بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
*[[امام محمد باقر]]{{ع}} میفرمایند: "اگر با یک [[یهودی]] تو را همنشینی افتاد، با او [[نیکو]] همنشینی کن"<ref>. حسن حرانی، تحف العقول ترجمه بهزاد جعفری، ص۲۷۳.</ref>. | *[[امام محمد باقر]]{{ع}} میفرمایند: "اگر با یک [[یهودی]] تو را همنشینی افتاد، با او [[نیکو]] همنشینی کن"<ref>. حسن حرانی، تحف العقول ترجمه بهزاد جعفری، ص۲۷۳.</ref>. | ||
*[[انسانها]] همه از یک [[اصل]] و منشأ و تبار و خانوادهاند. [[فرزندان]] یک [[پدر]] و مادرند. چون اعضای مختلف یک پیکرند که اگر عضوی به درد آورد دگر عضوها را قرار و آرام نخواهد ماند. [[وحدت]] در تبار و ریشه، [[خویشاوندی]] ایجاب میکند برای [[انسانیت]] [[احترام]] قائل شویم<ref>. علی قائمی، اخلاق و معاشرت در اسلام، ص۷۴.</ref>. | *[[انسانها]] همه از یک [[اصل]] و منشأ و تبار و خانوادهاند. [[فرزندان]] یک [[پدر]] و مادرند. چون اعضای مختلف یک پیکرند که اگر عضوی به درد آورد دگر عضوها را قرار و آرام نخواهد ماند. [[وحدت]] در تبار و ریشه، [[خویشاوندی]] ایجاب میکند برای [[انسانیت]] [[احترام]] قائل شویم<ref>. علی قائمی، اخلاق و معاشرت در اسلام، ص۷۴.</ref>. | ||
*اگر [[جامعه اسلامی]] را مانند یک پیکر [[واحد]] بدانیم، اعضای این پیکر ارتباطی حیاتی و [[سرنوشت]] ساز، با یکدیگر دارند. اختلال و کم کاری در یک عضو، عامل به هم خوردن [[تعادل]] [[بدن]] خواهد شد. در این هنگام، بقیه اعضای [[بدن]] بر حسب [[اصل]] | *اگر [[جامعه اسلامی]] را مانند یک پیکر [[واحد]] بدانیم، اعضای این پیکر ارتباطی حیاتی و [[سرنوشت]] ساز، با یکدیگر دارند. اختلال و کم کاری در یک عضو، عامل به هم خوردن [[تعادل]] [[بدن]] خواهد شد. در این هنگام، بقیه اعضای [[بدن]] بر حسب [[اصل]] احترام به انسانیت میبایست به [[کمک]] او بشتابند. | ||
*[[اعتقاد]] به [[وحدت]] [[نسل]] و نژاد [[بشر]] یکی از مشخصات بارز [[مکتب اسلام]] است [[انسانها]] همه از یک [[پدر]] و [[مادر]] آفریده شدهاند؛ چه سیاه پوست، چه سفید پوست، چه سرخ پوست و چه نژادهای دیگر؛ هیچ نژادی [[برتر]] از نژاد دیگر نیست مگر در [[تقوا]]. درست است که [[انسان]] نسبت به سایر موجودات [[برتری]] دارد؛ [[خلیفه]] [[خدا]] بر روی [[زمین]] است و [[خداوند]] پس از [[آفرینش]] او به خود تبریک گفت، لکن [[انسان]] نسبت به انسانهای دیگر از جهت [[نسب]] هیچگونه [[برتری]] ندارد. | *[[اعتقاد]] به [[وحدت]] [[نسل]] و نژاد [[بشر]] یکی از مشخصات بارز [[مکتب اسلام]] است [[انسانها]] همه از یک [[پدر]] و [[مادر]] آفریده شدهاند؛ چه سیاه پوست، چه سفید پوست، چه سرخ پوست و چه نژادهای دیگر؛ هیچ نژادی [[برتر]] از نژاد دیگر نیست مگر در [[تقوا]]. درست است که [[انسان]] نسبت به سایر موجودات [[برتری]] دارد؛ [[خلیفه]] [[خدا]] بر روی [[زمین]] است و [[خداوند]] پس از [[آفرینش]] او به خود تبریک گفت، لکن [[انسان]] نسبت به انسانهای دیگر از جهت [[نسب]] هیچگونه [[برتری]] ندارد. | ||
