آیه صادقین در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

علمای شیعه، [[آیه صادقین]] را از [[دلایل]] [[نصب الهی امامت]] علی{{ع}} دانسته و درباره [[شأن نزول آیه]] درباره [[امامت علی]]{{ع}} [[اجماع]] ادعا کرده‌اند؛ برای نمونه، حلی می‌گوید: {{عربی|... روى الجمهور أنها نزلت في علي{{ع}}}}<ref>نهج الحق و کشف الصدق، أبو منصور الحسن بن یوسف بن المطهر الأسدی الحلی، ص۱۹۰. رک: إحقاق الحق و إزهاق الباطل، القاضی السید نور الله الحسین المرعشی الشهید التستری، ج۳، ص۳۰۰.</ref>، «بیشتر [[علما]] [[روایت]] کرده‌اند که [[آیه]] صادیقین درباره [[امام علی]]{{ع}} نازل شده است».

[[روایات]] در منابع [[فریقین]]، در حد [[استفاضه]] رسیده است که مقصود از [[صادقین]] در این روایات، امام علی{{ع}} است. بهبهانی در تبیین آیه و [[استدلال]] به آن چنین می‌نویسد: روایات مستفیض از طریق [[شیعه]] و [[اهل سنت]] وارد شده است که صادقین در [[آیه کریمه]] [[اهل بیت پیامبر]]{{عم}} هستند. مرحوم [[بحرانی]] در کتاب غایة المرام، ده [[حدیث]] از طرق شیعه و هفت حدیث از طرق اهل سنت آورده است. دلیل اینکه مقصود از صادقین در آیه کریمه - چنان که در [[احادیث]] فریقین آمده- [[امامان معصوم]]{{عم}} هستند، این است که اگر مراد از [[صدق]] ([[راستی]]) که در عنوان صادقین مأخوذ است، مطلق راستی بود که شامل هر مرتبه‌ای از آن می‌شد و صادقین هر کسی را که متصف به صدق در هر مرتبه‌ای باشد شامل می‌شد، می‌بایست در آیه کریمه {{متن قرآن|وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ}} تعبیر می‌شد و معنای آن این بود که بر هر [[مسلمانی]] لازم است از راست‌گویان باشد و از [[دروغ]] اجتناب ورزد. پس عدول از واژه «من» به واژه «مع»، نشان‌دهنده آن است که منظور از «صدق»، مرتبه خاص و مقصود از «صادقین»، گروهی مخصوص بوده و مراد از {{متن قرآن|مَعَ الصَّادِقِينَ}} [[اتّباع]] و [[پیروی]] از آنان است.

ابن منظور «صدق» را نقطه مقابل [[کذب]] دانسته و از ابن درستویه نقل نموده است که «صدق» به همه اوصاف پسندیده اطلاق می‌شود. [[خلیل]] نیز گفته است: «[[صدق]] به کامل هر چیزی اطلاق می‌شود»<ref>لسان العرب، ج۱۰، ص۱۹۶. {{عربی| الصدق: نقيض الكذب... و إنما الصدق الجامع للأوصاف المحمودة... الصدق الكامل من كل شيء}}.</ref>. [[زبیدی]] صدق را حاوی همه اوصاف پسندیده و [[نیکو]] می‌داند<ref>محمد بن مکرم بن منظور الأفریقی المصری، ج۲۶، ص۱۰. {{عربی|إنما الصدق الجامع للأوصاف المحمودة}}.</ref>. راغب در مفردات القرآن می‌گوید: {{عربی|و يعبر عن كل فعل فاضل ظاهرا و باطنا بالصدق، فيضاف إليه ذلك الفعل الذي يوصف به نحو قوله...}}؛ «از هر کار پسندیده‌ای که در ظاهر و [[باطن]] خوب و پسندیده باشد، به صدق تعبیر می‌شود و موصوف آن به صدق اضافه می‌شود»<ref>المفردات فی غریب القرآن، ص۳۷۷.</ref>.

در [[قرآن]] «صدق» صفت اموری قرار گرفته است که علاوه بر سخن و [[کلام]]، به [[رفتار]] و رویه‌های عملی نیز دلالت دارد؛ برای نمونه در [[آیه]] دوم [[سوره یونس]]<ref>{{متن قرآن|وَبَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَ رَبِّهِمْ}} «و مؤمنان را آگاه ساز که نزد پروردگارشان پایگاهی راستین دارند» سوره یونس، آیه ۲.</ref> «صدق» صفت «قدم» قرار گرفته است و در آیه ۹۳ سوره یونس<ref>{{متن قرآن|وَلَقَدْ بَوَّأْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ مُبَوَّأَ صِدْقٍ}} «و به یقین ما بنی اسرائیل را در جایگاهی سزاوار جای دادیم» سوره یونس، آیه ۹۳.</ref>، «صدق» صفت «جایگاه» قرار گرفته است.

