تعیین امام: تفاوت میان نسخه‌ها

تعیین امام (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۵ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۰۷

۲۴٬۱۵۰ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۵ فوریهٔ ۲۰۲۰

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۳۴۳

ویرایش

@@ خط ۳۰: / خط ۳۰: @@
 ==[[روش تعیین امام]] ==
+==تعیین امام در معارف و عقاید ۵ ج۱==
+===راه‌های دیگر [[تعیین امام]]===
+از دیدگاه [[اهل سنت]] علاوه بر [[نص]] و [[اختیار]]، یکی از راه‌های [[تعیین امام]] [[استیلاء]] و [[غلبه]] است یعنی اگر در [[جامعه اسلامی]] فردی به [[زور]] و بدون [[رضایت]] [[امت]] زمام امور را به دست گرفت و خود را [[خلیفه]] [[مسلمانان]] خواند - حتی اگر فاقد شرائط بود - باید به عنوان یک [[تکلیف]] شرعی از او [[تبعیت]] کرد؛ زیرا ملاک [[امامت]] و [[زعامت]] بر [[امت اسلام]] تسلط [[حاکم]] و [[تصدی]] امور [[مسلمانان]] است. بنابراین همین که شخصی بر اریکه [[قدرت]] نشست کافی است که او را به عنوان [[امام]] و [[خلیفه]] بپذیرند هرچند که با [[قهر]] و [[غلبه]] بر سر کار آمده باشد و در [[لزوم اطاعت]] و [[پیروی]] از [[حاکم]] [[رضایت]] و [[اختیار]] [[امت]] شرط نشده است.
+[[تفتازانی]] (م ۷۹۱) [[متکلم]] شهیر [[اهل سنت]] می‌‌گوید: {{عربی| تنعقد الإمامه بطرق، أحدها بیعه أهل الحل و العقد و الثانی استخلاف الامام و عهده و الثالث القهر و الاستیلا}}<ref>ر.ک: شرح المقاصد، ج ۵، ص ۲۳۳. قبل از تفتازانی هم دیگر نویسندگان سنی به این نظر تصریح کرده‌اند مانند اسفرائینی (م ۴۰۶) در کتاب الجنایات: {{عربی| و تنعقد الإمامة بالقهر و الاستیلاء، ولو کان فاسقا أو جاهلا أو عجیما}} ر.ک: الإلهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، ج ۴، ص ۲۰.</ref>.
+این شیوه در [[تعیین امام]] و زعیم [[امت اسلامی]] نزد [[پیشوایان]] [[اهل سنت]] معتبر و [[مشروع]] شمرده شده است: [[احمد حنبل]] (م ۲۴۱) می‌‌گوید: هر که بر [[علیه ]][[پیشوائی]] [[مسلمانان]] که مورد توافق شده و خلافتش پذیرفته شده باشد- از روی [[رضایت]] باشد یا با [[زور]] – [[خروج]] کند شق عصای [[مسلمانان]] کرده و با [[روایات]] رسیده از [[پیامبر]]{{صل}} [[مخالفت]] کرده پس اگر این [[خروج]] کننده بمیرد به [[مرگ جاهلی]] مرده است<ref>اصول السنة، ص ۴۵ احمد بن حنبل شیبانی (م ۲۴۱)، و اعتقاد اهل السنة، ج ۱، ص ۱۶۸ حسن بن منصور لا کلائی، و جلاء العینین فی محاکمة الاحمدین، ص ۲۲۵ نعمان بن محمود خیرالدین الوسی.</ref>. و [[ابن تیمیه]] حرانی (م ۷۲۸) ملاک [[امامت]] را تسلل می‌‌داند ولو [[حاکم]] فاقد شرائط و صلاحیت لازم باشد<ref>منهاج السنة، ج ۱، ص ۵۵۶.</ref>.