*شاید بتوان گفت که [[نسب]] و نژاد [[انسان]] مربوط به بعد جسمانی [[انسان]] است و آنچه که [[آیات]] و [[روایات]] بر آن تأکید دارند منظور از [[انسان]] بعد [[الهی]] آن است نه بعد جسمانی که اگر نژادی از لحاظ جسمانی بر نژاد دیگر [[اولویت]] و [[برتری]] داشت حتماً از بعد انسانی هم بر دیگری [[برتری]] داشته باشد<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص:۲۰۴-۲۰۵.</ref>. | *شاید بتوان گفت که [[نسب]] و نژاد [[انسان]] مربوط به بعد جسمانی [[انسان]] است و آنچه که [[آیات]] و [[روایات]] بر آن تأکید دارند منظور از [[انسان]] بعد [[الهی]] آن است نه بعد جسمانی که اگر نژادی از لحاظ جسمانی بر نژاد دیگر [[اولویت]] و [[برتری]] داشت حتماً از بعد انسانی هم بر دیگری [[برتری]] داشته باشد<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص:۲۰۴-۲۰۵.</ref>. | ||
*[[شهید مطهری]] میگوید: اگر مقصود از [[انسان]] [[دوستی]] ( | *[[شهید مطهری]] میگوید: اگر مقصود از [[انسان]] [[دوستی]] (احترام به انسانیت) [[دوست داشتن]] این حیوان دو پا باشد، هیچ فرقی نمیکند اما اگر گفتیم ما از [[انسانیت]] یک معنی میفهمیم و [[انسان]] یک موجود معنیداری است که ممکن است از معنی [[انسانیت]] پر باشد؛ ممکن است خالی باشد و یا بر ضد معنی [[انسانیت]] باشد، آن وقت مفهوم [[انسان]] [[دوستی]] برای ما معنی دیگری پیدا میکند، که [[انسانها]] را باید در مسیر [[انسانیت]] [[دوست]] داشت بر خلاف این مسیر، و به همین [[دلیل]] اگر انسانی بر ضد مسیر [[انسانیت]] بود، احیاناً باید با او به شدیدترین وجهی [[مبارزه]] کرد، با [[خشونت]] [[رفتار]] نمود و به او به چشم یک خار در سر راه [[انسانها]] نگاه کرد و این [[کار]] خود نوعی علاقه به [[انسانیت]]، و علاقه به [[بشریت]] است اما [[بشریت]] معنیدار، بشریتی که معنی [[بشریت]] در آن باشد... یعنی شخصی [[تعصب]] داشته باشد در مورد هر کسی که در زیر لوای [[اسلام]] است، و بالنتیجه [[تعصب]] داشته باشد علیه هر کسی که در زیر لوای [[اسلام]] نیست، [[خیرخواه]] آن باشد و [[بدخواه]] این، چنین چیزی خوب نیست و [[اسلام]] آن را نخواسته است<ref>. مرتضی مطهری، تعلیم و تربیت در اسلام، ص۲۵۶ – ۲۵۷.</ref>. | ||
*گوناگونی [[انسانها]] از نظر رنگ، نژاد، ملیت و زبان، تفاوتی در [[انسانیت]] پدید نمیآورد. بسیاری از اختلافها و [[جنگها]] ناشی از این [[امر]] است که گروهی خود را از نظر نژاد و ملیت، [[برتر]] از دیگران میدانند و همین [[امر]] باعث بروز [[جنگ]] جهانی دوم، از سوی نازیهای [[آلمان]] شد. آنان خواهان [[برتری]] و تسلط بر سایر نژادها و [[ملل]] بودند. در حالی که [[قرآن کریم]] گوناگونی [[انسانها]] را وسیلهای برای [[شناخت]] آنها از یکدیگر میداند<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص:۲۰۵-۲۰۶.</ref>. | *گوناگونی [[انسانها]] از نظر رنگ، نژاد، ملیت و زبان، تفاوتی در [[انسانیت]] پدید نمیآورد. بسیاری از اختلافها و [[جنگها]] ناشی از این [[امر]] است که گروهی خود را از نظر نژاد و ملیت، [[برتر]] از دیگران میدانند و همین [[امر]] باعث بروز [[جنگ]] جهانی دوم، از سوی نازیهای [[آلمان]] شد. آنان خواهان [[برتری]] و تسلط بر سایر نژادها و [[ملل]] بودند. در حالی که [[قرآن کریم]] گوناگونی [[انسانها]] را وسیلهای برای [[شناخت]] آنها از یکدیگر میداند<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص:۲۰۵-۲۰۶.</ref>. | ||
