بحث:چرا باید برای ظهور امام مهدی زمینه‌سازی کرد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۶: خط ۱۶:
*برخی [[روایات]]، به طور کلی بر این مطلب دلالت دارند که آیا برای [[زمینه‌سازی ظهور]]، دلیلی وجود دارد یا نه؟ طبرانی و ابن ماجه از [[پیامبر]] {{صل}} [[نقل]] می‌کنند که فرمود: «مردمانی از [[مشرق]] [[خروج]] خواهند نمود، پس زمینه را برای [[حکومت]] [[مهدی]] {{ع}} فراهم می‌سازند»<ref>{{متن حدیث|"یَخْرُجُ نَاسٌ مِنَ الْمَشْرِقِ فَیُوَطِّئُونَ لِلْمَهْدِیِّ سُلْطَانَهُ"}}؛ علی بن حسام الدین متقی، البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان{{ع}}، ص ۱۴۷؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمه، ج ۱، ص ۴۷۷.</ref>؛ [[امام صادق]] {{ع}} دربارۀ طولانی شدن [[عذاب]] [[بنی اسرائیل]] می‌فرماید: «پس چون [[عذاب]] [[بنی اسرائیل]] طولانی شد، [[چهل]] شبانه‌روز به درگاه [[خداوند]] ناله سردادند، آنگاه [[خداوند]] به [[موسی]] و [[هارون]] [[وحی]] فرمود، تا [[بنی اسرائیل]] را از دست [[فرعون]] [[نجات]] دهند... سپس [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: اگر شما نیز چنین می‌کردید، [[خداوند]] برای ما [[گشایش]] حاصل می‌فرمود. پس اگر چنین نکنید، این امر تا منتهای خود ادامه خواهد یافت»<ref>{{متن حدیث|"فَلَمَّا طَالَ عَلَی بَنِی إِسْرَائِیلَ الْعَذَابُ ضَجُّوا وَ بَکَوْا إِلَی اللَّهِ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَی مُوسَی وَ هَارُونَ یُخَلِّصُهُمْ مِنْ فِرْعَوْنَ فَحَطَّ عَنْهُمْ سَبْعِینَ وَ مِائَةَ سَنَةٍ. قَالَ [الرّاوی] فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}}: هَکَذَا أَنْتُمْ لَوْ فَعَلْتُمْ لَفَرَّجَ اللَّهُ عَنَّا فَأَمَّا إِذْ لَمْ تَکُونُوا فَإِنَّ الْأَمْرَ یَنْتَهِی إِلَی مُنْتَهَاهُ"}}؛ علّامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۳۱؛ محمد بن مسعود عیاشی، تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۱۵۴.</ref>؛ برپایه این [[روایت]]، اگر [[کارها]] درست انجام شود، [[غیبت]] کاهش می‌یابد<ref>ر.ک. فاکر میبدی، محمد، زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر، ص ۱۷۳-۱۷۵.</ref>.
*برخی [[روایات]]، به طور کلی بر این مطلب دلالت دارند که آیا برای [[زمینه‌سازی ظهور]]، دلیلی وجود دارد یا نه؟ طبرانی و ابن ماجه از [[پیامبر]] {{صل}} [[نقل]] می‌کنند که فرمود: «مردمانی از [[مشرق]] [[خروج]] خواهند نمود، پس زمینه را برای [[حکومت]] [[مهدی]] {{ع}} فراهم می‌سازند»<ref>{{متن حدیث|"یَخْرُجُ نَاسٌ مِنَ الْمَشْرِقِ فَیُوَطِّئُونَ لِلْمَهْدِیِّ سُلْطَانَهُ"}}؛ علی بن حسام الدین متقی، البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان{{ع}}، ص ۱۴۷؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمه، ج ۱، ص ۴۷۷.