+علاوه بر آنچه از اعتبار و [[مشروعیت]] [[استیلاء]] از بزرگان [[اهل سنت]] [[نقل]] شد بعضی از آنان اعتبار و [[مشروعیت]] [[استیلاء]] ادعای [[اجماع]] و توافق [[اهل سنت]] کرده‌اند: [[ابوالحسن اشعری]] (م ۳۲۴) در «رساله إلی اهل الثغر» می‌‌نویسد: بر [[تسلیم]] و [[پیروی از پیشوایان]] [[مسلمانان]] [[اجماع]] کرده‌اند و بر [[لزوم]] [[همراهی]] با [[امام]] - چه با [[رضایت]] و چه با [[زور]] آماده باشد- در [[جهاد]] با [[دشمن]] و [[حج]] رفتن با آنان و پرداخت صدقات در صورتی که مطالبه کنند و [[لزوم]] [[نماز خواندن]] پشت سر آنان در جمعه‌ها و [[اعیاد]]<ref>رسالة إلی اهل الثغر، ص ۲۹۶.</ref>.
+[[ابن حجر]] (م ۸۵۲) در ذیل [[احادیث]] [[اطاعت]] می‌‌نویسد: [[فقهاء]] [[اجماع]] کرده‌اند بر اینکه [[اطاعت]] از سلطانی که به [[زور]] مسلط شده [[واجب]] است و [[جهاد]] در رکاب او و [[پیروی]] از او بهتر است از [[خروج]] علیه او<ref>اجمع الفقهاء علی وجوب طاعة السلطان المتغلب و الجهاد معه و ان طاعته خیر من الخروج علیه. فتح الباری، ج ۱۳، ص ۵.</ref>.
+===مستندات [[نظریه ]][[استیلاء]]===
+[[اهل سنت]] برای [[مشروع]] جلوه دادن [[حکومت‌های مستبد]] و [[ستمگر]] و برای [[مشروعیت]] بخشیدن به [[استیلاء]] و [[غلبه]] به عنوان یکی از راه‌های تعیین و [[شناخت امام]] و [[جانشین رسول خدا]]{{صل}} به اموری [[تمسک]] کرده‌اند:
+===مستند [[روائی]] [[استیلاء]]===
+برای [[مشروع]] جلوه دادن [[فرمان]] روایان [[جائر]] که بدون [[رضایت]] [[امت]] بر اریکه [[قدرت]] قرار گرفته‌اند به روایاتی که به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} نسبت داده شده [[تمسک]] جسته‌اند؛ در این [[احادیث]] از [[امت]] خواسته شده که [[ظلم]] و [[بیدادگری]] [[حاکمان]] را [[تحمل]] کنند و این خود [[دلیل]] بر [[مشروعیت]] آنان دانسته شده است.
+[[مسلم نیشابوری ]](م ۲۶۱) در کتاب صحیح از قول [[حذیفه بن یمان]] آورده است که [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: {{متن حدیث|يكون بعدى أئمة لا يهتدون بهداى و لا يستنون بسنتى، و سيقوم فيهم رجال قلوبهم قلوب الشياطين في جثمان انس، قال قلت كيف أصنع يا رسول اللّه ان أدركت ذلك؟ قال: تسمع و تطيع للامير و ان ضرب ظهرك و أخذ مالك، فاسمع و أطع}}<ref>صحیح مسلم، {{متن حدیث|باب الأمر بلزوم الجماعه عند ظهور الفتن و تحذیر الدعاه إلی الکفر}}. بعد از من پیشوایانی می‌‌آیند که به روش و سنت من عمل نخواهند کرد در بین آنان مردانی هستند که در قالب انسانند اما قلب‌های شیطانی دارند. حدیفه از رسول خدا{{صل}} پرسید: اگر ما در زمان این حاکمان بودیم چه کنیم؟ حضرت فرمود دستور می‌‌شنوی و اطاعت می‌‌کنی حتی اگر بر پشت تو تازیانه زده شود و مال تو به زور گرفته شود باید دستور او را بشنوی و اطاعت کنی.</ref>.
+[[بخاری]] (م ۲۵۶) در کتاب الأحکام باب قول [[الله]] تعالی {{متن قرآن| أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}}<ref>«از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref> از [[نبی اکرم]]{{صل}} [[روایت]] می‌‌کند: {{متن حدیث|مَنْ أَطَاعَنِي فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَ مَنْ عَصَانِي فَقَدْ عَصَى اللَّهَ وَ مَنْ أَطَاعَ أَمِيرِي فَقَدْ أَطَاعَنِي وَ مَنْ عَصَى أَمِيرِي فَقَدْ عَصَانِي}}<ref>ر.ک: صحیح بخاری کتاب الحکام، ج ۸، ص ۱۰۴. هر که مرا اطاعت کند خداوند را اطاعت کرده و هر که مرا عصیان کند خداوند را عصیان کرده و هر که امیر مرا اطاعت کند مرا اطاعت کرده و هر که امیر مرا عصیان کند مرا عصیان کرده است.</ref>.