*شاید بتوان گفت مبنای [[اصل]] و قاعده زرین که میگوید "هرآنچه که برای خود نمیپسندی برای دیگران هم نپسند"، همین [[اصل]] | *شاید بتوان گفت مبنای [[اصل]] و قاعده زرین که میگوید "هرآنچه که برای خود نمیپسندی برای دیگران هم نپسند"، همین [[اصل]] احترام به انسانیت باشد. چرا که براساس این [[اصل]] دیگری هم در [[انسانیت]] مثل خود ما است. | ||
*"بدان که [[دنیا]] منزلی است از منازل راه [[حق]] – تعالی؛ و همگان در این منزل مسافرند؛ مسافران؛ چون مقصد سفر ایشان یکی باشد، جمله چون یکی باشند؛ باید که میان ایشان الفت و [[اتحاد]] باشد و معاونت و [[حق]] یکدیگر نگاه دارند"<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص:۲۰۶.</ref>. | *"بدان که [[دنیا]] منزلی است از منازل راه [[حق]] – تعالی؛ و همگان در این منزل مسافرند؛ مسافران؛ چون مقصد سفر ایشان یکی باشد، جمله چون یکی باشند؛ باید که میان ایشان الفت و [[اتحاد]] باشد و معاونت و [[حق]] یکدیگر نگاه دارند"<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص:۲۰۶.</ref>. | ||
== | ==احترام به انسانیت در [[صحیفه سجادیه]]== | ||
*[[امام سجاد]]{{ع}} در دعای بیستم و در عبارت سوم آن میفرمایند: "بارخدایا بر [[محمد]] و آل او [[درود]] فرست؛ و بینیازم کن از کاری که کوشیدن به آن مرا (از [[عبادت]] و بندگیات) بازمیدارد (تا توجه من جز تو نباشد) و وادار مرا به آنچه (انجام [[اوامر]] و ترک [[نواهی]]) که فردا ([[روز رستاخیز]]) از آن [[سؤال]] و بازپرسی مینمایی و روزهای مرا در آنچه ([[عبادت]] و [[پرستش]]) که برای آنم آفریدهای صرف نما و مرا(از دیگران) بینیاز فرما و روزیت را بر من [[گشایش]] ده، و به نگاه کردن ([[چشم به راه]] بودن) گرفتارم مفرما، و [[عزیز]] و گرامی و به [[کبر]] و [[سربلندی]] ([[افراط]] در [[عزت]]) دچارم مکن؛ و مرا برای ([[بندگی]]) خود رام ساز و عبادتم ر به [[عجب]] و [[خودپسندی]] (از درجه قبول) تباه مگردان و خیر و [[نیکی]] برای [[مردم]] را به دست من روان ساز (توانگرم گردان تا به ایشان [[احسان]] نمایم) و آن را به [[منت نهادن]] [[باطل]] مفرما و [[خوهای پسندیده]] را به من ببخش (استعداد قبول آن را به من عطا فرما) و (چنانکه آنها را دارا شدم) مرا از به خود [[نازیدن]] نگاهدار"<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اكْفِنِي مَا يَشْغَلُنِي الِاهْتِمَامُ بِهِ، وَ اسْتَعْمِلْنِي بِمَا تَسْأَلُنِي غَداً عَنْهُ، وَ اسْتَفْرِغْ أَيَّامِي فِيمَا خَلَقْتَنِي لَهُ، وَ أَغْنِنِي وَ أَوْسِعْ عَلَيَّ فِي رِزْقِكَ، وَ لَا تَفْتِنِّي بِالنَّظَرِ، وَ أَعِزَّنِي وَ لَا تَبْتَلِيَنِّي بِالْكِبْرِ، وَ عَبِّدْنِي لَكَ وَ لَا تُفْسِدْ عِبَادَتِي بِالْعُجْبِ، وَ أَجْرِ لِلنَّاسِ عَلَى يَدِيَ الْخَيْرَ وَ لَا تَمْحَقْهُ بِالْمَنِّ، وَ هَبْ لِي مَعَالِيَ الْأَخْلَاقِ، وَ اعْصِمْنِي مِنَ الْفَخْرِ}}</ref>؛ | *[[امام سجاد]]{{ع}} در دعای بیستم و در عبارت سوم آن میفرمایند: "بارخدایا بر [[محمد]] و آل او [[درود]] فرست؛ و بینیازم کن از کاری که کوشیدن به آن مرا (از [[عبادت]] و بندگیات) بازمیدارد (تا توجه من جز تو نباشد) و وادار مرا به آنچه (انجام [[اوامر]] و ترک [[نواهی]]) که فردا ([[روز رستاخیز]]) از آن [[سؤال]] و بازپرسی مینمایی و روزهای مرا در آنچه ([[عبادت]] و [[پرستش]]) که برای آنم آفریدهای صرف نما و مرا(از دیگران) بینیاز فرما و روزیت را بر من [[گشایش]] ده، و به نگاه کردن ([[چشم به راه]] بودن) گرفتارم مفرما، و [[عزیز]] و گرامی و به [[کبر]] و [[سربلندی]] ([[افراط]] در [[عزت]]) دچارم مکن؛ و مرا برای ([[بندگی]]) خود رام ساز و عبادتم ر به [[عجب]] و [[خودپسندی]] (از درجه قبول) تباه مگردان و خیر و [[نیکی]] برای [[مردم]] را به دست من روان ساز (توانگرم گردان تا به ایشان [[احسان]] نمایم) و آن را به [[منت نهادن]] [[باطل]] مفرما و [[خوهای پسندیده]] را به من ببخش (استعداد قبول آن را به من عطا فرما) و (چنانکه آنها را دارا شدم) مرا از به خود [[نازیدن]] نگاهدار"<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اكْفِنِي مَا يَشْغَلُنِي الِاهْتِمَامُ بِهِ، وَ اسْتَعْمِلْنِي بِمَا تَسْأَلُنِي غَداً عَنْهُ، وَ اسْتَفْرِغْ أَيَّامِي فِيمَا خَلَقْتَنِي لَهُ، وَ أَغْنِنِي وَ أَوْسِعْ عَلَيَّ فِي رِزْقِكَ، وَ لَا تَفْتِنِّي بِالنَّظَرِ، وَ أَعِزَّنِي وَ لَا تَبْتَلِيَنِّي بِالْكِبْرِ، وَ عَبِّدْنِي لَكَ وَ لَا تُفْسِدْ عِبَادَتِي بِالْعُجْبِ، وَ أَجْرِ لِلنَّاسِ عَلَى يَدِيَ الْخَيْرَ وَ لَا تَمْحَقْهُ بِالْمَنِّ، وَ هَبْ لِي مَعَالِيَ الْأَخْلَاقِ، وَ اعْصِمْنِي مِنَ الْفَخْرِ}}</ref>؛ | ||
*آقای [[محمد علی صالح غفاری]] در کتاب [[مدینه فاضله]] در شرح این عبارت مینویسد: "...[[خداوند]] برای پیدایش این [[محبت]] که اساس [[سعادت]] و [[آسایش]] [[بشر]] است، [[انسانها]] را [[مکلف]] به [[احسان]] و [[خدمت]] به یکدیگر کرده تا از این [[خدمت]]، [[محبت]] به وجود آید و از آن [[محبت]]، تمدنی به نام [[مدینه فاضله]]. تنها عاملی که [[محبت]] را [[فاسد]] میکند و به جای اینکه بین دو نفر [[انسان]] در اثر [[خدمت]] [[محبت]] به وجود آید [[عداوت]] پیدا میشود، منتگذاری بر [[انسان]] مخدوم است، اگر به انسانی [[خدمت]] کردی بایستی به او بفهمانی که این [[احسان]] و [[خدمت]] به منظور | *آقای [[محمد علی صالح غفاری]] در کتاب [[مدینه فاضله]] در شرح این عبارت مینویسد: "...[[خداوند]] برای پیدایش این [[محبت]] که اساس [[سعادت]] و [[آسایش]] [[بشر]] است، [[انسانها]] را [[مکلف]] به [[احسان]] و [[خدمت]] به یکدیگر کرده تا از این [[خدمت]]، [[محبت]] به وجود آید و از آن [[محبت]]، تمدنی به نام [[مدینه فاضله]]. تنها عاملی که [[محبت]] را [[فاسد]] میکند و به جای اینکه بین دو نفر [[انسان]] در اثر [[خدمت]] [[محبت]] به وجود آید [[عداوت]] پیدا میشود، منتگذاری بر [[انسان]] مخدوم است، اگر به انسانی [[خدمت]] کردی بایستی به او بفهمانی که این [[احسان]] و [[خدمت]] به منظور احترام به انسانیت توست..."<ref>محمد علی صالح غفاری، مدینه فاضله، ص۱۸۸.</ref>. | ||
