آیه ولایت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

# قرینه سیاق در صورتی قابل [[احتجاج]] است که با [[دلیل]] و قرینه‌ای روشن‌تر معارض نباشد، در حالی که [[احادیث]] وارد شده در [[شأن نزول]] [[آیه]] مانع از تمسک و [[استدلال]] به [[وحدت]] سیاق خواهد شد.

[[ولایت]] در مورد [[خداوند]] نمی‌تواند به معنای [[اقامه حدود]] و [[اجرای احکام الهی]] باشد، چراکه [[خداوند]] فقط در مقام [[جعل احکام]] است و [[اجرای حدود]] توسط [[بندگان]] او اجرایی می‌‌شود؛ لذا نمی‌توان معنای [[اجرای حدود]] که یکی از ارکان معنای [[ولایت]] است را در معنای {{متن قرآن|الَّذِينَ آمَنُوا}} [[تطبیق]] داد.  

اگر [[آیه]] دلالت صریح بر [[ولایت]] و [[خلافت امام علی]] {{ع}} دارد چرا حضرت هیچگاه در مقام [[احتجاج]]، از این [[آیه]] استفاده نکردند.  

# وی همچنین گفته است: «زکات اسم است برای صدقه واجب نه صدقه مستحبی، زیرا [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَآتُوا الزَّكَاةَ}}<ref>«و زکات بدهید» سوره بقره، آیه ۴۳.</ref> و امر ظاهر در [[وجوب]] است، و از طرفی تأخیر ادای زکات از اولین اوقات وجوب از نظر بیشتر [[علما]] [[معصیت]] است، بنابراین، نمی‌توان گفت امیرالمؤمنین {{ع}} انگشتر را به عنوان زکات واجب به [[فقیر]] داده است، زیرا در این صورت تأخیر در پرداخت آن لازم می‌آید که [[شایسته]] مقام آن حضرت نیست، و حمل آن بر [[صدقه]] مستحبی نیز خلاف اصل است<ref>التفسیر الکبیر، ج۱۲، ص۳۰.</ref>.

پاسخ شبهه این است: [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} اگر چه بعد از [[شهادت رسول خدا]] {{صل}} امام و [[خلیفه]] بود، اما در حال [[حیات]] آن حضرت نیز برای او [[ولایت]] در امور [[مسلمانان]] بوده و با وجود پیامبر {{صل}} نیز احتیاج به او داشتند. چنان که [[حدیث منزلت]]<ref>حدیث منزلت بیانگر این است که همان طوری که حضرت هارون در زمان حضرت موسی {{ع}} خلیفه بوده، به حکم این حدیث حضرت امیرالمؤمنین علی {{ع}} نیز در زمان رسول خدا {{صل}} خلیفه بوده است و ولایت لازمه خلافت است.</ref> و [[حدیث غدیر]]<ref>نیز اقرار عمر و ابوبکر در داستان غدیر، که گفتند: {{عربی|بخ بخ لک یابن أبی طالب أصحبت و أمسیت مولای و مولی کلّ مؤمن و مؤمنه}} دلالت بر مدّعا دارد، بدیهی است که این شاد باش بر خلافت فعلیه است نه خلافتی که بعداً حاصل خواهد شد. و نیز اعتراف صریح عمر بن خطاب به ولایت آن حضرت است: {{عربی|.... فقال عمر: إنّه مولای}} چنان‌که بسیاری از علمای عامه نقل کرده‌اند. مثل: {{عربی|الصواعق المحرقه، ص۲۶؛ الریاض النضرة، ج۲، ص۱۷۰؛ ذخائر العقبی، ص۶۸؛ مناقب خوارزمی، ص۹۷، و غیره.</ref> و [[حدیث]] [[یوم]] الدّار<ref>رسول خدا {{صل}} فرمودند: {{متن حدیث|إنّ هذا یعنی علیّا أخی و وصییّ و خلیفتی فیکم...}} در این حدیث نیز صریحا خلافت فعلیه حضرت امیرالمؤمنین علی {{ع}} را پیامبر {{صل}} امضا فرموده و وجوب اطاعت و پیروی از آن حضرت را که لازمه ولایت و خلافت حالیه است، خاطرنشان فرمودند.</ref> و حدیث {{متن حدیث|هُوَ وَلِيُّ كُلِّ مُؤْمِنٍ‌}}<ref>احادیث بسیاری که از خاصّه و عامّه نقل شده که رسول خدا {{صل}} فرمودند: {{متن حدیث|هُوَ وَلِيُّ كُلِّ مُؤْمِنٍ‌}} که ولایت فعلیه حضرت امیرالمؤمنین {{ع}} را امضاء فرموده است.</ref> و... بر این مطلب دلالت دارند و [[اطاعت]] او [[واجب]] و تصرّفاتش نافذ و ممضی است و مقام [[پیشوائی]] بالفعل را در مرتبه ثانیه دارا بوده، و لکن غالباً ساکت هستند.

