←منابع
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = ازد | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} ==نسب این قوم== بنی غاضره -که از مردم آن با نسبت «غاضری» یاد می‌شود-<ref>ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الأنساب، ج۲، ص۳۷۲؛ بامطرف، الجامع (جامع شمل أعلام المهاجرین...» ایجاد کرد) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
==[[نسب]] این [[قوم]]== | ==[[نسب]] این [[قوم]]== | ||
بنی [[غاضره]] -که از [[مردم]] آن با نسبت «غاضری» یاد می‌شود-<ref>ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الأنساب، ج۲، ص۳۷۲؛ بامطرف، الجامع (جامع شمل أعلام المهاجرین المنتسبین إلی الیمن و قبائلهم)؛ ج۳؛ ص۱۶۲.</ref>، گروهی از قحطانیان‌اند<ref>قلقشندی، نهایة الارب فی معرفة انساب العرب، ص۳۸۶؛ عمر رضا کحّاله، معجم قبائل العرب، ج۳، ص۸۷۴.</ref> از [[نسل]] بنی مزیقیاء<ref>قلقشندی، نهایة الارب فی معرفة انساب العرب، ص۳۸۶؛ عمر رضا کحّاله، معجم قبائل العرب، ج۳، ص۸۷۴.</ref>، از شاخه‌های [[قبیله خزاعه]]، که نسب از غاضرة بن حُبشیّة بن کعب بن عمرو بن ربیعة بن حارثة بن عمرو (مزیقیا) بن عامر بن حارثة بن إمریءالقیس بن ثَعلبة بن مازن بن ازد می‌برند<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۲، ص۴۴۷؛ نویری، نهایه الارب فی فنون الادب، ج۲، ص۳۱۸؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الأنساب، ج۲، ص۳۷۲؛ عوتبی صحاری، الأنساب، ج۲، ص۵۸۸. برخی علما، آنان را در شمار طوایف مضری (از قبایل عدنانی) و از فرزندان حبشیّة بن کعب بن عمرو بن عامر بن قُمعَة بن الیاس بن مضر بن نِزِار بن مَعدِ بن عَدنان گفته‌اند. (ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۲۳۷)</ref>. این نسب در برخی منابع با اندکی [[اختلاف]]، [[غاضرة بن عمرو بن حبشیة بن سلول بن کعب بن ربیعة بن خزاعه]] عنوان شده است<ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۱۷۹؛ ابن عبد ربه، العقد الفرید، ج۳، ص۳۳۲؛ ابن ماکولا، اکمال الکمال، ج۳، ص۲۱۲.</ref>. مادر غاضرة بن حبشیّه را زنی از [[قبیله]] بنی جهنه<ref>ابن حزم از آنها با نام «جهینه» یاد کرده است. (ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۵.)</ref> به نام [[عاتکه بنت مرّة بن عبد مناة بن کنانه]] گفته‌اند<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۲، ص۴۴۷.</ref>. غاضره از همسرش أم منقذ بنت نصر بن عمرو بن عوف بن ربیعة بن حارثه، صاحب پنج پسر به اسامی سالم، بدّا، [[جهمه]] و محصر و منقذ شد<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۲، ص۴۴۷.</ref> که تداوم‌دهنده نسل بنی غاضرة بن حبشیه در [[زمین]] شدند. این [[طایفه]] نیز چونان دیگر [[فرزندان]] رَبیعه و أَفصی پسران [[حارثة بن عمرو بن عامر]]<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۲، ص۴۳۹؛ قلقشندی، نهایه الارب فی معرفة الانساب العرب، ص۲۴۴.</ref> از [[همراهی]] با سایر تیره‌های [[ازد]] که به قصد سکونت در [[شام]]، به سوی آن [[سرزمین]] [[حرکت]] کردند، سر باز زدند و ضمن جدایی از ایشان، در تهامه [[مسکن]] گزیدند<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۱۳-۱۴؛ مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۲، ص۱۷۳.</ref>. بدین جهت، همراه با دیگر [[قبایل]] منتسب به ایشان یعنی: کعب، فتح، سعد، [[عوف]] و عدی فرزندان عمرو بن ربیعة بن حارثة بن عمرو بن عامر در کنار أسلم و ملکان دو فرزند افصی بن حارثة بن عمرو بن عامر جملگی «[[خزاعی]]» خوانده شده‌اند<ref>فاسی، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، ج۲، ص۷۶. نیز ر.ک: ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۲، ص۴۵۶؛ ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۲۴۰؛ ابن عبد البر، الانباه علی قبائل الرواة، ص۸۴.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref> | بنی [[غاضره]] -که از [[مردم]] آن با نسبت «غاضری» یاد می‌شود-<ref>ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الأنساب، ج۲، ص۳۷۲؛ بامطرف، الجامع (جامع شمل أعلام المهاجرین المنتسبین إلی الیمن و قبائلهم)؛ ج۳؛ ص۱۶۲.