*همچنین [[امام]]{{ع}} در دعای بیست و هفتم و در عبارت سوم آن میفرمایند: "بارخدایا بر [[محمد]] و آل او [[درود]] فرست؛ و آنچه از (رموز و [[اسرار]] [[جنگ]]) به آن نادانند به ایشان بشناسان؛ و آنچه (چگونگی [[رفتار]] [[دشمنان]] را که) نمیدانند به آنها بیاموز؛ و به آنچه ([[مکر]] و [[فریب]] [[دشمنان]] که) نمیبینند بینایشان فرما"<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ عَرِّفْهُمْ مَا يَجْهَلُونَ، وَ عَلِّمْهُمْ مَا لَا يَعْلَمُونَ، وَ بَصِّرْهُمْ مَا لَا يُبْصِرُونَ}}</ref><ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص:۲۰۷-۲۰۸.</ref>. | *همچنین [[امام]]{{ع}} در دعای بیست و هفتم و در عبارت سوم آن میفرمایند: "بارخدایا بر [[محمد]] و آل او [[درود]] فرست؛ و آنچه از (رموز و [[اسرار]] [[جنگ]]) به آن نادانند به ایشان بشناسان؛ و آنچه (چگونگی [[رفتار]] [[دشمنان]] را که) نمیدانند به آنها بیاموز؛ و به آنچه ([[مکر]] و [[فریب]] [[دشمنان]] که) نمیبینند بینایشان فرما"<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ عَرِّفْهُمْ مَا يَجْهَلُونَ، وَ عَلِّمْهُمْ مَا لَا يَعْلَمُونَ، وَ بَصِّرْهُمْ مَا لَا يُبْصِرُونَ}}</ref><ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص:۲۰۷-۲۰۸.</ref>. | ||
*مطمئناً یکی از جلوههای آنچه نمیدانند در این عبارت | *مطمئناً یکی از جلوههای آنچه نمیدانند در این عبارت احترام به انسانیت انسانی [[دشمن]] است. هرچند معمولاً در [[جنگ]] و [[دشمنی]] آنچه که در ابتدا به ذهن [[آدمی]] میآید نقشه و دسیسههای [[دشمن]] است. لکن میتوان از جهت دیگر نیز [[جنگ]] و [[دشمنی]] را با توجه به عبارات دیگر [[صحیفه]] که همواره از [[خداوند]] میخواهد که [[دشمنی]] آنان را به [[دوستی]] تبدیل نماید، [[وجه]] [[رفتار]] با [[دشمن]] براساس [[انسانیت]] را هم در نظر گرفت. | ||
*همچنین [[امام]]{{ع}} در دعای یکم و در عبارت هفدهم آن میفرمایند: "و [[سپاس]] خدای را که نیکوییهای [[آفرینش]] را برای ما برگزید و روزیهای [[پاکیزه]] ([[حلال]] و روا) را برای ما روان (فراوان) گردانید"<ref>{{متن حدیث|وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي اخْتَارَ لَنَا مَحَاسِنَ الْخَلْقِ، وَ أَجْرَى عَلَيْنَا طَيِّبَاتِ الرِّزْقِ}}</ref>؛ | *همچنین [[امام]]{{ع}} در دعای یکم و در عبارت هفدهم آن میفرمایند: "و [[سپاس]] خدای را که نیکوییهای [[آفرینش]] را برای ما برگزید و روزیهای [[پاکیزه]] ([[حلال]] و روا) را برای ما روان (فراوان) گردانید"<ref>{{متن حدیث|وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي اخْتَارَ لَنَا مَحَاسِنَ الْخَلْقِ، وَ أَجْرَى عَلَيْنَا طَيِّبَاتِ الرِّزْقِ}}</ref>؛ | ||
*[[امام]]{{ع}} در این عبارت همانند [[قرآن]] که [[انسان]] را خلیفةالله معرفی نموده است، [[انسان]] را [[برتر]] از [[تمام]] مخلوقات میشمارد و در آن مفهوم [[انسان]] و [[انسانیت]] را مد نظر داشته نه فقط گروه خاصی مثل [[مؤمنان]] یا [[شیعیان]] را. | *[[امام]]{{ع}} در این عبارت همانند [[قرآن]] که [[انسان]] را خلیفةالله معرفی نموده است، [[انسان]] را [[برتر]] از [[تمام]] مخلوقات میشمارد و در آن مفهوم [[انسان]] و [[انسانیت]] را مد نظر داشته نه فقط گروه خاصی مثل [[مؤمنان]] یا [[شیعیان]] را. |