</ref>؛ [[امام صادق]] {{ع}} دربارۀ طولانی شدن [[عذاب]] [[بنی اسرائیل]] می‌فرماید: «پس چون [[عذاب]] [[بنی اسرائیل]] طولانی شد، [[چهل]] شبانه‌روز به درگاه [[خداوند]] ناله سردادند، آنگاه [[خداوند]] به [[موسی]] و [[هارون]] [[وحی]] فرمود، تا [[بنی اسرائیل]] را از دست [[فرعون]] [[نجات]] دهند... سپس [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: اگر شما نیز چنین می‌کردید، [[خداوند]] برای ما [[گشایش]] حاصل می‌فرمود. پس اگر چنین نکنید، این امر تا منتهای خود ادامه خواهد یافت»<ref>{{متن حدیث|"فَلَمَّا طَالَ عَلَی بَنِی إِسْرَائِیلَ الْعَذَابُ ضَجُّوا وَ بَکَوْا إِلَی اللَّهِ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَی مُوسَی وَ هَارُونَ یُخَلِّصُهُمْ مِنْ فِرْعَوْنَ فَحَطَّ عَنْهُمْ سَبْعِینَ وَ مِائَةَ سَنَةٍ. قَالَ [الرّاوی] فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}}: هَکَذَا أَنْتُمْ لَوْ فَعَلْتُمْ لَفَرَّجَ اللَّهُ عَنَّا فَأَمَّا إِذْ لَمْ تَکُونُوا فَإِنَّ الْأَمْرَ یَنْتَهِی إِلَی مُنْتَهَاهُ"}}؛ علّامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۳۱؛ محمد بن مسعود عیاشی، تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۱۵۴.</ref>؛ برپایه این [[روایت]]، اگر [[کارها]] درست انجام شود، [[غیبت]] کاهش می‌یابد<ref>ر.ک. فاکر میبدی، محمد، زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر، ص ۱۷۳-۱۷۵.</ref>.
*آماده نبودن [[جوامع بشری]] و نبود [[یاران]] [[وفادار]] برای [[امام]] از [[علل غیبت]] [[حضرت]] است، چنانچه [[امام عصر]]{{ع}} در یکی از توقیع‌های فرمودند: «اگر [[شیعیان]] ما که [[خداوند]] [[توفیق]] طاعتشان دهد، در راه ایفای پیمانی که بر دوش دارند، هم‌دل می‌‌شدند، میمنت [[دیدار]] ما از ایشان به تأخیر نمی‌افتاد و [[سعادت]] [[دیدار]] ما زودتر نصیب آنان می‌‌گشت؛ دیداری بر مبنای شناختی [[راستین]] و صداقتی از آنان نسبت به ما»<ref>{{متن حدیث|وَ لَوْ أَنَّ أَشْیَاعَنَا وَفَّقَهُمْ اللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَی اجْتِمَاعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِی الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَیْهِمْ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْیُمْنُ بِلِقَائِنَا وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعَادَةُ بِمُشَاهَدَتِنَا عَلَی حَقِّ الْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِهَا مِنْهُم}}؛ ‏الاحتجاج، ج۲، ص۴۹۹.</ref>.  از [[روایات]] متعددی استفاده می‌‌شود استمرار [[غیبت امام مهدی]]{{ع}} به [[دلیل]] نبود [[یاران]] [[وفادار]] به تعداد لازم، یعنی [[سیصد و سیزده نفر]] است که از آن جمله می‌‌توان به [[روایت]] [[نقل]] شده از [[امام کاظم]]{{ع}} اشاره کرد. در این [[روایت]]، ایشان خطاب به یکی از [[یاران]] خود می‌‌فرماید: «...ای پسر بکیر! من به تو سخنی را می‌‌گویم که [[پدران]] من نیز پیش از من آن را بر زبان رانده‌اند و آن این است که اگر در میان شما به تعداد کسانی که در [[جنگ بدر]] با [[پیامبر اکرم]]{{صل}} بودند [[یاران]] [[مخلص]] وجود داشت، قیام‌کننده ما [[اهل بیت]] [[ظهور]] می‌‌کرد»<ref>بحار الأنوار، ج۵۳، ص۱۷۷، ح۷.</ref>. بر این اساس، به صراحت می‌‌توان گفت حضور مجدد [[امام]] [[معصوم]]{{ع}} در [[جامعه]] مشروط به آن است که [[انسان‌ها]] با انجام اقدام‌های [[فرهنگی]] و [[اجتماعی]] زمینه را برای بازگشت [[امام]] به صحنه [[جامعه]] فراهم سازند<ref>ر.ک: شفیعی سروستانی؛ ابراهیم، زمینه‌سازی برای ظهور آرمان انقلاب اسلامی، ص۱۶-۱۷.</ref>.
