←جستارهای وابسته
جز (جایگزینی متن - 'ج۱، ص:' به 'ج۱، ص') |
|||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
*وی پنج سال با [[رسول خدا]]{{صل}} [[زندگی]] کرد<ref>شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی احوال انفس النفیس، ج۱، ص۴۷۵.</ref>؛ اما از آن [[حضرت صاحب]] فرزندی نشد<ref>ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ص۲۶۳.</ref>. سرانجام در [[ربیع‌الاول]] [[سال]] پنجاه و شش [[هجری]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، جلد ص۹۵؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۲؛ سمعانی، الانساب، ج۱۲، ص۲۹۲.</ref> و به [[نقلی]] پنجاه [[هجری]]<ref>شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی احوال انفس النفیس، ج۱، ص۴۷۵؛ و ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۸، ص۷۴.</ref> در [[مدینه]] [[وفات]] کرد. گفته‌اند [[مروان حکم]]، [[والی]] وقت [[مدینه]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، جلد ص۹۵؛ و سمعانی، الانساب، ج۱۲، ص۲۹۲؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۲.</ref> یا [[ابوحاتم بن حیان]]<ref>سمعانی، الانساب، ج۱۲، ص۲۹۴.</ref> بر او [[نماز]] خواند. | *وی پنج سال با [[رسول خدا]]{{صل}} [[زندگی]] کرد<ref>شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی احوال انفس النفیس، ج۱، ص۴۷۵.</ref>؛ اما از آن [[حضرت صاحب]] فرزندی نشد<ref>ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ص۲۶۳.</ref>. سرانجام در [[ربیع‌الاول]] [[سال]] پنجاه و شش [[هجری]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، جلد ص۹۵؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۲؛ سمعانی، الانساب، ج۱۲، ص۲۹۲.</ref> و به [[نقلی]] پنجاه [[هجری]]<ref>شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی احوال انفس النفیس، ج۱، ص۴۷۵؛ و ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۸، ص۷۴.</ref> در [[مدینه]] [[وفات]] کرد. گفته‌اند [[مروان حکم]]، [[والی]] وقت [[مدینه]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، جلد ص۹۵؛ و سمعانی، الانساب، ج۱۲، ص۲۹۲؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۲.</ref> یا [[ابوحاتم بن حیان]]<ref>سمعانی، الانساب، ج۱۲، ص۲۹۴.</ref> بر او [[نماز]] خواند. | ||
*او از [[رسول خدا]]{{صل}} احادیثی را [[روایت]] کرده است و [[ابن‌عباس]] و [[جابر]] و [[ابن‌عمر]] و [[عبید بن سبّاق]] و [[برادر]] زاده‌اش طفیل و دیگران نیز از او [[روایت]] [[نقل]] کرده‌اند<ref>ابن حجر عسقلانی، الاصابة فی تمییز الصحابه، ج۸، ص۷۴؛ عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۶، ص۵۷.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[جویریه بنت حارث (مقاله)|جویریه بنت حارث]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۲۸۲.</ref>. | *او از [[رسول خدا]]{{صل}} احادیثی را [[روایت]] کرده است و [[ابن‌عباس]] و [[جابر]] و [[ابن‌عمر]] و [[عبید بن سبّاق]] و [[برادر]] زاده‌اش طفیل و دیگران نیز از او [[روایت]] [[نقل]] کرده‌اند<ref>ابن حجر عسقلانی، الاصابة فی تمییز الصحابه، ج۸، ص۷۴؛ عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۶، ص۵۷.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[جویریه بنت حارث (مقاله)|جویریه بنت حارث]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۲۸۲.</ref>. | ||
==جویریه در دایره المعارف صحابه پیامر ج۴== | |||
==مقدمه== | |||