+[[مسلم]] همچنین در [[باب ]]«[[حکم]] من فرق امر المسلمین و هو مجتمع» از [[ابن عباس]] از [[رسول خدا]]{{صل}} [[نقل]] می‌‌کند: {{متن حدیث|مَنْ كَرِهَ مِنْ أَمِيرِهِ شَيْئاً فَلْيَصْبِرْ عَلَیْهِ فَإِنَّهُ لَیْسَ أَحَدٌ مِنَ النَّاسِ خَرَجَ مِنْ السُّلْطَانِ شِبْراً فَمَاتَ عَلَیْهِ إِلَّا مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}<ref>ر.ک: صحیح مسلم، ج ۶، ص ۲۲. هر که از کار حاکمش ناراحت شد باید صبر کند زیرا هر که حتی یک وجب از سلطان فاصله گرفت و در این حالت مرد، به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است.</ref>.
+علاوه بر آنچه گفته شد، با الفاظ گوناگون به [[نبی اکرم]]{{صل}} نسبت داده شده که [[سلطان]] سایه [[خدا]] در روی [[زمین]] است {{عربی|و من اکرم سلطان الله فی الدنیا أکرمه الله یوم القیامه}}<ref>مسند احمد، ج ۵، ص ۴۲ و ر.ک: کنز العمال، ج ۶، ص ۴.</ref>. و هر که [[سلطان]] [[خدا]] را در [[دنیا]] اکرام کند [[خداوند]] او را در [[روز قیامت]] مورد اکرام قرار می‌‌دهد.
+نقد و بررسی: در این [[روایات]] با توجه به بهره‌برداری و سوءاستفاده [[سلاطین]] [[جور]] و [[ستمگران]] احتمال [[جعل]] بسیار [[قوی]] است. اما بعد از چشم پوشی از [[بررسی سندی]] - و غمض عین از احتمال جعلی بودن - از [[رسول خدا]]{{صل}} در رد [[نظریه ]][[استیلاء]] روایاتی در منابع معتبر [[اهل سنت]] آمده است:
+===[[روایات نبوی]] در رد [[استیلاء]]===
+سخنان [[نبی اکرم]]{{صل}} [[نظریه ]][[استیلاء]] و تغلب را رد می‌‌کند و [[پیامبر اکرم]]{{صل}} انتساب [[حاکمان ستمگر]] را به خود مردود می‌‌شمارد:
+بنابر [[نقل]] [[احمد بن حنبل]] (م ۲۴۱) ابن [[عمر]] از [[نبی اکرم]]{{صل}} [[نقل]] می‌‌کند: {{متن حدیث|سَيَكُونُ عَلَيْكُم أُمَراءُ يَأْمُرُونَكُمْ بِمَا لَا يَفْعَلُونَ فَمَنْ صَدَّقَهُمْ بِكِذْبِهِمْ وَ أَعَانَهُمْ عَلَى ظُلْمِهِمْ وَ غَشِيَ أَبْوَابَهُمْ فَلَيْسَ مِنِّي وَ لَسْتُ مِنْهُ وَ لَمْ يَرِدْ عَلَيَّ الْحَوْضَ}}<ref>مسند احمد، ج ۲، ص ۹۵، مسند عبدالله بن عمر.</ref>.
+و از [[رسول الله]]{{صل}} [[نقل]] شده که هر گونه [[یاری]] و [[کمک]] و [[همراهی]] با [[فرمان]] [[روایی]] [[ستمگر]] را به شدت [[مذمت]] فرمودند<ref>{{متن حدیث|قَالَ: أَلَا وَ مَنْ عَلَّقَ سَوْطاً بَيْنَ يَدَيْ سُلْطَانٍ جَعَلَ اللَّهُ ذَلِكَ السَّوْطَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ- ثُعْبَاناً مِنَ النَّارِ طُولُهُ سَبْعُونَ ذِرَاعاً يُسَلِّطُهُ اللَّهُ عَلَيْهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ وَ عَنْهُ{{صل}} ایضاً أَنَّهُ قَالَ: إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ نَادَى مُنَادٍ أَيْنَ أَعْوَانُ الظَّلَمَةِ وَ مَنْ لَاقَ لَهُمْ دَوَاةً أَوْ رَبَطَ كِيساً أَوْ مَدَّ لَهُمْ مَدَّةَ قَلَمٍ فَاحْشُرُوهُمْ مَعَهُمْ}}؛ وسائل، ج ۱۷، ص ۱۸۰.</ref>.
