بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲: | خط ۲: | ||
{{مهدویت}} | {{مهدویت}} | ||
==مقدمه== | |||
یکی از [[اعتقادات]] مهم [[شیعه]] [[بدا]] است. "[[بدا]]" در لغت به معنای [[آشکار]] شدن است و در اصطلاح به تغییراتی گفته میشود که [[خدا]] در اموری که تصور به قطعیت آنان میرود، ایجاد میکند. عدهای میگویند که ممکن است هم در [[نشانههای حتمی]] و هم نشانههای غیرحتمی [[بدا]] رخ دهد یعنی بدون این که آن نشانه واقع شود [[ظهور]] محقق شود اما عدهای دیگر [[بدا]] در نشانههای قطعی را نمیپذیرند یعنی قطعاً باید واقع شوند. البته این نکته حائز اهمیت است که بر طبق [[روایت]] امر [[ظهور]] آن [[قدر]] روشن است که بر کسی پوشیده نمیماند پس ما با سرگرم شدن با این امور از [[تکلیف]] اصلی خود یعنی [[زمینهسازی ظهور]] و [[تربیت]] خود و دیگران [[غفلت]] نکنیم. | |||
==چیستی بداء== | ==چیستی بداء== | ||
*یکی از [[اعتقادات]] مهم [[شیعه]]، [[اعتقاد]] به [[بداء]] است.<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]] ص ۴۳۰ ـ ۴۳۲؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص ۲۶۲</ref> [[بداء]] در لغت به معنای [[آشکار]] شدن<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص ۲۶۲</ref> و [[ظهور]]<ref>ر.ک. [[مهدی علیزاده|علیزاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)]]، ص ۲۹ ـ ۳۲</ref> است و در اصطلاح یعنی [[خداوند]]، تغییراتی را در برخی امور ایجاد میکند که تصور بر قطعی بودن آنهاست، به عبارت دیگر [[ظهور]] امری که وقوع آن بعید مینموده<ref>مفید، محمد بن محمد، تصحیح الإعتقاد، ص ۵۱ ـ ۵۲</ref> و ظاهر، خلاف آن بوده است.<ref>لاهیجی، گوهر مراد، ص ۲۹۲</ref> در واقع، تغییری در [[علم الهی]] به وجود نمیآید؛ بلکه تغییر در اطلاع ما از آنچه قبلًا خبر داده شده، ایجاد میشود، پس [[بدا]]، به معنای [[آشکار]] شدن بعد از خفاء است.<ref>الهادی، جعفر، البداء فی ضوء الکتاب و السنة(تقریرات درس آیت الله جعفر سبحانی)</ref> از این رو ممکن است امری از مقدرات باشد ولی به [[علت]] فراهم نشدن شرایط یا وجود مانع، محقق نشود.<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص ۲۶۲</ref> | *یکی از [[اعتقادات]] مهم [[شیعه]]، [[اعتقاد]] به [[بداء]] است.<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]] ص ۴۳۰ ـ ۴۳۲؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص ۲۶۲</ref> [[بداء]] در لغت به معنای [[آشکار]] شدن<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص ۲۶۲</ref> و [[ظهور]]<ref>ر.ک. [[مهدی علیزاده|علیزاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)]]، ص ۲۹ ـ ۳۲</ref> است و در اصطلاح یعنی [[خداوند]]، تغییراتی را در برخی امور ایجاد میکند که تصور بر قطعی بودن آنهاست، به عبارت دیگر [[ظهور]] امری که وقوع آن بعید مینموده<ref>مفید، محمد بن محمد، تصحیح الإعتقاد، ص ۵۱ ـ ۵۲</ref> و ظاهر، خلاف آن بوده است.<ref>لاهیجی، گوهر مراد، ص ۲۹۲</ref> در واقع، تغییری در [[علم الهی]] به وجود نمیآید؛ بلکه تغییر در اطلاع ما از آنچه قبلًا خبر داده شده، ایجاد میشود، پس [[بدا]]، به معنای [[آشکار]] شدن بعد از خفاء است.<ref>الهادی، جعفر، البداء فی ضوء الکتاب و السنة(تقریرات درس آیت الله جعفر سبحانی)</ref> از این رو ممکن است امری از مقدرات باشد ولی به [[علت]] فراهم نشدن شرایط یا وجود مانع، محقق نشود.<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص ۲۶۲</ref> | ||
خط ۱۶: | خط ۱۸: | ||
==دلیل دوم بر امکان [[بدا]] و نقد و بررسی آن== | ==دلیل دوم بر امکان [[بدا]] و نقد و بررسی آن== | ||
