اتباع در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

اتباع در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۵۶

۴ بایت حذف‌شده ، ‏۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۰

جز

جایگزینی متن - 'نداری' به 'نداری'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۱۵۹

ویرایش

@@ خط ۱۵۹: / خط ۱۵۹: @@
 *[[قرآن کریم]] [[راز]] [[گمراهی]] برخی از [[اقوام]] را [[پیروی]] آنان از [[جباران]] می‌‌داند؛ مثلاً درباره [[قوم عاد]] می‌‌گوید: آنان [[آیات]] [[خدا]] را [[انکار]] کرده، در برابر [[پیامبران]] [[عصیان]] ورزیدند و از راه و روش هر [[ستمگر]] [[دشمن]] [[حق]] [[پیروی]] کردند: {{متن قرآن|وَتِلْكَ عَادٌ جَحَدُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ وَعَصَوْا رُسُلَهُ وَاتَّبَعُوا أَمْرَ كُلِّ جَبَّارٍ عَنِيدٍ}}<ref>«و این (قوم) عاد بودند که به آیات پروردگارشان انکار ورزیدند و از پیامبران وی سرپیچیدند و از فرمان هر گردنکش ستیهنده  پیروی کردند» سوره هود، آیه ۵۹.</ref> و بدین سبب از [[پیروی]] [[هود]] و آنچه او بدان فرا می‌‌خواند باز ماندند<ref>المیزان، ج۱۰، ص۳۰۴.</ref> و همچنین درباره [[فرعونیان]] فرموده است: آنها از راه و رسم [[فرعون]] [[پیروی]] کردند: {{متن قرآن|فَاتَّبَعُوا أَمْرَ فِرْعَوْنَ وَمَا أَمْرُ فِرْعَوْنَ بِرَشِيدٍ}}<ref>«آنگاه، آن (سرکرده)‌ها از فرمان فرعون پیروی کردند و فرمان فرعون از سر کاردانی نبود» سوره هود، آیه ۹۷.</ref>. مراد از لفظ {{متن قرآن|أَمْر}} در [[آیه شریفه]]، گفتار و [[کردار]] یا [[سنت]] و طریقه [[فرعون]] است که خود او به آن پای‌‌بند بود و دیگران را نیز به [[پیروی]] از خویش مجبور می‌‌کرد<ref>المیزان، ج۱۰، ص۳۸۰.</ref><ref>[[حسن رمضانی|رمضانی، حسن]]، [[پیروی (مقاله)|پیروی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۶.</ref>.
 ===[[پیروی]] از [[گمان]] و تخمین===
-*[[پیروی]] از [[گمان]] و تخمین در اموری که به [[سعادت]] و [[شقاوت انسان]] مربوط می‌‌شود از نظر [[قرآن]] [[ناپسند]] است<ref>المیزان، ج۷، ص۳۳۰-۳۳۱.</ref> و در این باره می‌‌فرماید: کسانی که برای [[خداوند]] شریک قائل‌‌اند جز از [[گمان]] و تخمین [[پیروی]] نمی‌‌کنند: {{متن قرآن|وَمَا يَتَّبِعُ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ شُرَكَاءَ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ}}<ref>«و آنان که شریکانی را در برابر خداوند (به پرستش) می‌خوانند از چه پیروی می‌کنند؟ آنان جز از گمان پیروی ندارند و آنان جز نادرست برآورد نمی‌کنند» سوره یونس، آیه ۶۶.</ref> و به [[پیامبر]] می‌‌گوید: اگر از [[اکثریت]] موجود در [[زمین]] [[اطاعت]] کنی آنها تو را از [[راه خدا]] بازداشته و گمراهت می‌‌کنند، زیرا آنها از چیزی جز [[ظن]] و تخمین [[پیروی]] نمی‌‌کنند: {{متن قرآن|وَإِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ}}<ref>«و اگر از بیشتر کسان روی زمین پیروی کنی تو را از راه خداوند به گمراهی می‌کشانند؛ جز پندار را پی نمی‌گیرند و آنان جز نادرست برآورد نمی‌کنند» سوره انعام، آیه ۱۱۶.</ref> و [[اکثریت]] [[مشرکان]] را پیرو [[ظن]] و [[گمان]] دانسته، بر این نکته تأکید می‌‌کند که [[گمان]]، [[آدمی]] را از [[حق]] [[کفایت]] نمی‌‌کند: {{متن قرآن|وَمَا يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلَّا ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا}}<ref>«بیشتر آنان جز از گمانی پیروی نمی‌کنند، به راستی گمان برای (شناخت) حقیقت، هیچ بسنده نیست»؛ سوره یونس، آیه ۳۶.</ref> و به [[پیامبر]] می‌‌فرماید: از آنچه به آن [[آگاهی]] [[نداری]] [[پیروی]] نکن: {{متن قرآن|وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ}}<ref>«و آنچه تو را بدان دانشی نیست، پی مگیر» سوره اسراء، آیه ۳۶.</ref>. [[همراهی]] [[پیروی]] از [[گمان]] با [[پیروی]] از [[هواهای نفسانی]] در برخی [[آیات]] بر [[ارتباط]] این دو با یکدیگر دلالت می‌‌کند: {{متن قرآن|إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَى الْأَنْفُسُ}}<ref>«آنها جز از گمان و هوس‌هایی که در دل دارند  پیروی نمی‌کنند» سوره نجم، آیه ۲۳.</ref><ref>[[حسن رمضانی|رمضانی، حسن]]، [[پیروی (مقاله)|پیروی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۶.</ref>.