+اما روایاتی که [[سلطان]] را ظل [[الله]] نامیده است در واقع [[مدح]] [[سلطان]] [[عادل]] است و [[مذمت]] [[سلطان]] [[ستمگر]]. {{متن حدیث|عَنِ النَّبِيِّ{{صل}} أَنَّهُ قَالَ: إِنَّ السُّلْطَانَ ظِلُّ اللَّهِ فِي الْأَرْضِ يَأْوِي إِلَيْهِ كُلُّ مَظْلُومٍ مِنْ عِبَادِهِ فَإِنْ عَدَلَ كَانَ لَهُ الْأَجْرُ وَ عَلَى الرَّعِيَّةِ الشُّكْرُ وَ إِذَا جَارَ كَانَ عَلَيْهِ الْإِصْرُ وَ عَلَى الرَّعِيَّةِ الصَّبْرُ}} <ref>ر.ک: کنز العمال، ج ۶، ص ۴.</ref>، [[سلطان]] سایه [[خداوند]] روی [[زمین]] است که [[بندگان]] [[مظلوم]] [[خداوند]] به او [[پناه]] می‌‌آورند پس اگر به [[عدالت]] [[رفتار]] کند برای او [[پاداش]] و بر آن [[بنده]] [[مظلوم]] [[سپاس]] لازم است اما اگر [[ستم]] کند بر او [[کیفر]] و بر رعیت [[تحمل]] لازم است<ref>و از پیامبر اکرم{{صل}} نقل شده است: {{متن حدیث|السُّلْطَانُ ظِلُّ اللَّهِ فِي الْأَرْضِ يَأْوِي إِلَيْهِ الضعیف و به ینتصر المظلوم و من اکرم سلطان الله فی الدنیا اکرمه الله فی الاخره یوم القیامه}}. جلال الدین سیوطی الجامع الصغیر، ج ۲، ص ۶۹.</ref>.
+اما [[روایات]] السمع و الطاعه بعد از غمض عین از [[سند]]، [[اطاعت]] و [[تسلیم]] [[فرمان]] [[حاکم]] متوقف شده است به {{عربی| ما لم يَأْمُر بِمَعْصِيَةٍ}}<ref>صحیح بخاری، {{عربی|باب السمع و الطاعه للامام}}، ج ۴، ص ۸ و ج ۸، ص ۱۰۶.</ref> علاوه بر این که تشخیص [[معصیت]] بودن [[اوامر]] [[فرمان]] روا در مواردی مشکل است به ویژه با حضور [[فریب]] کارانه علمای وابسته به [[حکام]] [[جور]] و وعاظ السلاطین که موظف به تئوریزه کردن [[رفتار]] [[فرمان]] روایان هستند.
+حاصل [[کلام]] اینکه روایاتی که [[دستور]] به [[اطاعت]] و [[پیروی]] محض و بی چون و چرا از [[حاکم]] می‌‌دهد با [[تعالیم]] [[مسلم]] و روشن [[دین اسلام]] [[سازگاری]] ندارد: [[قرآن کریم]] [[پیروی]] و [[تبعیت]] از [[حاکم]] [[جور]] را [[تأیید]] نکرده و [[سکوت]] و بی تفاوتی و ترک [[نهی از منکر]] و [[پیروی]] از [[ستمگران]] را به شدت [[مذمت]] فرموده است: {{متن قرآن|وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِيَاءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ}}<ref>«و به ستمگران مگرایید که آتش (دوزخ) به شما رسد در حالی که شما را در برابر خداوند، سروری نباشد، آنگاه یاری نخواهید شد» سوره هود، آیه ۱۱۳.</ref> و نیز می‌‌فرماید: {{متن قرآن|لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَلَى لِسَانِ دَاوُودَ وَعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ذَلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ * كَانُوا لَا يَتَنَاهَوْنَ عَنْ مُنْكَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَفْعَلُونَ}}<ref>«کافران از بنی اسرائیل بر زبان داود و عیسی پسر مریم لعنت شده‌اند از این رو که نافرمانی ورزیدند و تجاوز می‌‌کردند * از کار ناپسندی که می‌‌کردند باز نمی‌ایستادند بی گمان، زشت است کاری که می‌‌کردند» سوره مائده، آیه ۷۸-۷۹.</ref>
+{{متن قرآن|وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَكَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا}}<ref>«و از آن کس که دلش را از یاد خویش غافل کرده ایم و از هوای (نفس) خود پیروی کرده و کارش تباه است پیروی مکن» سوره کهف، آیه ۲۸.</ref>.
