دلیل روشن (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

*مقدمه

*اهمیت موضوع

*پیشینه تحقیق

#استناد به روایات غیرمعتبر و شاذ

#تعمیم دیدگاه یک یا چند عالم شیعی به همه عالمان شیعه

#تمرکز بیش‌ازحد بر روی مسائل حاشیه‌ای و فرعی

#برخورد گزینشی با روایات

#رعایت نکردن جانب ادب در نوشتار

*مهدویت و غیبت از منظر فرقه‌های شیعی

*شبهه. عبد الله بن سبأ، بنیان‌گذار اندیشه غیبت

**خلاصه شبهه

**نقد و بررسی: خلط میان بنیان‌گذاردن اندیشه غیبت و تطبیق آن بر مصداقی خاص

**عمر بن خطّاب، اولین طراح اندیشه غیبت

*شبهه ۱. اختلاف شیعیان در تعیین مصداق امام غایب

**نقد و بررسی

**پیدایی و تحول اندیشه غیبت نزد شیعیان دوازده‌امامی

*شبهه ۲. انکار تولد و غیبت امام مهدی {{ع}} توسط بیشتر شیعیان معاصرِ شهادت امام حسن عسکری {{ع}}

**خلاصه شبهه

**نقد و بررسی

**پاسخ ادعای اول

**پاسخ اول

**پاسخ دوم

**پاسخ سوم

**پاسخ ادعای دوم

*شبهه ۳. ابداع اندیشه غیبت به انگیزه‌های مادی

**خلاصه شبهه

**نقد و بررسی

**پاسخ اول: وجود اعتقاد به غیبت حتی پیش از شهادت امام حسن عسکری {{ع}}

**پاسخ دوم: مبتلا بودن بنیادی‌ترین عقاید قفاری به اشکال خودش

**پاسخ سوم: تأیید اعتقاد به غیبت امام مهدی توسط عالمان بزرگی که عهده‌دار امر نیابت نبودند

*شبهه ۴. ابداع اندیشه غیبت به انگیزه رهایی از ناکامی‌های سیاسی

**خلاصه شبهه

**نقد و بررسی

**پاسخ اول: تحلیل یادشده اصل باور به مهدی را هدف قرار می‌دهد، نه اندیشه غیبت را

**پاسخ دوم: برای تسکین سرخوردگی‌ها نیازی به ابداع اندیشه غیبت نیست

*شبهه. سرایت اندیشه غیبت از ابن سبا و کعب الاحبار و آیین مجوسیت به شیعه

**خلاصه شبهه

**نقد و بررسی

**پاسخ اول

**پاسخ دوم

**پاسخ سوم

**پاسخ چهارم

*شبهه ۷. عثمان بن سعید بنیان‌گذار اندیشه غیبت

**نقد و بررسی: پیامبر گرامی اسلام {{صل}} و امامان معصوم {{عم}} بنیان‌گذاران اندیشه غیبت

**نقدی دیگر

*شبهه ۸. نزاع مدعیان نیابت با عثمان بن سعید

**نقد و بررسی: فقدان ادعای نیابت در عصر سفارت عثمان بن سعید

*شبهه ۹. بیرون آوردن توقیع توسط سایر مدعیان نیابت

**نقد و بررسی

*شبهه ۱۰. مخالفت بخشی از جامعه شیعی با نیابت محمد بن عثمان

**نقد و بررسی

*شبهه ۱۱. وکالت محمد بن بلال

**نقد و بررسی

*شبهه ۱۲. وجود افراد خائن در میان نواب

**نقد و بررسی

**پاسخ اول: هیچ‌یک از خائنان وکیل نبوده‌اند

**پاسخ دوم: امام مأمور به ظاهر است

**پاسخ سوم: قصاص قبل از جنایت ممنوع است

*شبهه ۱۳. لعن مخالفان شیوه رایج نواب

**نقد و بررسی

**پاسخ ادعای نخست

**پاسخ ادعای دوم

*شبهه ۱۴. ادعای عصمت نواب

**نقد و بررسی

**پاسخ اول: وجوب اطاعت به معنای عصمت نیست

**پاسخ دوم: هم‌مسلکان قفاری فاسق را هم واجب الاطاعه می‌دانند

*شبهه ۱۵. شیوع واژه پول در ادبیات وکلا

**نقد و بررسی

**پاسخ اول

**پاسخ دوم

*شبهه ۱۶. نزاع شیعیان در عصر نیابت نایب سوم

**پاسخ اول: تنها یک نفر به نزاع با نایب سوم برخاست

**پاسخ دوم: منازعه به معنای باطل بودن طرف‌های نزاع نیست

*شبهه ۱۷. اعتراف شلمغانی به مادی بودن انگیزه نزاع‌ها

