بحث:منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۳: خط ۲۳:
==[[اقسام انتظار]]==
==[[اقسام انتظار]]==
*در بین [[احادیث اسلامی]] که از طریق [[شیعه]] و [[سنی]] به دست ما رسیده، اشاره به دو نوع [[انتظار]] شده است:  
*در بین [[احادیث اسلامی]] که از طریق [[شیعه]] و [[سنی]] به دست ما رسیده، اشاره به دو نوع [[انتظار]] شده است:  
#[[انتظار]] عام، که از آن، [[انتظار فرج]] به صورت مطلق تعبیر شده است<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ -۵۴.</ref>. [[انتظار فرج]] به معنای عام، یعنی [[انتظار]] [[گشایش]] و [[امید]] به [[آینده]] و [[نکوهش]] [[یأس]] و [[ناامیدی]]<ref>ر.ک. ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۹.</ref>. در این معنا، [[مکتب اسلام]] تلاش کرده است از یک‌سو، با [[فضیلت]] بخشیدن به "[[انتظار]] [[گشایش]]" و [[امید]] به [[آینده]] و از سوی دیگر، با [[نکوهش]] [[ناامیدی]]، دلسردی و دل‌مردگی، روحیۀ تلاش و تکاپوی سازنده را در افراد [[جامعه اسلامی]] زنده نگه دارد و از ایجاد [[ناامیدی]] در [[زندگی شخصی]] [[مسلمانان]] جلوگیری کند. اهتمام [[اسلام]] به این معنای عام از [[انتظار]] و [[امید]] به [[آینده]] چنان است که از یک سو، [[امید]] به فرا رسیدن [[گشایش]] از سوی [[خداوند]] در ردیف [[برترین]] [[اعمال]] شمرده شده و از سوی دیگر، [[ناامیدی]] از [[رحمت]] [[خداوند]] از جمله [[گناهان کبیره]] به شمار آمده است<ref>ر.ک.  دستغیب، سید عبدالحسین، گناهان کبیره، چاپ سیزدهم، ص ۶۸ ـ ۹۱.</ref>.<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref> بنابراین [[انسان]] [[مؤمن]] هرگز از [[عنایات]] و [[الطاف الهی]] [[ناامید]] نمی‌شود<ref>ر.ک. ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۹.</ref>. در همین رابطه [[امام رضا]]{{ع}} فرمود<ref>محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین، ص ۶۴۵. حدیث ۵.</ref>: «چقدر نیکوست [[صبر]] و [[انتظار فرج]]، آیا نشنیده‌ای گفتار [[خداوند عزوجل]] را که فرمود: {{متن قرآن|وَارْتَقِبُوا إِنِّی مَعَکُمْ رَقِیبٌ}}<ref>«و شما چشم به راه باشید من نیز با شما چشم به راه خواهم بود» سوره هود، آیه ۹۳.</ref> و {{متن قرآن|فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ}}<ref>«پس چشم به راه (عذاب خداوند) بدارید که من نیز باشم» سوره اعراف، آیه ۷۱.</ref>؛ پس بر شما [[باد]] به [[صبر]]، زیرا [[فرج]] بعد از [[یأس]] و [[ناامیدی]] است، به [[راستی]] کسانی که قبل از شما [[زندگی]] می‌کردند از شما صبورتر بودند».<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ -۵۴.</ref> به تعبیر دیگر [[انتظار]] عام انتظاری است که متعلق آن عام و مطلق است و به معنای [[امید]] و [[امیدواری]] به هر نوع مشکل و معضلی اعم از مادی و [[معنوی]]، [[دنیایی]] و آخرتی و فردی و [[اجتماعی]] است<ref>ر.ک. الهی‌نژاد، حسین، بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت، ص ۲۶-۲۷.</ref>.  