این [[روایت]] دلالت دارد که [[اقدام]] امیرالمؤمنین علی {{ع}} در آن وقت، معتبر بوده است و به جهت برخورداری از [[مقام ولایت]]، [[حق]] داشته است مانند [[پیامبر]] {{صل}}، سهمی برای خود از میان [[غنایم]] [[انتخاب]] کند؛ زیرا امیرالمؤمنین علی {{ع}} از پیامبر {{صل}} است؛ یعنی مانند خود اوست؛ لذا کاری که انجام می‌دهد مانند کاری است که پیامبر {{صل}} انجام داده است، بنا بر این نتیجه می‌گیریم که مراد از بعدیّت در این روایت، بعدیّت زمانی نیست بلکه بعدیّت به لحاظ رتبه و مقام است؛ بدین سبب در برخی از [[روایات]] کلمه «بعدی» به کار نرفته است، مثلاً در [[مستدرک حاکم]] در بخش [[فضایل امیرالمؤمنین]] {{ع}} چنین است<ref>المستدرک، ج۳، ص۱۱۹، حدیث ۴۵۷۹. و انظر: مصابیح السنّة، ج۴، ص۱۷۲، ح۴۷۶۶.</ref>. به علاوه در [[احادیث]] بسیاری آمده است که پیامبر {{صل}} فرمود: «هر کس من ولیّ او هستم، علی {{ع}} هم [[امیر]] اوست<ref>مسند احمد، ج۵، ص۳۵۰ و ۳۵۸.</ref> و<ref>دلائل الصدق، ج۴، ص۳۰۴ - ۳۰۷. {{عربی|إن قلت: إنّ ظاهر الآیه ثبوت الولایه بالفعل، و لا شبهه فی أنّ إمامه علی {{ع}} إنّما کانت بعد النبیّ {{صل}}، و صرف الآیه إلی ما یکون فی المآل دون الحال لا یستقیم فی حقّ الله و رسوله. قیل فی الجواب عنه: إنّ ولایه کلّ منهم بحسبه، فولایه الوصیّ فی طول ولایه النبیّ و بعدها، فإذا دلّت الآیه علی ولایه أمیر المؤنین {{ع}} و إمامته، فقد دلّت علی أنّها بعد رسول الله {{صل}}. و لکن الحقّ ثبوت الولایه لأمیرالمؤنین {{ع}} فی حیاه النبیّ {{صل}} برتبه ثانیه، فتجب طاعته و تمضی تصرّفاته، لکنّه ساکت غالباً کما هو شأن الإمام فی حیاه الإمام الذی قبله، کالحسن فی زمن أبیه {{ع}}، و الحسین فی زمن أخیه {{ع}}. و یدلّ علی ذلک حدیث المنزله؛ فإنّه دالّ علی أنّ منزله أمیر المؤنین {{ع}} من النبیّ {{صل}} کمنزله هارون من موسی. و من المعلوم ثبوت الولایه لهارون مع موسی؛ لأنّه شریکه، فکذا امیرالمؤمنین {{ع}} له الولایه الفعلیه أیضاً و إن سکت؛ إذ لم یستثن إلاّ النبوّه. و یدلّ- أیضا- علی ذلک حدیث الغدیر، و لذا قال له عمر: «أصبحت و أمسیت مولی کلّ مؤن و مؤنه» و یدلّ علی ذلک أیضاً ما رواه الترمذی فی فضائل امیرالمؤمنین {{ع}}، المصرّح بأنّ امیرالمؤمنین {{ع}} أصاب جاریه من سبیّ، فتعاقد علیه أربعه فوشوا به عند النبیّ {{صل}}، فغضب و قال: «ما تریدون من علیّ؟! ما تریدون من علیّ؟! ما تریدون من علیّ؟! إنّ علیّا منّی و أنا منه، و هو ولیّ کلّ مؤن بعدی» فإنّه دالّ علی مضیّ فعل علیّ فی ذلک الوقت، و أنّ له الاصطفاء من الغنیمه کالنبیّ {{صل}}، لولایته مثله؛ لأنّه منه - أی أنّه کنفسه - ففعله کفعله. و علیه: فالبعدیّه فی هذه الروایه بلحاظ الرتبه لا الزمان، کما یقرّبه خلوّ الحدیث فی بعض الروایات عن لفظ «بعدی» کما رواه الحاکم فی «المستدرک» بفضائل امیرالمؤمنین {{ع}}. و قد جاء أیضاً فی أحادیث کثیره أنّ النبیّ {{صل}} قال: «من کنت ولیّه فعلیّ أمیره»}}.</ref>.

خلاصه اینکه: ظاهر [[آیه]] «[[ولایت]]» به دلالت جمله اسمیه و این که «[[ولیّ]]» صفت مشبهه است و این دو، دلیل بر [[ثبات]] و دوام این مقام است، و ظاهر [[روایات]] کثیره، دوام این مقام و [[منصب]] را برای [[حضرت امیرالمؤمنین]] {{ع}} [[اثبات]] می‌نمایند و مؤید این مطلب این است که [[پیامبر]] {{صل}} وقتی عازم [[جنگ تبوک]] بودند [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} را در [[مدینه منوّره]] [[خلیفه]] خود قرار دادند و تا پایان [[عمر]]، ایشان را [[عزل]] نفرمودند<ref>ما در رساله‌ای که در بیان آیه ولایت نوشتیم، از این اشکال و بسیاری از اشکالات دیگر عامّه به تفصیل جواب دادیم، امیدوارم از خداوند متعال که هر چه زودتر چاپ شود.</ref>.