**نقد و بررسی

**پاسخ اول: برای نقد یک تفکر نمی‌توان به ادعاهای دشمنان آن استناد کرد

**پاسخ دوم: فساد شلمغانی از منظر اهل‌سنت

*شبهه ۱۸. تعطیل شدن نیابت به دلیل دروغ بودن وعده‌ها و شعله‌ور شدن نزاع

**نقد و بررسی

**چرایی پایان یافتن دوران نیابت

*شبهه ۱۹. افسانه مادر امام مهدی {{ع}}

**نقد و بررسی سندی

**بررسی اول: بررسی منابع

**بررسی دوم: بررسی سند

**نقد و بررسی محتوایی

**احتمال اول

**احتمال دوم

**نقد احتمال اول

**نقد احتمال دوم

**تحلیل اختلاف روایت مربوط به مادر امام مهدی

*شبهه ۲۰. توصیف مادر امام مهدی به سیده النساء

**نقد و بررسی: منظور از سیده النساء، حضرت فاطمه {{س}} است

*شبهه ۲۱. امتناع از ملاقات به دلیل شرک

**نقد و بررسی: امتناع برای تشویق به اسلام آوردن بوده است

*شبهه ۲۲. آشکار نشدن نشانه‌های بارداری

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی: وجود نمونه‌های مشابه در گذشته تاریخ

**تحلیل قفاری و نقد آن

*شبهه ۲۳. تعارض در روایت تولد امام مهدی

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

*شبهه ۲۴. تعارض روایات از نظر آشکار بودن یا مخفی بودن حمل

**نقد و بررسی سندی

*شبهه ۲۵. تعارض در نام مادر امام مهدی {{ع}}

**نقد و بررسی

*شبهه ۲۶. تعارض در رفتار مولود

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی: تقطیع حدیث از سوی قفاری

*شبهه ۲۷. رشد غیرعادی امام مهدی

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: اعتراف عالمان سنی مذهب به نمونه‌های مشابه

**پاسخ دوم: برخورد گزینشی قفاری با روایات

**پاسخ سوم: پی نبردن قفاری به مفهوم حقیقی روایات

*شبهه ۲۸. لغو بودن تحقق امور خارق‌العاده برای مولودی که غایب است

**نقد و بررسی: برای فایده داشتن امور خارق‌العاده لازم نیست همه مردم حضور داشته باشند

*شبهه ۲۹. اعتقاد به تولد امام مهدی مستند به سخن یک زن است

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: آگاهی بسیاری از شیعیان از تولد امام مهدی

**پاسخ دوم: شیخ طوسی مستند ماجرای تولد امام مهدی {{ع}} را منحصر در گزارش حضرت حکیمه نمی‌داند

*شبهه ۳۰. تعارض غیبت با لزوم معرفت امام

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ پرسش اول

**پاسخ پرسش دوم

*شبهه ۳۱. تعارض روایات آغاز غیبت

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: غیبت امری تدریجی بود و نه دفعی

**پاسخ دوم: فقدان تعارض در روایات موردنظر قفاری

*شبهه ۳۲. تناقض در روایات مربوط به مکان زندگی امام مهدی {{ع}}

**خلاصه شبهه

**پاسخ ادعای نخست

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ ادعای دوم

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی: مخفی شدن امام مهدی در سرداب، اتهامی بی‌دلیل

:#روایاتی که از مکانی خاص یاد کرده‌اند

:#روایاتی که مکان حضرت را نامعلوم معرفی کرده‌اند

*شبهه ۳۳. تعارض روایات مربوط به نام امام مهدی {{ع}}

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: نهی از نام بردن امام مهدی به معنای مجهول بودن نام آن حضرت نیست