وی دختر [[حارث بن ابی ضرار]] از [[طایفه]] [[بنی مصطلق]] و [[همسر]] [[مسافع بن صفوان مصطلقی]] بود. او در [[سال ششم هجرت]] در [[جنگ]] [[مسلمانان]] با بنی مصطلق [[اسیر]] شد و در هنگام [[تقسیم غنائم]]، در سهم [[ثابت بن قیس بن شماس]] افتاد. او زنی شیرین و نمکین بود به طوری که هر که او را می‌دید فریفته‌اش می‌شد. [[ثابت]] او را مکاتبه کرد. (یعنی اگر [[پول]] معینی بدهد، [[آزاد]] شود) او جهت درخواست کمک در این باره نزد [[پیامبر]]{{صل}} رفت و از ایشان کمک خواست تا شاید زودتر آزاد شود. [[عایشه]] می‌گوید: همین که او را دیدم، ناراحت شدم؛ زیرا ترسیدم اگر پیامبر{{صل}} او را ببیند او [[رقیب]] [[آینده]] ما شود. و همین گونه هم شد. | |||
هنگامی که خواسته‌اش را به پیامبر{{صل}} بیان کرد، پیامبر{{صل}} فرمود: "بهتر این است که این پول را بدهم و تو را به همسری خود درآورم". | |||
او گفت: "مانعی نیست"<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج۲، ص۲۹۴-۲۹۵؛ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۹۲؛ سنن ابی داوود، ابن اشعث سجستانی، ج۲، ص۲۳۵-۲۳۶؛ تاریخ الطبری، طبری، ج۱۱، ص۶۰۸؛ الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۰۴؛ اعلام الوری باعلام الهدی، طبرسی، ج۶، ص۱۹۷؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۵، ص۴۲۰؛ سبل الهدی و الرشاد، صالحی شامی، ج۴، ص۳۴۶-۳۴۷ و ج۱۱، ص۲۱۰؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۷۳؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۲، ص۲۶۳-۲۶۴؛ أمتاع الأسماع، مقریزی، ج۶، ص۸۲، ۸۶ و ۲۰۵.</ref>. وی در بیست سالگی به همسری [[رسول خدا]]{{صل}} درآمد<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۹۵.</ref>. | |||
[[جویریه]] جزء [[برترین]] [[زنان]] در [[ادب]] و [[فصاحت]] بوده است<ref>اعلام زرکلی، ج۲، ص۱۴۸.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[جویریه - عباسی (مقاله)| مقاله «جویریه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۴، ص:۳۰۵-۳۰۶.</ref> | |||
==[[پدر]] جویریه== | |||
پس از آنکه جویریه به دست [[لشکر اسلام]] افتاد، پدرش، حارث بن ابی ضرار، به همراه تعدادی از شتران خود و به قصد آزاد ساختن دخترش به [[مدینه]] آمد. در بین [[راه]] دو شتر در نظرش [[پسندیده]] آمد پس آنها را در وادی عقیق در میان یکی از دره‌ها بست تا هنگام بازگشت، با خود ببرد. | |||
هنگامی که نزد [[پیامبر]]{{صل}} رسید و هنوز از سرگذشت دخترش خبری نداشت، گفت: یا [[محمد]]! دخترم را [[اسیر]] گرفته‌اید؛ این شتران را به جای او بگیرید و دخترم را به من باز گردانید. سزاوار نیست دختری مثل جویریه اسیر باشد". | |||
[[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: "آیا خود او [[انتخاب]] کند بهتر نیست؟" | |||
[[پدر]] [[جویریه]] نزد وی رفت و ماجرا را [[نقل]] کرد. جویریه گفت: "من [[خدا]] و [[رسول]] او را انتخاب کردم"<ref>الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۷۴؛ عون المعبود، عظیم آبادی، ج۱۰، ص۳۱۵؛ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۱۲، ص۳۵۸.</ref>. | |||
در ادامه پیامبر{{صل}} فرمود: "آن دو شتری که در وادی عقیق در فلان دره [[پنهان]] کردی چه شد!" [[حارث]] با شنیدن این جمله [[ایمان]] در قلبش [[راه]] یافت و گفت: {{عربی| أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ وَ أَنَّكَ رَسُولُ اَللَّهِ}}؛ [[گواهی]] می‌دهم که خدایی جز خدای یگانه نیست و تو پیامبر هستی؛ زیرا جز خدا کسی نمی‌دانست که من این کار را کرده‌ام. به این جهت، عده‌ای از اقوامش هم [[مسلمان]] شدند<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج۲، ص۲۹۵؛ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۱، ص۳۳۵؛ الاصابه، ابن حجر، ج۱، ص۶۷۳؛ الوافی بالوفیات، صفدی، ج۱۱، ص۱۹۵؛ أمتاع الأسماع، مقریزی، ج۱۳، ص۳۱۵.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[جویریه - عباسی (مقاله)| مقاله «جویریه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۴، ص:۳۰۶.</ref> | |||
