ابی بن کعب در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

او به عنوان یکی از [[انصار]] با سابقه سالیان زیادی همنشین [[پیامبر]] {{صل}} بود و چنان که در [[روایت]] آمده است تمامی [[قرآن]] را بر آن حضرت عرضه نمود و از همان [[تاریخ]] نیز به [[تعلیم]] [[قرآن]] مشغول شد و بنابر [[حدیثی]] مشهور، یکی از چهار تنی است که [[پیامبر]] {{صل}} فرا گرفتن [[قرآن]] را از آنان توصیه کرده است.

در [[حدیثی]] دیگر که [[فضایل]] چند تن از [[صحابه]] بیان شده است، اُبیّ بن کعب، آگاه‌ترین فرد [[امت]] درباره قرائت دانسته شده است: {{متن حدیث|اقْرَأْ أُمَّتي لِكِتابِ اللهِ}}<ref>البته اهل بیت {{عم}} مشمول این حدیث نمی‌شوند.</ref>. اُبیّ بن کعب پس از [[رحلت پیامبر]] {{صل}} نیز همواره به [[تعلیم]] [[قرآن]] در [[مدینه]] مشغول بود و جمعی از بزرگان چون [[ابن عباس]]، [[ابوهریره]] و [[عبدالله بن سائل]] از [[صحابه]] و [[عبدالله بن عیاش بن ابی ربیعه]]، [[ابو عبدالرحمن سلمی]] و [[ابوالعالیه]] ریاحی از [[تابعین]]، از وی قرائت آموختند.

== [[مصحف]] اُبیّ بن کعب ==

پس از تدوین [[مصحف]] [[عثمانی]] که اُبیّ بن کعب خود نیز در آن [[همکاری]] داشت، از قرائت اُبیّ هم‌چنان استفاده شد و [[نسل]] به [[نسل]] به آیندگان منتقل شد و پایه اصلی قرائاتی قرار گرفت که در سده‌های بعد به عنوان قرائاتی معتبر شناخته می‌شد. از میان [[قرائات]] سبع، قرائت‌های حجازی [[نافع]] و [[ابن کثیر]] و قرائت [[بصری]] ابوعمروبن علاء که شبیه قرائت حجازی بود، تا حد زیادی از قرائت اُبیّ ریشه گرفته است، به گونه‌ای که می‌توان قرائت اُبیّ بن کعب و پس از او [[زید بن ثابت]] را بنیان اصلی قرائت حجازی تلقی کرد. در [[قرائات]] [[کوفی]] نیز تاثیر اُبیّ بن کعب بر قرائت عاصم و کسائی قابل ملاحظه است؛ شاید از همین روست که ابن‌جزری، اُبیّ بن کعب را به طور مطلق برجسته‌ترین [[قاری]] این [[امت]] دانسته است. گاهی برخی از منابع [[امامیه]]، قرائت اُبیّ بن کعب را در [[تأیید]] نظرهای [[اعتقادی]] یا [[فقهی]] خود استفاده می‌کنند و فراتر از آن، در روایتی به [[نقل]] از [[امام صادق]] {{ع}} تصریح شده که [[اهل بیت]] {{عم}} [[قرائت]] [[ابی بن کعب]] را [[تأیید]] کرده‌اند. [[امام صادق]] {{ع}} در [[حدیثی]] می‌فرماید: "اگر [[ابن مسعود]] بر اساس قرائت ما قرائت نمی‌کند، [[گمراه]] است". [[ربیعة]] الرأی می‌پرسد: آیا او [[گمراه]] است؟ [[امام]] می‌فرماید: "بله، [[گمراه]] است".

از ویژگی‌های [[مصحف]] اُبیّ، مقدم بودن [[سوره یونس]] بر [[انفال]]، و در برداشتن دو [[سوره]] که در واقع [[دعا]] بودند، می‌باشد. این دو [[سوره]] به این ترتیب بوده‌اند:

طبق برخی اقوال، اُبیّ بن کعب این دو [[سوره]] را در [[قنوت]] [[نماز]] خود می‌خوانده و در [[مصحف]] خود آنها را نوشته بود<ref>إلاتقان فی علوم القرآن، سیوطی، ج۱، ص۲۰۶.</ref> و این به خاطر آن بود که [[پیامبر]] این [[دعاها]] را در [[قنوت]] خود می‌خوانده است.

اُبیّ بن کعب می‌گوید: [[پیامبر]] {{صل}} از من پرسید: کدام [[آیه]] از [[کتاب خدا]] در نظر تو بزرگ‌تر است؟ گفتم: {{متن قرآن|اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ}}<ref>«خداوند است که هیچ خدایی جز آن زنده پایدار نیست» سوره بقره، آیه ۲۵۵.</ref>، دستی به سینه‌ام زد و فرمود: "یا ابا المنذر! این [[علم]] تو را گوارا باد"، و به این خاطر به این [[کنیه]] معروف گردید. و نیز [[روایت]] شده است که [[رسول اکرم]] {{صل}} او را "سید الانصار" [[لقب]] داد و هنوز زنده بود که [[مسلمانان]] او را سیدالمسلمین خواندند<ref>المستدرک، حاکم نیشابوری، ج۳، ص۳۰۲.</ref>.

از کتاب کامل [[بهایی]] [[نقل]] شده است که اُبّی گفت: "عصر روز [[سقیفه]] به جمعی از [[انصار]] برخوردم، پرسیدند: از کجا می‌آیی؟ گفتم: از نزد [[اهل بیت پیامبر]] {{صل}}، گفتند: در چه حالی بودند؟ گفتم: افرادی که [[خانه]] ایشان محل فرود آمدن [[جبرییل]] و خوابگاه [[پیامبر خدا]] بوده و اکنون [[وحی]] از [[خانه]] ایشان قطع شده و حقشان از دست رفته است، چگونه می‌باشند؟"<ref>أعیان الشیعة، امین عاملی، ج۲، ص۴۵۵.</ref>.

در [[کتاب کافی]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] شده است که ما [[خاندان پیامبر]]، [[قرآن]] را آن طور که ابیّ خوانده است، می‌خوانیم.

== اُبیّ بن کعب و [[نقل حدیث]] ==

== اُبیّ بن کعب و [[ابوبکر]] ==

اُبیّ بن کعب درباره [[شهادت]] دادن به [[امامت امام علی]] {{ع}} گفته است: {{متن حدیث|أشهد أني سمعت رسول الله {{صل}} يقول: علي بن أبي طالب إمامكم بعدي و هو الناصح لأمتي}}؛ [[شهادت]] می‌دهم که شنیدم [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: [[علی بن ابی‌طالب]] [[امام]] بعد از من است و او [[دلسوز]] برای [[امت]] من می‌باشد<ref>قاموس الرجال، شوشتری، ج۱، ص۳۵۲.</ref>.

[[علامه مجلسی]] [[خطبه]] مفصلی را درباره [[پشتیبانی]] اُبیّ از [[خلافت]] [[علی بن ابی‌طالب]] [[نقل]] کرده است که به جهت طولانی بودن از ذکر آن خودداری می‌شود<ref>بحارالانوار (چاپ قدیم)، ج۸، ص۸۷.</ref>.

== منابع ==