#[[انتظار]] عام، که از آن، [[انتظار فرج]] به صورت مطلق تعبیر شده است<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ -۵۴.</ref>. [[انتظار فرج]] به معنای عام، یعنی [[انتظار]] [[گشایش]] و [[امید]] به [[آینده]] و [[نکوهش]] [[یأس]] و [[ناامیدی]]<ref>ر.ک. ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۹.</ref>. در این معنا، [[مکتب اسلام]] تلاش کرده است از یک‌سو، با [[فضیلت]] بخشیدن به "[[انتظار]] [[گشایش]]" و [[امید]] به [[آینده]] و از سوی دیگر، با [[نکوهش]] [[ناامیدی]]، دلسردی و دل‌مردگی، روحیۀ تلاش و تکاپوی سازنده را در افراد [[جامعه اسلامی]] زنده نگه دارد و از ایجاد [[ناامیدی]] در [[زندگی شخصی]] [[مسلمانان]] جلوگیری کند. اهتمام [[اسلام]] به این معنای عام از [[انتظار]] و [[امید]] به [[آینده]] چنان است که از یک سو، [[امید]] به فرا رسیدن [[گشایش]] از سوی [[خداوند]] در ردیف [[برترین]] [[اعمال]] شمرده شده و از سوی دیگر، [[ناامیدی]] از [[رحمت]] [[خداوند]] از جمله [[گناهان کبیره]] به شمار آمده است<ref>ر.ک.  دستغیب، سید عبدالحسین، گناهان کبیره، چاپ سیزدهم، ص ۶۸ ـ ۹۱.</ref>.<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref> بنابراین [[انسان]] [[مؤمن]] هرگز از [[عنایات]] و [[الطاف الهی]] [[ناامید]] نمی‌شود<ref>ر.ک. ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۹.</ref>. در همین رابطه [[امام رضا]]{{ع}} فرمود<ref>محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین، ص ۶۴۵. حدیث ۵.</ref>: «چقدر نیکوست [[صبر]] و [[انتظار فرج]]، آیا نشنیده‌ای گفتار [[خداوند عزوجل]] را که فرمود: {{متن قرآن|وَارْتَقِبُواْ إِنِّي مَعَكُمْ رَقِيبٌ}}<ref>«و شما چشم به راه باشید من نیز با شما چشم به راه خواهم بود» سوره هود، آیه ۹۳.</ref> و {{متن قرآن|فَانتَظِرُواْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ الْمُنتَظِرِينَ}}<ref>«پس چشم به راه (عذاب خداوند) بدارید که من نیز باشم» سوره اعراف، آیه ۷۱.</ref>؛ پس بر شما [[باد]] به [[صبر]]، زیرا [[فرج]] بعد از [[یأس]] و [[ناامیدی]] است، به [[راستی]] کسانی که قبل از شما [[زندگی]] می‌کردند از شما صبورتر بودند».<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ -۵۴.</ref> به تعبیر دیگر [[انتظار]] عام انتظاری است که متعلق آن عام و مطلق است و به معنای [[امید]] و [[امیدواری]] به هر نوع مشکل و معضلی اعم از مادی و [[معنوی]]، [[دنیایی]] و آخرتی و فردی و [[اجتماعی]] است<ref>ر.ک. الهی‌نژاد، حسین، بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت، ص ۲۶-۲۷.</ref>.  
#[[انتظار]] خاص، که از آن، [[انتظار ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} بالخصوص تعبیر گردیده است، این تعبیر عمدتاً در [[روایات شیعه]] وارد شده است<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ -۵۴.</ref>.
#[[انتظار]] خاص، که از آن، [[انتظار ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} بالخصوص تعبیر گردیده است، این تعبیر عمدتاً در [[روایات شیعه]] وارد شده است<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ -۵۴.</ref>.
==[[انتظار]] عام از دیدگاه [[آیات]]==
==[[انتظار]] عام از دیدگاه [[آیات]]==
*به طور کلی می‌‌توان در سه بخش، معنای عام [[انتظار]] را بررسی کرد:
*به طور کلی می‌‌توان در سه بخش، معنای عام [[انتظار]] را بررسی کرد:
*[[آیات قرآن]]: بسیاری از آیاتی که در آنها به [[فضیلت]] "[[انتظار]]" به طور کلی و بدون ذکر متعلق [[فرج]] اشاره شده است، به اصل تقویت [[روحیۀ امید]] به [[آینده]] و مقابله با [[ناامیدی]] و بدبینی نسبت به [[آینده]] نظر داشته‌اند. [[قرآن کریم]]، [[ناامیدی]] از [[رحمت خدا]] را از ویژگی‌های [[کافران]] می‌داند و از زبان [[حضرت یعقوب]]{{ع}} چنین [[نقل]] می‌کند: {{متن قرآن|یَا بَنِیَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ یُوسُفَ وَأَخِیهِ وَلَا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا یَیْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْکَافِرُونَ}}<ref>«ای فرزندان من! بروید و از یوسف و برادرش خبر گیرید و از رحمت  خداوند نومید نگردید که جز گروه کافران (کسی) از رحمت خداوند نومید نمی‌گردد» سوره یوسف، آیه ۸۷.</ref><ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref> و نیز در جای دیگری آمده است: {{متن قرآن|إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا}}<ref>«به راستی با دشواری، آسانی همراه است،» سوره انشراح، آیه ۵.</ref> <ref>ر.ک. الهی‌نژاد، حسین، بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت، ص ۲۶-۲۷.</ref>
