←دلالت آیه
(←مقدمه) |
|||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
*[[ابن ابی حاتم رازی]] از [[مفسرین]] [[اهل سنت]] در [[کتاب]] "[[تفسیر القرآن العظیم (کتاب)|تفسیر القرآن العظیم]]" و [[سیوطی]] در [[تفسیر]] "[[الدر المنثور]]" نیز این [[روایت]] را ذکر کرده‌اند <ref>تفسیر القرآن العظیم، ج۴، ص۱۱۷۲؛ الدر المنثور، ج۲، ص۲۹۸.</ref>. در "شواهد التنزیل" این دو [[روایت]] نیز ذکر شده است: به اسناد خود از [[حذیفة بن یمان]] [[نقل]] میکند: این [[آیه]] در مورد [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} است. وقتی [[آیه]] نازل شد، [[پیامبر]]{{صل}} دنبال او فرستاد. سپس دستش را بلند کرده و فرمود: {{متن حدیث|مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌ مَوْلَاهُ اللَّهُمَ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ}}. [[عبدالله بن أبی أوفی]] گوید: در [[روز غدیر]] [[خم]] از [[رسول الله]]{{صل}} شنیدم که این [[آیه]] را قرائت میکند و دست [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} را بلند نمود و فرمود: "[[آگاه]] باشید که هرکس که من مولای او هستم، [[علی]] مولای اوست... خداوندا، تو [[شاهد]] باش" <ref>شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۵۲ و ج۲، ص۳۹۱.</ref><ref>[[مهوش السادات علوی|علوی، مهوش السادات]]؛ [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص ۷۱ - ۷۲.</ref>. | *[[ابن ابی حاتم رازی]] از [[مفسرین]] [[اهل سنت]] در [[کتاب]] "[[تفسیر القرآن العظیم (کتاب)|تفسیر القرآن العظیم]]" و [[سیوطی]] در [[تفسیر]] "[[الدر المنثور]]" نیز این [[روایت]] را ذکر کرده‌اند <ref>تفسیر القرآن العظیم، ج۴، ص۱۱۷۲؛ الدر المنثور، ج۲، ص۲۹۸.</ref>. در "شواهد التنزیل" این دو [[روایت]] نیز ذکر شده است: به اسناد خود از [[حذیفة بن یمان]] [[نقل]] میکند: این [[آیه]] در مورد [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} است. وقتی [[آیه]] نازل شد، [[پیامبر]]{{صل}} دنبال او فرستاد. سپس دستش را بلند کرده و فرمود: {{متن حدیث|مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌ مَوْلَاهُ اللَّهُمَ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ}}. [[عبدالله بن أبی أوفی]] گوید: در [[روز غدیر]] [[خم]] از [[رسول الله]]{{صل}} شنیدم که این [[آیه]] را قرائت میکند و دست [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} را بلند نمود و فرمود: "[[آگاه]] باشید که هرکس که من مولای او هستم، [[علی]] مولای اوست... خداوندا، تو [[شاهد]] باش" <ref>شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۵۲ و ج۲، ص۳۹۱.</ref><ref>[[مهوش السادات علوی|علوی، مهوش السادات]]؛ [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص ۷۱ - ۷۲.</ref>. | ||
==دلالت آیه== | ==دلالت [[آیه]]== | ||
===نخست: دلالت بر [[نصب امام]]=== | ===نخست: دلالت بر [[نصب امام]]=== | ||