</ref>، گروهی از قحطانیان‌اند<ref>قلقشندی، نهایة الارب فی معرفة انساب العرب، ص۳۸۶؛ عمر رضا کحّاله، معجم قبائل العرب، ج۳، ص۸۷۴.</ref> از [[نسل]] بنی مزیقیاء<ref>قلقشندی، نهایة الارب فی معرفة انساب العرب، ص۳۸۶؛ عمر رضا کحّاله، معجم قبائل العرب، ج۳، ص۸۷۴.</ref>، از شاخه‌های [[قبیله خزاعه]]، که نسب از غاضرة بن حُبشیّة بن کعب بن عمرو بن ربیعة بن حارثة بن عمرو (مزیقیا) بن عامر بن حارثة بن إمریءالقیس بن ثَعلبة بن مازن بن ازد می‌برند<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۲، ص۴۴۷؛ نویری، نهایه الارب فی فنون الادب، ج۲، ص۳۱۸؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الأنساب، ج۲، ص۳۷۲؛ عوتبی صحاری، الأنساب، ج۲، ص۵۸۸. برخی علما، آنان را در شمار طوایف مضری (از قبایل عدنانی) و از فرزندان حبشیّة بن کعب بن عمرو بن عامر بن قُمعَة بن الیاس بن مضر بن نِزِار بن مَعدِ بن عَدنان گفته‌اند. (ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۲۳۷)</ref>. این نسب در برخی منابع با اندکی [[اختلاف]]، [[غاضرة بن عمرو بن حبشیة بن سلول بن کعب بن ربیعة بن خزاعه]] عنوان شده است<ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۱۷۹؛ ابن عبد ربه، العقد الفرید، ج۳، ص۳۳۲؛ ابن ماکولا، اکمال الکمال، ج۳، ص۲۱۲.</ref>. مادر غاضرة بن حبشیّه را زنی از [[قبیله]] بنی جهنه<ref>ابن حزم از آنها با نام «جهینه» یاد کرده است. (ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۵.)</ref> به نام [[عاتکه بنت مرّة بن عبد مناة بن کنانه]] گفته‌اند<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۲، ص۴۴۷.</ref>. غاضره از همسرش أم منقذ بنت نصر بن عمرو بن عوف بن ربیعة بن حارثه، صاحب پنج پسر به اسامی سالم، بدّا، [[جهمه]] و محصر و منقذ شد<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۲، ص۴۴۷.</ref> که تداوم‌دهنده نسل بنی غاضرة بن حبشیه در [[زمین]] شدند. این [[طایفه]] نیز چونان دیگر [[فرزندان]] رَبیعه و أَفصی پسران [[حارثة بن عمرو بن عامر]]<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۲، ص۴۳۹؛ قلقشندی، نهایه الارب فی معرفة الانساب العرب، ص۲۴۴.</ref> از [[همراهی]] با سایر تیره‌های [[ازد]] که به قصد سکونت در [[شام]]، به سوی آن [[سرزمین]] [[حرکت]] کردند، سر باز زدند و ضمن جدایی از ایشان، در تهامه [[مسکن]] گزیدند<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۱۳-۱۴؛ مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۲، ص۱۷۳.</ref>. بدین جهت، همراه با دیگر [[قبایل]] منتسب به ایشان یعنی: کعب، فتح، سعد، [[عوف]] و عدی فرزندان عمرو بن ربیعة بن حارثة بن عمرو بن عامر در کنار أسلم و ملکان دو فرزند افصی بن حارثة بن عمرو بن عامر جملگی «[[خزاعی]]» خوانده شده‌اند<ref>فاسی، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، ج۲، ص۷۶. نیز ر.ک: ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۲، ص۴۵۶؛ ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۲۴۰؛ ابن عبد البر، الانباه علی قبائل الرواة، ص۸۴.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref> | ||
==منازل و مساکن بنی غاضره== | |||
بنی غاضرة بن حبشیه از ساکنان [[مدینه منوره]] به شمار می‌رفتند<ref>بامطرف، الجامع(جامع شمل أعلام المهاجرین المنتسبین إلی الیمن و قبائلهم)؛ ج۳؛ ص۱۶۲.</ref>. ضمن این که پس از بنای [[بصره]]، برخی از آنان به این [[شهر]] کوچ کردند و آن را مسکن و مأوای خویش ساختند<ref>بامطرف، الجامع(جامع شمل أعلام المهاجرین المنتسبین إلی الیمن و قبائلهم)؛ ج۳؛ ص۱۶۲. نیز ر.ک: ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۲، ص۴۴۷؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۶؛ ابو نعیم، معرفة الصحابه، ج۳، ص۴۷۸.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref> | |||
==[[تاریخ]] [[جاهلی]] و [[اسلامی]] بنی غاضره== | |||