**تحلیل چرایی ممنوع بودن تصریح به نام امام مهدی

**پاسخ دوم: حرمت تصریح به نام امام مهدی از اصول مذهب تشیع نیست

*شبهه ۳۴. تعارض روایات مربوط به مدت غیبت امام مهدی {{ع}}

**خلاصه شبهه

**نقد و بررسی

**پاسخ ادعای نخست: نزدیک بودن ظهور، همچون نزدیک بودن قیامت

**پاسخ ادعای دوم

*شبهه ۳۵. تعارض فلسفه غیبت و علم امام

**خلاصه شبهه

**نقد و بررسی

**پاسخ ادعای نخست

**پاسخ ادعای دوم

**نقد و بررسی: پنهان‌کاری راز ایمن ماندن نواب

**نقد و بررسی

*شبهه ۳۸. دلیل غیبت، امتحان قلوب شیعیان

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**شبهه اول

**پاسخ

**شبهه دوم

**پاسخ

**شبهه سوم

**پاسخ

**شبهه چهارم

**پاسخ

**شبهه پنجم

**پاسخ

**شبهه ششم

**پاسخ

**شبهه هفتم

**پاسخ

**شبهه هشتم

**پاسخ

**شبهه نهم

**پاسخ

*شبهه ۳۹. دست یازیدن شیعه به تأویل قرآن برای اثبات غیبت

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی: دلیل شیعه بر غیبت، روایات تأویلی نیست

:#دلیل عقلی

:#دلیل نقلی

*شبهه ۴۰. استناد شیعه به غیبت انبیا برای اثبات غیبت امام مهدی

**نقد و بررسی

**پاسخ اول: خلط قفاری میان دلایل غیبت و آنچه در مقام رفع استبعاد گفته شده

**پاسخ دوم: رفع استبعادات قفاری

*شبهه ۴۱. طولانی بودن عمر امام مهدی {{ع}} پذیرفتنی نیست

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: استبعاد نمی‌تواند دلیل انکار باشد

**پاسخ دوم: استناد قفاری به روایات اهل‌سنت در نقد شیعه

*شبهه ۴۲. انکار ختم نبوت و نسخ حکم ارث

**نقد و بررسی سندی

**بررسی منابع

**بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: شیخ صدوق اعتقاد به تغییر حکم ارث را عقیده‌ای شیعی معرفی نکرده

**پاسخ دوم: وجود نمونه مشابه در منابع اهل‌سنت

**دو پرسش درباره روایت یادشده

**پاسخ پرسش اول

**پاسخ پرسش دوم

**پاسخ سوم: رعایت نکردن جانب انصاف

**پاسخ چهارم

**ضابطه کلی

*شبهه ۴۳. نسخ حکم جزیه

**نقد و بررسی سندی

**بررسی اول: بررسی منابع

**بررسی دوم: بررسی سند

**نقد و بررسی محتوایی: نسخ حکم ارث اعتقاد اهل‌سنت است

*شبهه ۴۴. قضاوت بر اساس آموزه‌های دین یهود

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: مقصود روایت موردنظر قضاوت طبق آیین یهود نیست

**پاسخ دوم: دانشمندان سنی و تجویز قضاوت قاضی بر اساس علم خود

*شبهه ۴۵. وضع احکام جدید توسط امام مهدی

**نقد و بررسی سندی

**بررسی اول: بررسی منابع

**بررسی دوم: بررسی سند

**بررسی محتوایی: پذیرش احکام یادشده از سوی اهل‌سنت

**الف. قتل شیخ زانی

**ب. قتل مانع زکات

*شبهه ۴۶. کشته شدن کسانی که فقه نیاموخته‌اند توسط امام مهدی

**نقد و بررسی: خالی بودن منابع شیعی از حدیث یادشده

*شبهه ۴۷. داوری امام مهدی بر اساس غیر قرآن

**نقد و بررسی

**پاسخ اول: حدیث موردنظر و امثال آن در منابع اهل‌سنت نیز نقل شده است

**پاسخ دوم: تفسیر اشتباه قفاری از روایت موردنظر

*شبهه ۴۸. آورده شدن کتاب جدید توسط امام مهدی {{ع}}

**نقد و بررسی

تفسیر روایاتی که از آورده شدن کتاب جدید سخن می‌گویند

*شبهه ۴۹. تخریب خانه کعبه و مسجدالحرام توسط امام مهدی

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: به اعتقاد اهل‌سنت، بازسازی خانه کعبه از آرزوهای پیامبر اسلام {{صل}} بود

**پاسخ دوم: تخریب مسجدالحرام، برای توسعه آن

**پاسخ سوم: تخریب مسجد کوفه، نشانگر اهداف اصلاحی امام مهدی {{ع}}

*شبهه ۵۰. انتقام امام مهدی {{ع}} از عمر و ابابکر

**نقد و بررسی سندی

*شبهه ۵۱. قتل عام عرب توسط امام مهدی {{ع}}

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: وجود روایات مشابه در منابع اهل‌سنت