*[[آیات قرآن]]: بسیاری از آیاتی که در آنها به [[فضیلت]] "[[انتظار]]" به طور کلی و بدون ذکر متعلق [[فرج]] اشاره شده است، به اصل تقویت [[روحیۀ امید]] به [[آینده]] و مقابله با [[ناامیدی]] و بدبینی نسبت به [[آینده]] نظر داشته‌اند. [[قرآن کریم]]، [[ناامیدی]] از [[رحمت خدا]] را از ویژگی‌های [[کافران]] می‌داند و از زبان [[حضرت یعقوب]]{{ع}} چنین [[نقل]] می‌کند: {{متن قرآن|يَا بَنِيَّ اذْهَبُواْ فَتَحَسَّسُواْ مِن يُوسُفَ وَأَخِيهِ وَلاَ تَيْأَسُواْ مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لاَ يَيْأَسُ مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ}}<ref>«ای فرزندان من! بروید و از یوسف و برادرش خبر گیرید و از رحمت  خداوند نومید نگردید که جز گروه کافران (کسی) از رحمت خداوند نومید نمی‌گردد» سوره یوسف، آیه ۸۷.</ref><ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref> و نیز در جای دیگری آمده است: {{متن قرآن|إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا}}<ref>«به راستی با دشواری، آسانی همراه است،» سوره انشراح، آیه ۶.</ref> <ref>ر.ک. الهی‌نژاد، حسین، بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت، ص ۲۶-۲۷.</ref>
==[[انتظار]] عام از دیدگاه [[روایات]]==
==[[انتظار]] عام از دیدگاه [[روایات]]==
#[[امام علی]]{{ع}} در بخشی از [[روایت]] مفصلی که در آن به چهارصد مورد از اموری اشاره می‌کند که برای [[صلاح]] [[دین]] و دنیای [[مؤمن]] [[شایسته]] است، پس از سفارش کردن به طلب [[رزق]] در [[میانه ]][[طلوع فجر]] و طلوع [[شمس]] می‌فرماید<ref>خصال، ج ۲، ص ۶۱۶؛ تحف العقول ص ۱۰۶؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳، ح ۷.</ref>: «[[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت]] [[خداوند]] [[ناامید]] نشوید.  به درستی که خوشایند‌ترین [[اعمال]] نزد [[خداوند]] [[صاحب]] [[عزت و جلال]]، [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵؛ ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۹.</ref> آن [[حضرت]] در بخش دیگری از [[روایت]] یاد شده، پس از اشاره به این مطلب که ناشکیبایی هنگام ناگواری‌ها موجب از بین رفتن [[پاداش]] [[انسان]] می‌شود، می‌فرماید<ref>محمد بن علی بن بابویه ، الخصال، ج ۲، ص ۶۲۱،  تحف العقول، ص ۱۱۱.</ref>: «[[برترین]] کارهای [[انسان]]، [[انتظار]] [[گشایش]] از سوی خداست».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref>
#[[امام علی]]{{ع}} در بخشی از [[روایت]] مفصلی که در آن به چهارصد مورد از اموری اشاره می‌کند که برای [[صلاح]] [[دین]] و دنیای [[مؤمن]] [[شایسته]] است، پس از سفارش کردن به طلب [[رزق]] در [[میانه ]][[طلوع فجر]] و طلوع [[شمس]] می‌فرماید<ref>خصال، ج ۲، ص ۶۱۶؛ تحف العقول ص ۱۰۶؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳، ح ۷.</ref>: «[[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت]] [[خداوند]] [[ناامید]] نشوید.  به درستی که خوشایند‌ترین [[اعمال]] نزد [[خداوند]] [[صاحب]] [[عزت و جلال]]، [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵؛ ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۹.</ref> آن [[حضرت]] در بخش دیگری از [[روایت]] یاد شده، پس از اشاره به این مطلب که ناشکیبایی هنگام ناگواری‌ها موجب از بین رفتن [[پاداش]] [[انسان]] می‌شود، می‌فرماید<ref>محمد بن علی بن بابویه ، الخصال، ج ۲، ص ۶۲۱،  تحف العقول، ص ۱۱۱.</ref>: «[[برترین]] کارهای [[انسان]]، [[انتظار]] [[گشایش]] از سوی خداست».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref>
۱۱۴٬۴۸۰

ویرایش