*آماده نبودن [[جوامع بشری]] و نبود [[یاران]] [[وفادار]] برای [[امام]] از [[علل غیبت]] [[حضرت]] است، چنانچه [[امام عصر]]{{ع}} در یکی از توقیع‌های فرمودند: «اگر [[شیعیان]] ما که [[خداوند]] [[توفیق]] طاعتشان دهد، در راه ایفای پیمانی که بر دوش دارند، هم‌دل می‌‌شدند، میمنت [[دیدار]] ما از ایشان به تأخیر نمی‌افتاد و [[سعادت]] [[دیدار]] ما زودتر نصیب آنان می‌‌گشت؛ دیداری بر مبنای شناختی [[راستین]] و صداقتی از آنان نسبت به ما»<ref>{{متن حدیث|وَ لَوْ أَنَّ أَشْیَاعَنَا وَفَّقَهُمْ اللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَی اجْتِمَاعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِی الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَیْهِمْ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْیُمْنُ بِلِقَائِنَا وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعَادَةُ بِمُشَاهَدَتِنَا عَلَی حَقِّ الْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِهَا مِنْهُم}}؛ ‏الاحتجاج، ج۲، ص۴۹۹.</ref>.  از [[روایات]] متعددی استفاده می‌‌شود استمرار [[غیبت امام مهدی]]{{ع}} به [[دلیل]] نبود [[یاران]] [[وفادار]] به تعداد لازم، یعنی [[سیصد و سیزده نفر]] است که از آن جمله می‌‌توان به [[روایت]] [[نقل]] شده از [[امام کاظم]]{{ع}} اشاره کرد. در این [[روایت]]، ایشان خطاب به یکی از [[یاران]] خود می‌‌فرماید: «...ای پسر بکیر! من به تو سخنی را می‌‌گویم که [[پدران]] من نیز پیش از من آن را بر زبان رانده‌اند و آن این است که اگر در میان شما به تعداد کسانی که در [[جنگ بدر]] با [[پیامبر اکرم]]{{صل}} بودند [[یاران]] [[مخلص]] وجود داشت، قیام‌کننده ما [[اهل بیت]] [[ظهور]] می‌‌کرد»<ref>بحار الأنوار، ج۵۳، ص۱۷۷، ح۷.</ref>. بر این اساس، به صراحت می‌‌توان گفت حضور مجدد [[امام]] [[معصوم]]{{ع}} در [[جامعه]] مشروط به آن است که [[انسان‌ها]] با انجام اقدام‌های [[فرهنگی]] و [[اجتماعی]] زمینه را برای بازگشت [[امام]] به صحنه [[جامعه]] فراهم سازند<ref>ر.ک: شفیعی سروستانی؛ ابراهیم، زمینه‌سازی برای ظهور آرمان انقلاب اسلامی، ص۱۶-۱۷.</ref>.
==[[زمینه سازی]] [[امامان]]==
*[[غیبت]] [[آخرین امام معصوم]] {{ع}} در [[روایات]] [[پیش‌بینی]] شده بود، ولی زمانی که [[امام حسن عسکری]] {{ع}} به [[شهادت]] رسید، [[شیعیان]] به [[دلیل]] پیشینه ۲۵۰ ساله‌ای که از حضور یازده [[امام]] [[معصوم]] {{ع}} در [[جامعه]] داشتند، به راحتی نمی‌توانستند [[غیبت]] کامل [[امام]] از [[جامعه]] را بپذیرند. به همین [[دلیل]]، برخی [[شیعیان]] پس از [[شهادت]] آن [[حضرت]] تا مدتی دچار [[حیرت]] و سرگردانی شدند، بنابراین، لازم بود قبل از آغاز [[غیبت کبری]] و قطع کامل ارتباط [[امام]] با [[جامعه]]، برای مدتی، رابطۀ [[امام]] با [[مردم]] به واسطۀ [[نایبان خاص]] ادامه داشته باشد، تا [[مردم]] به تدریج، آماده پذیرش [[غیبت]] کامل [[امام]] و مراجعه به [[فقها]] ـ به عنوان [[نایبان عام]] [[امام زمان]] {{ع}} ـ شوند. به بیان دیگر، [[دوران غیبت صغری]]، دوران تمرین و [[آماده‌سازی]] [[شیعیان]] برای ورود به [[دوران غیبت کبری]] بود. در همین دوره، به تدریج، همه فرقه‌های پراکنده‌ای که پس از [[شهادت]] [[امام یازدهم]] در موضوع [[جانشینی]] آن [[حضرت]] به وجود آمده بودند، از میان رفتند و همه [[شیعیان]] بر [[پیروی]] از [[فرزند]] [[امام حسن عسکری]] {{ع}} به عنوان [[امام دوازدهم]] به [[وحدت]] و [[اتفاق نظر]] رسیدند<ref>ر.ک. سید مرتضی، الفصول المختاره، مندرج در مصفات الشیخ المفید، ج ۲، ص ۳۲۱ </ref>.