از تاریخ جاهلی این [[قوم]] جز ذکر برخی پیوندهای سببی -همچون [[ازدواج]] جاهلی دعد بنت منقذ بن غاضرة بن حبشیه با شیبان بن محارب بن فهر از بنی محارب-<ref>ابن کلبی، جمهرة النسب، ص۱۱۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱۱، ص۴۵.</ref>، که در واقع کارکردی مشابه پیمان‌های میان قبیلگی داشتند و پشتوانه‌ای برای [[استحکام]] روابط فیما بین [[قبائل]]، محسوب می‌شدند، خبری به دست نیامده است. از تاریخ اسلامی آن هم، چیزی افزون بر آنچه که در ذیل [[تراجم]] برخی از افراد شهیر این [[طایفه]] آمده، اطلاعی در دست نیست. بر پایه داده‌های [[تاریخی]]، چنین به نظر می‌رسد که اسلام‌پذیری بنی‌غاضره نیز بمانند برخی دیگر از [[قبایل]] [[خزاعه]]، طی مراحل و گونه‌های مختلفی اتفاق افتاده باشد. با توجه به اینکه موطن خزاعه و [[طوایف]] آن -از جمله بنی غاضره- در ایام مقارن [[بعثت]]، [[حجاز]] بوده و آنان چونان دیگر طوایف خزاعه، ارتباط وثیقی با اهالی [[مکه]] و [[مدینه]] داشتند، بی‌تردید [[مردم]] این [[قبیله]] بسیار زودتر از بسیاری دیگر از قبایل [[جاهلی]] [[عرب]] با [[پیامبر]]{{صل}} و [[دین]] نوظهورش آشنا شده بودند؛ از این‌رو بعید نیست که در نخستین سال‌های [[بعثت نبی اکرم]]{{صل}}، برخی از افراد این قبیله به [[اسلام]] گرویده باشند. نمونه بارز این افراد را می‌توان [[عمران بن حصین بن عبید]] دانست که از دیرباز، به همراه پدر و خواهرش به [[آیین]] [[مسلمانی]] در آمد و در برخی از [[جنگ‌های پیامبر]]{{صل}} شرکت جست<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۶؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۱۸، ص۱۰۳؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۴، ص۵۸۵. نیز ر.ک: ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۲۵۳.</ref>. | |||
علاوه بر حکایت مسلمانی این [[قوم]]، حضور در برخی وقایع و حوادث دوران [[حیات]] [[نبوی]]{{صل}}، -گذشته از مواردی که در سطرهای فوق ذکر شد- می‌توان به حضور برخی از ایشان در [[فتح مکه]] ([[سال هشتم هجرت]]) اشاره کرد. نمونه شاخص این جمع، [[عمران بن حصین خزاعی]] است که علاوه بر حضور در این [[جنگ]]، [[پرچمداری]] [[خزاعی‌ها]] را در فتح مکه بر عهده داشت<ref>ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۸، ص۱۲۶.</ref>. ضمن این که [[یزید بن ضمرة بن عیص بن منقذ بن وهب خزاعی]] را هم از دیگر غاضری‌هایی گفته‌اند که در [[غزوه حنین]] (سال هشتم هجرت) شرکت داشت<ref>ابن اثیر، اسد الغابه فی معرفة الصحابه، ج۴، ص۷۲۱؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۶، ص۵۲۲.</ref>. فرستاده شدن [[ابونجید عمران بن حصین]] از سوی [[عمر بن خطاب]] جهت [[تعلیم]] [[فقه]] به [[بصری‌ها]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۷.</ref> و نیز عهده‌داری [[رییس]] پلیسی [[امام علی]]{{ع}} و نیز [[فرمانداری]] ایشان در [[آذربایجان]] توسط [[سعید بن ساریة بن مره]] هم از دیگر [[اخبار]] واصله از این [[طایفه]] در دوران [[صدر اسلام]] است<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۲، ص۴۴۸؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۲۳۷ -۲۳۸؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۳، ص۲۱۱. نیز ر.ک: بلاذری، فتوح البلدان، ص۳۱۹؛ ابن عبد ربه، العقد الفرید، ج۳، ص۳۳۲.</ref>. از اخبار دوران متأخرتر آنان نیز می‌توان به عهده‌داری [[منصب]] قضای [[بصره]] توسط [[خالد بن طلیق بن محمد بن عمران بن حصین]] اشاره کرد<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۲، ص۴۴۷؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۶؛ خلیفة بن خیاط، تاریخ، ص۲۸۹.</ref>. خالد در [[سال ۱۶۶ هجری]] توسط [[مهدی عباسی]] (حک. ۱۵۸-۱۶۹ [[هجری]]) بدین منصب رسید؛ اما [[تدابیر]] او [[رضایت]] [[اهالی بصره]] را در پی نداشت، از این روی، از [[خلیفه]] خواستند تا وی را از این سمت [[عزل]] کند<ref>محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۸، ص۱۵۴؛ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۸، ص۲۸۱.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||