسخ معاویه تنها [[جنگ]] و تلاش جهت از میان برداشتن امام{{ع}} و سپاهیان وی به هر وسیله ممکن بود، ولی با این همه، امام{{ع}} پس از آن‌که خود و سپاهیانش در ساحل فرات استقرار یافتند [[آتش‌بس]] و آرامشی موقّت در منطقه [[حاکم]] شد و حضرت به تلاش صلح‌آمیز دیگری [[امیدوار]] بود، به همین دلیل طی مدت [[آتش بس]]، بشیر بن محصن انصاری و [[سعید بن قیس همدانی]] و [[شبث بن ربعی تمیمی]] را به نمایندگی از سوی خود نزد معاویه فرستاد و بدانان فرمود: «نزد این مرد ـ یعنی معاویه ـ بروید و او را به [[خدا]] و [[اطاعت]] او و پیوستن به جمع [[مسلمانان]] فرا خوانید». ولی معاویه جز [[شمشیر]] و جنگ پاسخی نداد و به فرستادگان امام{{ع}} گفت: از نزدم بیرون روید، میان من و شما چیزی جز شمشیر حاکم نخواهد بود<ref>تاریخ طبری، ج۳، ص۵۶۹؛ کامل ابن اثیر، ج۳، ص۲۸۴.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، ‌[[پیشوایان هدایت ج۲ (کتاب)|‌پیشوایان هدایت ج۲]]، ص۲۸۷.</ref>

[[مردم]] در پاسخ، یک صدا می‌گفتند: امیر المؤمنین به متارکه و پایان دادن به جنگ [[راضی]] شده است و امام{{ع}} ساکت بود و کلمه‌ای سخن نگفت و با حالتی از [[اندوه]] سر به زیر افکنده بود، در [[حقیقت]] [[حیله]] و [[نیرنگ]] بر سپاهیانش [[سایه]] افکنده از فرمان آن بزرگوار سر بر تافتند و از او کاری ساخته نبود و خود از وضعیتی که بدان مبتلا گشته بود چنین یاد کرد: {{متن حدیث|لَقَدْ كُنْتُ أَمْسِ أَمِيراً فَأَصْبَحْتُ الْيَوْمَ مَأْمُوراً وَ كُنْتُ أَمْسِ نَاهِياً فَأَصْبَحْتُ الْيَوْمَ مَنْهِيّاً}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۰۸ چاپ مؤسسه نشر اسلامی.</ref>؛ دیروز [[فرمانده]] و [[امیر]] بودم، ولی امروز مأمور و فرمانبردار شده‌ام، دیروز نهی‌کننده و باز دارنده بودم، ولی امروز نهی‌ام می‌کنند و از مبارزه بازم می‌دارند<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[‌پیشوایان هدایت ج۲ (کتاب)|‌پیشوایان هدایت ج۲]]، ص۲۹۱.</ref>.

مهم‌ترین موضوعات پیمان‌نامه، [[اعلان]] [[آتش‌بس]] و توقف [[جنگ]]، و سپس حل قضایای دو طرف، بر مبنای [[کتاب خدا]] و [[سنّت پیامبر]] بود و تعیین دو [[داور]] تا [[رمضان]] سال ۳۷ هجری به تأخیر افتاد؛ زیرا [[پیمان‌نامه]] در ماه صفر همان سال به نگارش درآمد. شگفت‌آور است که مسأله [[خون‌خواهی عثمان]] حتی به اندک اشاره‌ای در [[قرارداد صلح]] قید نشد، در صورتی که این ماجرا، اساس و پایه فتنه‌ای را که معاویه و [[فرزندان]] [[آزادشدگان]]<ref>تاریخ طبری، ج۴، ص۴۰.</ref> هوادار وی، آن را دامن زدند تشکیل می‌داد و بدین ترتیب، در خصوص گرد آمدن داوران دو طرف در «[[دومة الجندل]]» با یکدیگر به توافق رسیدند<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[‌پیشوایان هدایت ج۲ (کتاب)|‌پیشوایان هدایت ج۲]]، ص۲۹۴.</ref>.

عدّه‌ای از صاحب‌نظران و ارادتمندان [[امام]]{{ع}} از [[بیم]] [[مکر]] و [[حیله]] عمرو عاص نزد [[ابو موسی]] شتافته و با [[پند]] و [[موعظه]] به او هشدار دادند و در این راستا کوشیدند تا وی را به [[دوراندیشی]] و دقت در تصمیم‌گیری وا دارند<ref>وقعة صفین، ص۵۳۴؛ شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۴۶، چاپ دار احیاء التراث العربی.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[‌پیشوایان هدایت ج۲ (کتاب)|‌پیشوایان هدایت ج۲]]، ص۲۹۸.</ref>

بدین ترتیب، [[ابو موسی]] به [[مکه]] گریخت و [[ابن عباس]] و [[شریح بن هانی]] نزد امام علی{{ع}} بازگشتند<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[‌پیشوایان هدایت ج۲ (کتاب)|‌پیشوایان هدایت ج۲]]، ص۲۹۸.</ref>.