ب) حتمی بودن [[نشانههای ظهور]] به معنای بسته بودن دست [[خداوند]] در تغییر آنهاست و مخالف [[قرآن]] است. زیرا اصل [[اعتقاد]] به [[بدا]] خاستگاه [[قرآنی]] دارد چنانچه در [[قرآن]] آمده است | ب) حتمی بودن [[نشانههای ظهور]] به معنای بسته بودن دست [[خداوند]] در تغییر آنهاست و مخالف [[قرآن]] است. زیرا اصل [[اعتقاد]] به [[بدا]] خاستگاه [[قرآنی]] دارد چنانچه در [[قرآن]] آمده است<ref>سوره رعد، آیات ۳۸ و ۳۹: «[[خداوند]] برای هر امری زمانی مقرر کرده و هر چه را بخواهد، محو میکند یا برقرار میسازد و [[حکم]] اصلی نزد اوست»</ref>: {{متن قرآن|لِكُلِّ أَجَلٍ كِتَابٌ يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}}<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]] ص ۴۳۰ ـ ۴۳۲؛ [[نصرتالله آیتی|آیتی، نصرتالله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۳۴ ـ ۴۳؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۱۷۹</ref> | ||
*نقد و بررسی: [[اعتقاد]] به امکان وقوع [[بدا]] به معنای تحقق آن نیست، چنانچه [[روایت]] وقوع [[بدا]] در [[خروج سفیانی]] به معنای باز بودن دست [[خدا]] در تغییر آن واقعه است. امکان [[عقلی]] [[بدا]] در [[نشانههای حتمی]] نفی نمیشود بلکه تغییر نکردن چنین حوادثی به جهت فقدان شرایط یا وجود موانع است. همان گونه که [[ائمه]] با [[آگاهی]] از تحقق شرایط آن حوادث خبر از وقوع حتمی آنها دادهاند.<ref>ر.ک. [[نصرتالله آیتی|آیتی، نصرتالله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۳۴ ـ ۴۳</ref> | *نقد و بررسی: [[اعتقاد]] به امکان وقوع [[بدا]] به معنای تحقق آن نیست، چنانچه [[روایت]] وقوع [[بدا]] در [[خروج سفیانی]] به معنای باز بودن دست [[خدا]] در تغییر آن واقعه است. امکان [[عقلی]] [[بدا]] در [[نشانههای حتمی]] نفی نمیشود بلکه تغییر نکردن چنین حوادثی به جهت فقدان شرایط یا وجود موانع است. همان گونه که [[ائمه]] با [[آگاهی]] از تحقق شرایط آن حوادث خبر از وقوع حتمی آنها دادهاند.<ref>ر.ک. [[نصرتالله آیتی|آیتی، نصرتالله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۳۴ ـ ۴۳</ref> | ||
==دلیل سوم بر امکان [[بدا]] و نقد و بررسی آن== | ==دلیل سوم بر امکان [[بدا]] و نقد و بررسی آن== | ||
ج) همیشگی بودن احتمال [[ظهور]] و ناگهانی بودن آن با حتمی بودن [[نشانهها]] منافات دارد زیرا تا زمانی که این [[نشانهها]] محقق نشوند، [[ظهور]] رخ نخواهد داد.<ref>ر.ک. [[نصرتالله آیتی|آیتی، نصرتالله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۳۴ ـ ۴۳؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، [[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]، ص ۳۷۶</ref> | ج) همیشگی بودن احتمال [[ظهور]] و ناگهانی بودن آن با حتمی بودن [[نشانهها]] منافات دارد زیرا تا زمانی که این [[نشانهها]] محقق نشوند، [[ظهور]] رخ نخواهد داد.<ref>ر.ک. [[نصرتالله آیتی|آیتی، نصرتالله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۳۴ ـ ۴۳؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، [[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]، ص ۳۷۶</ref> | ||
*نقد و بررسی: [[انتظار]] همیشگی [[ظهور]] و ناگهانی بودن [[ظهور]]، کنایه از سرعت شکل گرفتن وقایع [[ظهور]] است و این به معنای نفی [[نشانههای ظهور]] نیست بلکه [[نشانههای حتمی]] که متصل به [[ظهور]] هستند به سرعت و در زمانی که انتظارش نمیرود محقق میشوند و بلافاصله بعد از آنها [[ظهور]] رخ میدهد.<ref>ر.ک. [[نصرتالله آیتی|آیتی، نصرتالله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۳۴ ـ ۴۳</ref> | *نقد و بررسی: [[انتظار]] همیشگی [[ظهور]] و ناگهانی بودن [[ظهور]]، کنایه از سرعت شکل گرفتن وقایع [[ظهور]] است و این به معنای نفی [[نشانههای ظهور]] نیست بلکه [[نشانههای حتمی]] که متصل به [[ظهور]] هستند به سرعت و در زمانی که انتظارش نمیرود محقق میشوند و بلافاصله بعد از آنها [[ظهور]] رخ میدهد.<ref>ر.ک. [[نصرتالله آیتی|آیتی، نصرتالله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۳۴ ـ ۴۳</ref> | ||