+{{متن قرآن|يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ يَقُولُونَ يَا لَيْتَنَا أَطَعْنَا اللَّهَ وَأَطَعْنَا الرَّسُولَا * وَقَالُوا رَبَّنَا إِنَّا أَطَعْنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَاءَنَا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَا * رَبَّنَا آتِهِمْ ضِعْفَيْنِ مِنَ الْعَذَابِ وَالْعَنْهُمْ لَعْنًا كَبِيرًا}}<ref>«روزی که چهره‌های آنان در آتش گردانده شود می‌‌گویند: ای کاش از خداوند و پیامبر فرمان برده بودیم * و می‌‌گویند: پروردگارا! ما از سرکردگان و بزرگانمان فرمان بردیم و آنان ما را از راه به در بردند * پروردگارا! به آنان دو چندان عذاب ده! و آنها را به لعنتی بزرگ لعنت فرما!» سوره احزاب، آیه ۶۶-۶۸.</ref>.
+===استناد [[نظریه ]][[استیلاء]] به [[سلف]]===
+[[سازش]] و [[همراهی]] در گفتار و [[رفتار]] افرادی مانند [[عبدالله بن عمر]] با [[فرمان]] روایان [[ستمگر]] سبب [[مشروع]] جلوه دادن [[ستمگران]] در [[تاریخ]] [[امت اسلامی]] شده است<ref>ر.ک: بررسی حدیث معرفت امام، ص ۱۵۲.</ref>.
+[[عبدالله بن عمر]] بعد از واقعه جنایت بار و اسفناک [[حره]] در [[نماز]] [[فرمان]] دار شرکت نموده و به جنایت کاران [[اقتدا]] کرد و کار خود را این گونه توجیه کرد که ما با کسی همراهیم که بر اریکه [[قدرت]] قرار گرفته باشد. [[قاضی]] أبویعلی (م ۴۵۸) استناد [[احمد حنبل]] به کار [[عبدالله بن عمر]] را [[نقل]] می‌‌کند: {{عربی|و احتج بأن ابن عمر صلی بأهل المدینه فی زمن الحره و قال نحن مع من غلب}}<ref>الأحکام السلطانیة للفراء، ص ۲۳.</ref>.
+روش [[سلف]] در [[انقیاد]] و [[تبعیت]] از [[حاکمان]] [[ستمکار]] نزد [[اهل سنت]] به عنوان یک [[حجت]] و [[دلیل شرعی]] تلقی شده است تا جایی که [[تفتازانی]] نیز در تعلیل [[حکم]] به منعزل نشدن [[حاکم]] به سبب [[فسق]] گوید: {{عربی|لانه قد ظهر الفسق و انتشر الجور بعد الخلفاء الراشدین و السلف کانوا ینقادون لهم و یقیمون الاعیاد باذنهم و لا یرون الخروج علیهم}}<ref>شرح العقائد النسفیة، ص ۱۰۰.</ref>.
+نقد و بررسی: از آنچه [[گذشت]] یعنی با نگاه به سخنان [[رسول خدا]]{{صل}} در [[مذمت]] [[حاکم]] [[ستمگر]] و [[آیات قرآن کریم]] در منع [[پیروی]] از [[ظالم]]، جایی برای استناد به [[سلف]] [[باقی]] نمی‌ماند علاوه بر این که استناد به [[سلف]] باید بعد از اثبات [[حجیت]] و اعتبار فعل [[سلف]] باشد.
+یادآوری این نکته مهم را لازم می‌‌دانیم که حتی برخی از [[سلف]] در مقابل [[حکام]] [[جور]] [[قیام]] کرده‌اند<ref>ر.ک: شرح صحیح مسلم، ج ۱۲، ص ۲۲۹.</ref>.