**پاسخ دوم: برخورد گزینشی قفاری با روایات

**پاسخ سوم: شمشیر امام مهدی بر گردن‌کشان عرب فرود خواهد آمد

*شبهه ۵۲. قتل عام قریش توسط امام مهدی

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: وجود روایات مشابه در منابع اهل‌سنت

**پاسخ دوم: روایات موردنظر ناظر به تبه‌کاران قریش است

*شبهه ۵۳. کامل‌تر بودن امام مهدی {{ع}} از پیامبر گرامی اسلام {{صل}}

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: اعتقاد اهل‌سنت به موفق نشدن پیامبر {{صل}} به انجام برخی از اهداف خود

**پاسخ دوم: کامل بودن شخصیت مستلزم دست‌یابی به تمام اهداف نیست

**توضیح حدیث {{عربی|اندازه=۱۵۰%|"الْعِلْمُ سَبْعَةٌ وَ عِشْرُونَ حَرْفاً"}}

*شبهه ۵۴. قتل عام اهل‌سنت توسط امام مهدی {{ع}}

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**نقد مطلب اول

**نقد مطلب دوم

**نقد مطلب سوم

**خبط‌های دیگر قفاری

**خبط اول: مترادف پنداشتن مرجئه با اهل‌سنت

**پاسخ

**خبط دوم: مترادف پنداشتن نواصب با اهل‌سنت

**پاسخ

*شبهه ۵۵. تعصب امام مهدی {{ع}} نسبت به شیعیان

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

*شبهه ۵۶. مخالفت امام مهدی {{ع}} با سیره پیامبر گرامی اسلام {{صل}}

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: وجود نمونه مشابه در منابع اهل‌سنت

**پاسخ دوم: تفاوت در سیره به دلیل تفاوت شرایط است

**پاسخ سوم: همانندی سیره امام مهدی با سیره پیامبر گرامی اسلام در نگاه اهل‌بیت

 

*شبهه ۵۷. مخالفت امام مهدی با سیره امام علی {{ع}}

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی: همانندی سیره مهدوی و سیره علوی

*شبهه ۵۸. امام مهدی {{ع}} سنتی جدید خواهد داشت

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: تعارض حدیث یادشده با مجموعه روایاتِ انکارناپذیر

**پاسخ دوم: حدیث یادشده به معنای تفاوت سیره امام مهدی با سیره پیامبر نیست

*شبهه ۵۹. اختصاص نعمت‌های عصر ظهور به شیعیان

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ مطلب اول

**پاسخ اول

**پاسخ دوم

**پاسخ مطلب دوم

*شبهه ۶۰. وجود رگه‌هایی از آموزه‌های دین یهود در اندیشه مهدویت

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ شبهه اول

**پاسخ شبهه دوم

**پاسخ شبهه سوم

*شبهه ۶۱. تعطیلی نماز جمعه به سبب غیبت

**نقد و بررسی

**پاسخ اول: اختلاف‌نظر در مسائل فقهی طبیعی است

**پاسخ دوم: بسیاری از فقهای شیعه معتقد به وجوب نماز در عصر غیبت‌اند

**پاسخ سوم: بسیاری از فقهای اهل‌سنت نیز وجوب نماز جمعه را مشروط به وجود امام می‌دانند

**پاسخ چهارم: رأی فقهی عدم وجوب نماز جمعه ارتباطی با غیبت ندارد

*شبهه ۶۲. انحصار بیعت به بیعت با امام مهدی {{ع}}

**نقد و بررسی

**پاسخ اول

**پاسخ دوم

*شبهه ۶۳. تعطیل شدن جهاد به سبب غیبت

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: سیره عملی شیعه، بهترین گواه زنده بودن جهاد

**پاسخ دوم: جهاد مذموم، جهادی است که به انگیزه‌های مادی باشد

*شبهه ۶۴. تعطیلی اجرای حدود به سبب غیبت

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ مطلب اول: تناقض در سخن قفاری