+*[[پیروی]] از [[گمان]] و تخمین در اموری که به [[سعادت]] و [[شقاوت انسان]] مربوط می‌‌شود از نظر [[قرآن]] [[ناپسند]] است<ref>المیزان، ج۷، ص۳۳۰-۳۳۱.</ref> و در این باره می‌‌فرماید: کسانی که برای [[خداوند]] شریک قائل‌‌اند جز از [[گمان]] و تخمین [[پیروی]] نمی‌‌کنند: {{متن قرآن|وَمَا يَتَّبِعُ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ شُرَكَاءَ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ}}<ref>«و آنان که شریکانی را در برابر خداوند (به پرستش) می‌خوانند از چه پیروی می‌کنند؟ آنان جز از گمان پیروی ندارند و آنان جز نادرست برآورد نمی‌کنند» سوره یونس، آیه ۶۶.</ref> و به [[پیامبر]] می‌‌گوید: اگر از [[اکثریت]] موجود در [[زمین]] [[اطاعت]] کنی آنها تو را از [[راه خدا]] بازداشته و گمراهت می‌‌کنند، زیرا آنها از چیزی جز [[ظن]] و تخمین [[پیروی]] نمی‌‌کنند: {{متن قرآن|وَإِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ}}<ref>«و اگر از بیشتر کسان روی زمین پیروی کنی تو را از راه خداوند به گمراهی می‌کشانند؛ جز پندار را پی نمی‌گیرند و آنان جز نادرست برآورد نمی‌کنند» سوره انعام، آیه ۱۱۶.</ref> و [[اکثریت]] [[مشرکان]] را پیرو [[ظن]] و [[گمان]] دانسته، بر این نکته تأکید می‌‌کند که [[گمان]]، [[آدمی]] را از [[حق]] [[کفایت]] نمی‌‌کند: {{متن قرآن|وَمَا يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلَّا ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا}}<ref>«بیشتر آنان جز از گمانی پیروی نمی‌کنند، به راستی گمان برای (شناخت) حقیقت، هیچ بسنده نیست»؛ سوره یونس، آیه ۳۶.</ref> و به [[پیامبر]] می‌‌فرماید: از آنچه به آن [[آگاهی]] نداری [[پیروی]] نکن: {{متن قرآن|وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ}}<ref>«و آنچه تو را بدان دانشی نیست، پی مگیر» سوره اسراء، آیه ۳۶.</ref>. [[همراهی]] [[پیروی]] از [[گمان]] با [[پیروی]] از [[هواهای نفسانی]] در برخی [[آیات]] بر [[ارتباط]] این دو با یکدیگر دلالت می‌‌کند: {{متن قرآن|إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَى الْأَنْفُسُ}}<ref>«آنها جز از گمان و هوس‌هایی که در دل دارند  پیروی نمی‌کنند» سوره نجم، آیه ۲۳.</ref><ref>[[حسن رمضانی|رمضانی، حسن]]، [[پیروی (مقاله)|پیروی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۶.</ref>.
 ===[[پیروی]] از [[متشابهات]]===
 *بر اساس [[آیه]] {{متن قرآن|هُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاء الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاء تَأْوِيلِهِ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ}}<ref> اوست که این کتاب را بر تو فرو فرستاد؛ برخی از آن، آیات «محکم» (/ استوار/ یک رویه) اند، که بنیاد این کتاب‌اند و برخی دیگر (آیات) «متشابه» (/ چند رویه) اند؛ اما آنهایی که در دل کژی دارند، از سر آشوب و تأویل جویی، از آیات متشابه آن، پیروی می‌کنند در حالی که تأویل آن را جز خداوند نمی‌داند و استواران در دانش، می‌گویند: ما بدان ایمان داریم، تمام آن از نزد پروردگار ماست و جز خردمندان، کسی در یاد نمی‌گیرد؛ سوره آل عمران، آیه:۷.</ref>، قسمتی از [[آیات قرآن]] محکم و صریح و روشن است که اساس [[قرآن]] را تشکیل می‌‌دهد و قسمتی از آن [[متشابه]] است و به سبب بالا بودن سطح مطلب و جهات دیگر در نگاه نخستین احتمال‌های مختلفی در آن می‌‌رود؛ ولی با توجه به [[آیات محکم]] معنای مراد از آنها روشن می‌‌شود<ref>نمونه، ج۲، ص۴۳۲-۴۳۵.</ref>؛ ولی بیماردلان کج‌‌اندیش [[آیات محکم]] [[قرآن]] را کنار گذاشته، یکسره به دنبال [[آیات]] متشابه‌‌اند تا فتنه‌‌انگیزی کرده، [[مردم]] را [[گمراه]] سازند: {{متن قرآن|فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ...}}، بنابراین ریشه [[مذاهب]] [[فاسد]] که سبب [[اختلاف]] و ایجاد فرقه‌‌های [[اسلامی]] شده است، به [[پیروی]] از [[آیات]] [[متشابه]] و [[تأویل]] آنها به نحوی که مرضیّ [[خدا]] نیست باز می‌‌گردد<ref>المیزان، ج۳، ص۴۱.</ref><ref>[[حسن رمضانی|رمضانی، حسن]]، [[پیروی (مقاله)|پیروی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۶.</ref>.