+===استناد به [[ضرورت]]===
+برخی از [[اهل سنت]] مانند [[محی الدین]] نووی (م ۶۷۶) [[ضرورت]] [[حفظ نظام]] و پرهیز از [[هرج و مرج]] و از هم گسیختگی [[جامعه اسلامی]] را [[دلیل]] بر [[مشروعیت]] [[استیلاء]] می‌‌داند هرچند [[حاکم]] مسلط بر [[امت اسلامی]] فاقد صلاحیت‌های لازم باشد<ref>روضة الطالبین، ج ۷، ص ۲۶۶.</ref>.
+حتی [[ابن حجر عسقلانی]] (م ۸۵۲) شارح [[صحیح بخاری]] ذیل [[احادیث]] [[اطاعت]]، مدعی [[اجماع]] [[فقها]] بر ترجیح [[سکوت]] و [[سازش]] با [[حاکمان ستمگر]] شده است<ref>فتح الباری، ج ۱۳، ص ۵.</ref>. برخی از نویسندگان معاصر [[اهل سنت]] هم [[استدلال]] به [[ضرورت]] را پذیرفته‌اند<ref>ر.ک: شرح العقیدة السفارینیه، ج ۲، ص ۱۲۷؛ الامامة العظمی عند أهل السنة و الجماعة، ص ۲۰۰.</ref>.
+نقد و بررسی: روشن است که [[ضرورت]] - بر فرض تحقق - صرفاً [[وجوب]] مقابله با [[حاکم]] را برمی دارد اما [[ضرورت]] نمی‌تواند [[دلیل]] بر [[مشروعیت حکومت]] [[جور]] و انتساب حاکم فاقد صلاحیت به [[خدا]] و [[رسول]]{{صل}} باشد تا اینکه [[پیروی]] و [[تبعیت]] از او [[اطاعت از خدا]] و [[رسول]]{{صل}} شمرده شود<ref>برای تفصیل اقوال ر.ک: فصلنامه تخصصی امامت پژوهی سال چهارم شماره ۱۶، ص ۱۱۹.</ref>.
+===نظریه [[دعوت]]===
+این شیوه برای [[تعیین امام]] و [[خلیفه رسول خدا]]{{صل}} به وسیله [[زیدیه]] ابداع و اختراع شده است. آنان بعد از [[امامت]] [[حضرت سجاد]]{{ع}} بر این [[رأی]] قرار گرفتند که: {{عربی| کل فاطمی خرج بالسیف داعیا الی الحق و کان عالما بامور الدین شجاعا فهو امام یجب مطاوعته}}<ref>ر.ک: شرح المواقف، ج ۸، ص ۳۵۳؛ شرح المقاصد، ج ۵، ص ۲۵۴؛ النجاة فی القیامة فی تحقیق أمر الإمامة، ص ۱۹۴؛ امامت در بینش اسلامی، ص ۲۸۹.</ref>. از [[نسل حضرت فاطمه]]{{س}} هر که [[قیام مسلحانه]] و [[دعوت]] به [[حق]] کند اگر امور [[دین]] را بشناسد و [[شجاع]] باشد او [[امام]] است و پیروی‌اش [[واجب]] می‌‌گردد.
+با مطالبی که پیرامون انحصاری بودن راه [[نص]] گفته شد مجالی برای مطرح شدن نظریه دیگری که هیچ مستند قابل ارائه‌ای ندارد [[باقی]] نمی‌ماند. و راهی که [[زیدیه]] مطرح کرده‌اند با [[اجماع]] مرکب مردود است<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]] ص ۱۶۳-۱۶۹.</ref>.
 == پرسش‌های وابسته ==
 * [[آیا وجوب تعیین امام بدعت‌آمیز است؟ (پرسش)]]
 ==منابع==
+{{فهرست اثر}}
 {{ستون-شروع|2}}
 * [[پرونده:440259451.jpg|22px]] [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه کلام اسلامی ج۱''']]
@@ خط ۴۰: / خط ۸۴: @@
 * [[پرونده:1368921.jpg|22px]] [[صفدر الهی راد|الهی راد، صفدر]]، [[انسان‌شناسی (کتاب)|'''نسان‌شناسی''']]
 * [[پرونده:978964298273.jpg|22px]] [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|'''امامت''']]
+* [[پرونده:1368914.jpg|22px]] [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۵''']]
+{{پایان}}
 {{پایان}}