مرتبه کامل صدق همان [[عصمت]] و [[طهارت]] است که با وجود آن راستی و درستی در گفتار و [[کردار]] به طور کامل تحقق پیدا می‌کند. [[شاهد]] [[قطعی]] بر این مطلب اینکه اگر منظور از [[صادقین]] غیر از [[امامان معصوم]] بود، با فرض اینکه در میان [[امت]]، به [[نص]] [[آیه تطهیر]] و اتفاق همه [[مسلمانان]]، [[معصوم]] وجود دارد، لازمه‌اش آن بود که بر تمام [[انسان‌ها]] حتی امامان معصوم لازم باشد که از غیر معصوم [[پیروی]] کنند و این عقلاً [[قبیح]] است این مرتبه (عصمت) جز در [[خاندان پیامبر]]{{صل}} وجود نخواهد داشت. شاهد دیگر اینکه [[خداوند]] تمام [[مؤمنان]] را در اول آیه به [[تقوا]] و پرهیز از [[گناهان]] امر کرده و آن‌گاه آنان را به بودن با «[[صادقین]]» [[فرمان]] داده است و بودن با آنان چیزی جز قرار گرفتن در قید [[اطاعت]] آنان و پرهیز از مخالفت با آنان نیست و [[امامت]] چیزی جز [[واجب]] بودن [[طاعت امام]] بر مأموم نمی‌باشد. بلکه اگر بخواهیم از امامت و ائتمام تعبیر دقیقی ارائه کنیم بهترین تعبیر این است که بودن با [[امام]] و متابعت وی و جدا نشدن از او را مطرح سازیم<ref>مصباح الهدایة فی إثبات الولایة علی البهبهانی، صص ۹۱ و ۹۲.</ref>.

کافی روایات صحیح السندی در این‌باره نقل کرده است که مقصود از {{متن قرآن|وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ}}، [[ائمه]] است:

# [[برید بن معاویه عجلی]] نقل می‌کند که از [[امام محمد باقر]]{{ع}} درباره [[آیه]] {{متن قرآن|وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ}} پرسیدم و امام فرمود: «[[خداوند]] ما را قصد کرده است»<ref>الأصول من الکافی، ج۱، ص۲۰۸. {{متن حدیث|إِيَّانَا عَنَى‌}}.</ref>.

# [[ابونصر بزنطی]] گوید: از [[امام رضا]]{{ع}} درباره آیه پرسیدم فرمود: [[صادقون]] ائمه هستند و [[صدیقین]] هم کسانی‌اند که از آنان اطاعت می‌کنند»<ref>الأصول من الکافی، ج۱، ص۲۰۸. {{متن حدیث|الصَّادِقُونَ هُمُ الْأَئِمَّةُ وَ الصِّدِّيقُونَ بِطَاعَتِهِمْ‌}}.</ref>.

# [[محمد بن اسماعیل]] گفته است از امام رضا{{ع}} شنیدم که می‌فرمود: {{متن حدیث|الْأَئِمَّةُ عُلَمَاءُ صَادِقُونَ مُفَهَّمُونَ مُحَدَّثُونَ‌}}<ref>الأصول من الکافی، ج۱، ص۲۷۱.</ref>، «[[امامان اهل بیت]] دانشمندان، راست‌گویان و تفهیم‌شدگانند».

# [[صدوق]] از [[سلمان]] [[روایت]] کرده است که [[امام علی]]{{ع}} به آیه {{متن قرآن|وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ}} برای اثبات خلافت و امامتش چنین [[استدلال]] و [[احتجاج]] فرموده است: شما را به خداوند قسم می‌دهم! آیا می‌دانید هنگامی که خداوند آیه {{متن قرآن|... وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ}} را نازل فرمود، سلمان گفت: ای [[رسول خدا]]! آیا منظور از آن عام است یا خاص؟ [[حضرت پیامبر]]{{صل}} فرمود: «کسانی که به همراهی با صادقین دستور داده شده‌اند، همه [[مؤمنان]] هستند و اما عنوان «صادقین» مخصوص برادرم علی{{ع}} و اوصیای بعد از او تا [[روز قیامت]] است» همه گفتند: آری [این سخن را از [[پیامبر]]{{صل}} شنیدیم]<ref>کمال الدین و تمام النعمة أبو جعفر محمد بن علی بن حسین الصدوق (شیخ صدوق)، ص۲۷۸. ر.ک: کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ص۲۰۱.</ref>.

# [[امام محمد باقر]]{{ع}} درباره [[آیه]] فرمود: «همراه با [[علی بن ابی‌طالب]]{{ع}} باشید»<ref>الأمالی، ج۲، صص ۲۵۵ و ۲۵۶، ح۴۶۱. {{متن حدیث| مَعَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ}}.</ref>.

# [[امام رضا]]{{ع}} درباره آیه فرمود: «[[صادقین]] ائمه‌اند»<ref>بصائر الدرجات الکبری، أبو جعفر محمد بن الحسن بن فروخ الصفار، ص۵۱. {{متن قرآن|... وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ}} را پرسیدم فرمود: {{متن حدیث|الصَّادِقُونَ الْأَئِمَّةُ الصِّدِّيقُونَ بِطَاعَتِهِمْ}}.</ref>.

بر پایه این روایات اهل بیت{{عم}}، مصادیق [[آیه صادقین]]، [[امام علی]] و [[ائمه معصوم]]{{عم}} می‌باشند و پیروی مطلق از آنان، از طریق تشریع الهی [[واجب]] شده است. کاربرد کلمه «[[صدق]]» در لغت و [[آیات قرآن]]، بر گستردگی مفهوم آن دلالت می‌کند؛ یعنی افزون بر گفتار، [[اندیشه]]، [[باورها]]، [[اخلاق]]، [[رفتار]] و [[سلوک]] [[دینی]] را دربر می‌گیرد. [[وجوب]] [[همراهی]] مطلق از صادقین که [[قرآن]] بدان فراخوانده است، در همه محورهای یادشده، معنادار خواهد بود<ref>[[سلیمان امیری|امیری، سلیمان]]، [[امامت و دلایل انتصابی بودن آن (کتاب)|امامت و دلایل انتصابی بودن آن]] ص ۲۳۲.</ref>.