* [[قرآن کریم]] با [[آیات]] متعددی بر [[انتصابی بودن]] [[امامت]] [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} دلالت میکند. یکی از [[آیات]] معروف درباره [[اهل بیت]]، آیه اکمال دین است که این [[آیه شریفه]] به [[امامت حضرت علی]]{{ع}} در جریان [[غدیر خم]] ناظر است که ظاهر آیه مؤید آن است. با این وجود در تقریر استدلال به نکاتی نیز اشاره می‌‌شود: | * [[قرآن کریم]] با [[آیات]] متعددی بر [[انتصابی بودن]] [[امامت]] [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} دلالت میکند. یکی از [[آیات]] معروف درباره [[اهل بیت]]، [[آیه اکمال دین]] است که این [[آیه شریفه]] به [[امامت حضرت علی]]{{ع}} در جریان [[غدیر خم]] ناظر است که ظاهر [[آیه]] مؤید آن است. با این وجود در تقریر [[استدلال]] به نکاتی نیز اشاره می‌‌شود: | ||
# جمع زیادی از [[عالمان]] [[اهل سنت]] آیه فوق را بر جریان [[غدیر خم]] ناظر می‌‌دانند<ref>ر.ک: تفسیر الدر المنثور، ج ۱، ص ۲۰۰؛ فرائد المسطین، ج ۱، ب ۲۲، ج ۳۹ و ب ۸۲، ج ۴۰؛ البدایه و النهایه، ج ۵، ص ۲۱۳. برخی از اهل سنت آیه را نازل در روز عرفه تفسیر و بر آن نیز روایاتی را گزارش کردند که به همی‌ن مضمون نیز روایات [[شیعی]] وارد شده است. (کافی، ج ۱، ص ۲۹۰؛ تفسیر عیاشی، ج ۱، ص ۳۳۳) . در این باره باید گفت دو فرض زمان مختلف برای آیه قابل جمع است، به این صورت که چنان که از ظاهر آیه تبلیغ روایاتی که مبدأ نزول آیه فوق را روز عرفه (نهم ذیحجه) یعنی هشت روز جلوتر از [[غدیر خم]] توصیف کردند به اصل صدور و روایاتی که مبدأ آیه را [[غدیر]] وصف کردند، به روز [[ابلاغ]] آن ناظر است. (تفسیر المی‌زان، ج ۵، ص ۱۹۶؛ [[امام]] | # جمع زیادی از [[عالمان]] [[اهل سنت]] [[آیه]] فوق را بر جریان [[غدیر خم]] ناظر می‌‌دانند<ref>ر.ک: تفسیر الدر المنثور، ج ۱، ص ۲۰۰؛ فرائد المسطین، ج ۱، ب ۲۲، ج ۳۹ و ب ۸۲، ج ۴۰؛ البدایه و النهایه، ج ۵، ص ۲۱۳. برخی از اهل سنت آیه را نازل در روز عرفه تفسیر و بر آن نیز روایاتی را گزارش کردند که به همی‌ن مضمون نیز روایات [[شیعی]] وارد شده است. (کافی، ج ۱، ص ۲۹۰؛ تفسیر عیاشی، ج ۱، ص ۳۳۳). در این باره باید گفت دو فرض زمان مختلف برای آیه قابل جمع است، به این صورت که چنان که از ظاهر آیه تبلیغ روایاتی که مبدأ نزول آیه فوق را روز عرفه (نهم ذیحجه) یعنی هشت روز جلوتر از [[غدیر خم]] توصیف کردند به اصل صدور و روایاتی که مبدأ آیه را [[غدیر]] وصف کردند، به روز [[ابلاغ]] آن ناظر است. (تفسیر المی‌زان، ج ۵، ص ۱۹۶؛ [[امام]]شناسی، ج ۸، ص ۵۳).</ref>. | ||
# توصیف آیه از پیام ابلاغی به یأس | # توصیف [[آیه]] از [[پیام]] ابلاغی به [[یأس]] [[کفار]]، [[اکمال دین]] و [[اتمام نعمت]] با حمل [[پیام]] [[غدیر]] به [[دوستی]] یا [[یاور]] بودن [[امام علی|علی]]{{ع}} تناسب و سنخیت ندارد، بلکه این صفات باید بر امر اساسی و کلیدی مترتب باشد که تنها فرضیه موجود در روزهای آخر [[عمر]] [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}} همان مسئله [[امامت حضرت علی]]{{ع}} است. | ||
* قراین و شواهد دیگری در [[تأیید]] نظریه [[شیعه]] وجود دارد که تفصیل آن در ذیل [[حدیث غدیر خم]] در صفحات آینده خواهد آمد<ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص۲۱۳ - ۲۲۲.</ref>. | * قراین و شواهد دیگری در [[تأیید]] [[نظریه]] [[شیعه]] وجود دارد که تفصیل آن در ذیل [[حدیث غدیر خم]] در صفحات [[آینده]] خواهد آمد<ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص۲۱۳ - ۲۲۲.</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||