**پاسخ مطلب دوم

**پاسخ مطلب سوم

*شبهه ۶۵. تقیه، بدعت شیعه

**نقد و بررسی

**پاسخ اول: تقیه، اصلی قرآنی و عقلی

**پاسخ دوم: تقیه ارتباطی با غیبت ندارد

**پاسخ سوم: دلیل روی‌آوری شیعه به تقیه

*شبهه ۶۶. شیعیان شهیدند

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

*شبهه ۶۷. رهبری شیعه توسط یک زن

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: هیچ‌گاه رهبری شیعه به دست یک زن نبوده است

**پاسخ دوم: عثمان بن سعید، نخستین زعیم شیعه

**پاسخ سوم: مادر امام حسن عهده‌دار وکالت بوده است، نه نیابت خاص

*شبهه ۶۸. انتقال قدرت به خارج بیت امام حسن عسکری {{ع}}

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: مبتنی بودن تحلیل یادشده بر پیش فرضی باطل

**پاسخ دوم: عزل مادر امام حسن {{ع}} از نیابت، بدون دلیل است

*شبهه ۶۹. برخورداری نواب از حق تشریع

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ شبهه اول: وجوب اطاعت به معنای عصمت نیست

**پاسخ شبهه دوم: شیعه به امکان نسخ قرآن توسط امام اعتقاد ندارد

**پاسخ شبهه سوم: خلط میان تخصیص و تقیید و اعلان تخصیص و تقیید

**پاسخ شبهه چهارم: تفویض موردنظر قفاری به اعتقاد شیعه نیز باطل است

*شبهه ۷۰. مسدود شدن باب نیابت از ترس رسوایی

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول

**پاسخ دوم

**پاسخ سوم

**پاسخ چهارم

*شبهه ۷۱. تناقض در روایات غیبت

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: هماهنگی روایات غیبت

**پاسخ دوم: ثبت روایات غیبت پیش از آغاز غیبت

*شبهه ۷۲. تناقض روایات ملاقات با امام مهدی {{ع}}

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ اول: توقیع موردنظر نافی ملاقات نیست نافی ادعای ملاقات است

**پاسخ دوم: میان عام و خاص تعارضی نیست

**پاسخ سوم: توقیع موردنظر، درباره ادعای نیابت است

*شبهه ۷۳. ارجاع شیعه به فقها به جای کتاب و سنت

**نقد و بررسی

*شبهه ۷۴. نیابت فقها از امام مهدی {{ع}}

**نقد و بررسی

**پاسخ اول: اشتراک نظر شیعه و اهل‌سنت در لزوم حاکمیت مجتهدان بر جامعه

**پاسخ دوم: اختلاف‌نظر فقهای شیعه درباره حوزه اختیارات فقیه

*شبهه ۷۵. مهدی موهوم

**نقد و بررسی

**شبهه اول: مخالفت تمامی مسلمین با شیعیان اثناعشری درباره مسئله امام مهدی {{ع}}

**پاسخ اول: حق و باطل را با آمار و ارقام طرفداران نمی‌توان ثابت کرد

**پاسخ دوم: عدول قفاری از روشی که به آن متعهد شده بود

**شبهه دوم: فقدان دلیلی مستند بر اثبات امام مهدی {{ع}}

**پاسخ

**شبهه سوم: اعتقاد به امام مهدی {{ع}} منشأ شر است

**پاسخ

*شبهه ۷۶. اعتراف نسب شناسان به بی فرزند بودن امام حسن {{ع}}

**نقد و بررسی

**پاسخ دوم: اعتراف نسب‌شناسان سنی به تولد فرزند امام حسن {{ع}}

*شبهه ۷۷. امامت کودک

**نقد و بررسی

**پاسخ اول

**پاسخ دوم

*شبهه ۷۸. اعتراف شیعه به نبود فرزند برای امام حسن {{ع}}

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

*شبهه ۷۹. اعتراف اهل‌بیت به نبود فرزند برای امام حسن {{ع}}

**نقد و بررسی

**پاسخ اول: استناد به منابع اهل‌سنت برای نقد شیعه

**پاسخ دوم: نگاه نداشتن جانب امانت

*شبهه ۸۰. انکار وجود فرزند امام حسن {{ع}} توسط جعفر

**نقد و بررسی سندی

**نقد و بررسی محتوایی

**پاسخ شبهه اول

**پاسخ شبهه دوم

**پاسخ شبهه سوم

*خبط‌های دیگر قفاری

**خبط اول

**خبط دوم

**خبط سوم

**خبط چهارم

*شبهه ۸۱. انکار وجود فرزند از سوی پدر

**نقد و بررسی

*خاتمه