کسب و کار در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

کار از راه‌های [[مشروع]] کسب در آمد و وصول به [[مالکیت]] است که [[اسلام]] به آن تأکید کرده است. درآمدهای حاصل از کار فردی یا دسته‌جمعی از مشروع‌ترین راه‌های مالکیت است که از راه به‌کار‌گیری توانمندی‌های [[فکری]]، [[روانی]] و [[جسمانی]] انسان به شکل‌های مختلف ممکن الوصول است.

کار از آن نظر که متکی بر سرمایه نیست، می‌تواند سالم‌ترین و کم آسیب‌ترین وسیله کسب درآمد باشد. کار در [[حقیقت]] نوعی [[تجارت]] با سرمایه طبیعی و [[خدادادی]] انسان یعنی توانمندی‌های بالفعل و بالقوه سرشاری است که [[خالق]] [[متعال]] به هر فردی ارزانی داشته است.

با توجه به نیروی [[عظیم]] [[انسانی]] درآمدزا، اگر چنین منبع سرشار در خدمت سرمایه و به [[اسارت]] صاحبان [[سرمایه]] درآید نه‌تنها دیگر از آن، نمی‌توان به عنوان یک راه‌حل سالم [[کسب درآمد]] [[انتظار]] [[گره‌گشایی]] داشت، بلکه خود تبدیل به عامل مخرب [[اقتصادی]] و عامل [[تباهی]] استعدادها و خلاقیت‌های [[انسانی]] و [[فساد]] فرد و [[جامعه]] شده و زیان‌هایش بر سودمندی‌های آن افزون خواهد شد.

به همین دلیل است که امروز دیگر [[روابط]] کار، [[کارگر]] و کارفرما از حوزه [[حقوق خصوصی]] بیرون آمده و در قلمروی [[حقوق عمومی]] و تحت نظارت‌های دولتی است<ref>فقه سیاسی، ج۴، ص۲۷ – ۲۵.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۲ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی ج۲]]، ص ۴۱۸.</ref>

در [[فرهنگ مادی]] اقتصادی، کار بدون درآمد مفهوم صحیحی ندارد و نوعی استثمار به‌شمار می‌آید. اما در [[منطق]] [[دینی]]، توان و همه امکانات کاری، [[نعمت]]، سرمایه و فضل محسوب می‌شود که چون مازاد [[مال]] مورد نیاز باید در [[خدمت]] دیگران، به ویژه [[نیازمندان]] قرار گیرد. [[انفاق]] در [[فرهنگ قرآن]] بر همه این موارد اطلاق می‌شود، به ویژه در مورد کسانی که از توان و امکانات کاری خود در فایده رساندن به دیگران استفاده می‌کنند.

اصولاً [[انسان]] نمی‌تواند قوا، استعدادها، و امکانات خود را عاطل و [[باطل]] نگهدارد. در مواردی که با انجام ندادن کاری می‌توان آن را [[ذخیره]] کرد، شانه خالی کردن از کار، صورت معقول دارد، اما در جایی که توان و امکان کار با انجام ندادن آن به هدر می‌رود، بی‌گمان فرار از کار، نوعی فرار از [[زندگی]] محسوب می‌شود.

گاه یک [[مشاوره]] که کار [[فکری]] است و [[نجات]] درمانده‌ای با نیروی بدنی، بیش از [[انفاق]] [[مالی]] سودمند می‌افتد. بی‌گمان نقش [[نیکوکاران]] در جامعه‌ای که گرفتار تنگناها است، کار [[فرشته]] نجات است، [[نیک]] [[اندیشیدن]] و نیک کار کردن برای گشودن تنگناها و هموار کردن راه زندگی برای همه، قبل از آن‌که به [[بذل مال]] نیاز داشته باشد به [[اندیشه]] و عمل احتیاج دارد.

هنگامی که از [[ضرورت]] کار بدون درآمد برای صاحبان توان و امکان، سخن به میان می‌آید، باید به نیاز [[جامعه]] هم نسبت به این نوع کار توجه کرد. کار برای درآمد نمی‌تواند همه نیازهای جامعه را برطرف سازد و اگر هم سودمند باشد بخشی از توان و امکانات جامعه را می‌گیرد. در فرایند کار و مزد همواره، مشکل و راه‌حل در برابر یکدیگر قرار دارند و با کار، مشکلی برطرف و با پرداخت دستمزد مشکلی به وجود می‌آید. اما در کار بدون درآمد همواره کار، مشکل‌گشاست و سوخت آن از توان و امکان اشخاص تأمین می‌شود<ref>فقه سیاسی، ج۴، ص۱۵۱ – ۱۵۰.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۲ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی ج۲]]، ص ۴۱۹.</ref>