==دو نکته== | ==دو نکته== | ||
# باید توجه داشت هرچند ادلۀ امکان وقوع [[بدا]] در [[نشانههای حتمی]] پاسخ داده شده، ولی به هر حال برخی نیز این پاسخها را نپذیرفتهاند لذا در جمع بندی بین دو دیدگاه وقوع [[بدا]] یا عدم وقوع [[بدا]]، دیدگاه سوم معقول به نظر میرسد و با [[روایات]] [[ظهور]] نیز تناسب دارد. چنانچه تقریباً در تمامی موارد، اصل حوادثی چون [[خروج سفیانی]] و یا [[کشته شدن نفس زکیه]]، از [[نشانههای حتمی]] شمرده شدهاند، اما سایر خصوصیات آنها، از جمله فاصله آنها تا [[ظهور]]، از حتمیات نیست و احتمال تحقق [[بدا]] در آنها میرود.<ref>ر.ک. [[نصرتالله آیتی|آیتی، نصرتالله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۳۴ ـ ۴۳</ref> بنابراین در اصل وقوع [[نشانههای حتمی]] [[بدا]] رخ نمیدهد ولی در برخی از جزئیات و ویژگیهای آن، ممکن است [[بداء]] رخ دهد و تغییراتی حادث شود.<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص ۲۶۲ ؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، [[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]، ص ۳۷۶</ref> | |||
# [[تشویق]] [[ائمه هدی]]{{ع}} به [[دعا]] برای تسریع [[فرج]]، بیانگر آن است که حصول [[فرج]] و فرا رسیدن [[ظهور]]، دارای یک زمان صددرصد تعیین شده و غیرقابل تغییر نیست؛ از این رو نشانههایی که برای [[زمان ظهور]] بیان شده، البته غیر از [[نشانههای حتمی]]، قابل تغییر و تبدل و تقدم و تأخر بوده و [[بداء]] در آنها محتمل است.<ref>ر.ک. [[مهدی علیزاده|علیزاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)]]، ص ۲۹ ـ ۳۲</ref> بنابراین [[تسریع در ظهور]] یا نشانههای آن امری ممکن است، همانگونه که امکان عقب افتادن [[فرج]] در اثر خطاها و کوتاهیها و آماده نبودن [[منتظران]] وجود دارد.<ref>ر.ک. [[مسعود عالی|عالی، مسعود]]، [[مسأله مهدویت ۱ (کتاب)|مسأله مهدویت ۱]] ص ۱۸۱ و ۱۸۲</ref> | |||
==پرسش مستقیم== | ==پرسش مستقیم== | ||
* [[آیا در نشانههای ظهور بدا رخ میدهد؟ و نشانههای حتمی تغییرپذیرند؟ (پرسش)]] | * [[آیا در نشانههای ظهور بدا رخ میدهد؟ و نشانههای حتمی تغییرپذیرند؟ (پرسش)]] | ||
خط ۴۰: | خط ۴۲: | ||
* [[پرونده:1368298.jpg|22px]] [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|'''یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان''']] | * [[پرونده:1368298.jpg|22px]] [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|'''یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان''']] | ||
* [[پرونده:13681080.jpg|22px]] [[مهدی علیزاده|علیزاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|'''نشانههای یار و چکامه انتظار''']] | * [[پرونده:13681080.jpg|22px]] [[مهدی علیزاده|علیزاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|'''نشانههای یار و چکامه انتظار''']] | ||
* [[پرونده:152096.jpg|22px]] [[سید محمد بنیهاشمی|بنیهاشمی، سید محمد]]، [[سلسله درسهای مهدویت ج۱۰ (کتاب)|'''سلسله درسهای مهدویت''']] | |||
* [[پرونده:152016.jpg|22px]] [[مسعود عالی|عالی، مسعود]]، [[مسأله مهدویت ۱ (کتاب)|'''مسأله مهدویت ۱''']] | * [[پرونده:152016.jpg|22px]] [[مسعود عالی|عالی، مسعود]]، [[مسأله مهدویت ۱ (کتاب)|'''مسأله مهدویت ۱''']] | ||
* [[پرونده:13681082.jpg|22px]] [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|'''شرایط و علائم حتمی ظهور''']] | * [[پرونده:13681082.jpg|22px]] [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|'''شرایط و علائم حتمی ظهور''']] |