*گفتنی است آماده کردن [[مردم]] برای ورود به [[دوران غیبت]] از سال‌ها پیش از [[غیبت امام مهدی]] {{ع}} یعنی از زمان [[امام هادی]] {{ع}} و [[امام حسن عسکری]] {{ع}} آغاز شده بود. آن [[امامان]] بزرگوار به تدریج رابطۀ خود را با [[مردم]] کم کرده بودند و آنها را در امور مختلف [[اعتقادی]] و [[فقهی]]، به [[فقها]] و [[محدثان]] [[شیعه]] که در مراکز شیعه‌نشینی چون "[[قم]]" حضور داشتند ارجاع می‌دادند تا به تدریج [[مردم]] با این رویه خو بگیرند<ref>ر.ک: مسعود پورسید آقایی و دیگران، تاریخ عصر غیبت، ص ۱۶۲ـ ۱۷۱.</ref>. [[علی بن حسین مسعودی]]، یکی از مورخان بزرگ [[تاریخ اسلام]]، در این زمینه می‌نویسد: [[روایت]] شده است که [[ابوالحسن]] العسکری خود را از بسیاری از [[شیعیان]] پوشیده می‌داشت و جز تعداد اندکی از [[یاران خاص]] آن [[حضرت]]، ایشان را نمی‌دیدند و هنگامی که امر [[امامت]] به [[ابو محمد]] [[امام حسن عسکری]] {{ع}} منتقل شد، ایشان چه با [[یاران خاص]] خود و چه با [[مردم]] عادی از پشت پرده سخن می‌گفت مگر هنگامی که آن [[حضرت]] برای رفتن به [[دارالخلافه]] از خانه خارج می‌شد. این شیوه تنها از سوی آن [[امام]] و پیش از ایشان از سوی پدرشان در پیش گرفته شد تا مقدمه‌ای برای [[غیبت]] [[صاحب الزمان]] {{ع}} باشد و [[مردم]] با این شیوه خو بگیرند و [[غیبت]] را [[انکار]] نکنند<ref>مسعودی،علی بن حسین، اثبات الوصیة الامام علی بن ابی طالب {{ع}}، ص ۲۷۲</ref>. از [[امام مهدی]] {{ع}} نیز سخنی [[نقل]] شده است که روشن می‌سازد آن [[حضرت]] در [[دوران غیبت صغری]]، [[مردم]] را برای ورود به دورۀ [[غیبت کبری]] آماده ساخت و با تعیین [[فقها]] به عنوان [[مرجع]] [[مردم]] در همه رویدادهای پیش روی [[جامعه اسلامی]]، از سرگردانی و بلاتکلیفی آنها در این دوران پر [[ابتلا]] جلوگیری کرد. آن [[حضرت]] می‌فرماید: «و اما در رویدادهایی که برای شما پیش می‌آید، به [[راویان حدیث]] ما مراجعه کنید؛ زیرا آنها [[حجت]] من بر شما هستند و من [[حجت خدا]] بر ایشان هستم»<ref>{{متن حدیث|"أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِیهَا إِلَی رُوَاةِ حَدِیثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِی عَلَیْکُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ"}}؛ کمال‌الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۴۸۴، ح ۴</ref>.
*با توجه به مطالب یاد شده، [[ضرورت]] وجود [[دوران غیبت صغری]] برای آماده شدن [[مردم]] برای ورود به [[دوران غیبت کبری]] روشن می‌شود<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی؛ ابراهیم، پرسش از موعود، ص ۱۵-۱۷.</ref>.


==پانویس==
==پانویس==
{{یادآوری پانویس}}
{{یادآوری پانویس}}
{{پانویس2}}
{{پانویس2}}
۱۱۱٬۹۱۱

ویرایش