==رؤیای صادقه جویریه== | |||
جویریه می‌گوید: سه [[شب]] قبل از اسارتم در [[خواب]] دیدم که گویا ماه از یثرب آمد و به اتاق من وارد شد. کسی را از خوابم [[آگاه]] نکردم چون [[دوست]] نداشتم همه خوابم را بدانند تا این که پیامبر{{صل}} به سوی ما آمد و من اسیر شدم<ref>أمتاع الأسماع، مقریزی، ج۶، ص۸۴؛ سبل الهدی و الرشاد، صالحی شامی، ج۴، ص۳۴۷ و ج۱۱، ص۲۱۱.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[جویریه - عباسی (مقاله)| مقاله «جویریه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۴، ص:۳۰۷.</ref> | |||
==پیامبر{{صل}} و نامگذاری جویریه== | |||
اسم اصلی جویریه قبل از [[ازدواج با رسول خدا]]{{صل}} بره بوده و پیامبر{{صل}} بعد از [[ازدواج]] با او نام وی را جویریه گذاشت<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۹۴؛ سبل الهدی و الرشاد، صالحی شامی، ج۴، ص۳۴۶؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۶، ص۵۷؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۷۴؛ الدرایة فی تخریج أحادیث الهدایه، ابن حجر، ج۲، ص۲۹۴؛ أمتاع الأسماع، مقریزی، ج۶، ص۸۲؛ اعلام، زرکلی، ج۲، ص۱۴۸.</ref>. بعضی نیز گفته‌اند، اسم او [[میمونه]] بوده است <ref>اکمال الکمال، ابن ماکولا، ج۱، ص۲۵۳.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[جویریه - عباسی (مقاله)| مقاله «جویریه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۴، ص:۳۰۷.</ref> | |||
==[[برکت]] [[ازدواج]] [[جویریه]] با [[رسول خدا]]{{صل}}== | |||
پس از آنکه [[پیامبر]] جویریه را به همسری درآورد و [[مسلمانان]] از این کار با خبر شدند، گفتند: پیامبر{{صل}} و داماد [[قبیله]] [[بنی مصطلق]] است و سزاوار نیست از این قبیله مردمی به عنوان برده زیر دست ما باشند. پس همه کسانی را که از این [[طایفه]] [[اسیر]] شده بودند، [[آزاد]] کردند که در حدود صد [[خانواده]] از بنی مصطلق آزاد شد. در [[تاریخ]]، زنی که این اندازه به قبیله‌اش خیر رسانده باشد، کمتر به چشم می‌خورد<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۰۴؛ السنن الکبری، بیهقی، ج۹، ص۷۵؛ صحیح ابن حبان، ابن حبان، ج۹، ص۳۶۳؛ اعلام الوری بأعلام الهدی، طبرسی، ج۱، ص۱۹۷؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۵، ص۴۲۰؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۷۳؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، ج۲۰، ص۲۹۰.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[جویریه - عباسی (مقاله)| مقاله «جویریه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۴، ص:۳۰۷.</ref> | |||
==پیامبر{{صل}} و [[آموزش]] ذکر به جویریه== | |||
جویریه [[نقل]] می‌کند که یک [[روز]] [[صبح]] پیامبر{{صل}} نزد من آمد و من در محل [[نماز]] خود در حال [[دعا]] بودم. سپس نزدیک ظهر نزد من آمد و من را به همان حال دید. از من پرسید هنوز به همان حال نشسته‌ای؟ گفتم: بله، پیامبر{{صل}} فرمود: "ذکری به تو می‌آموزم که آن را سه مرتبه بگویی: {{متن حدیث|سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ عَدَدَ خَلْقِهِ وَرِضَا نَفْسِهِ وَزِنَهَ عَرْشِهِ وَمِدَادَ کَلِمَاتِهِ}}<ref>مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۲۹؛ سنن الترمذی، ترمذی، ج۵، ص۲۱۶؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۵، ص۴۲۱؛ سنن الکبری، نسائی، ج۶، ص۴۹؛ سنن ابن ماجه، قزوینی، ج۲، ص۱۲۵۱؛ سنن ابی داوود، ابن اشعث سجستانی، ج۱، ص۳۳۶.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[جویریه - عباسی (مقاله)| مقاله «جویریه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۴، ص:۳۰۸.</ref> | |||
==سرانجام جویریه== | |||
به نقل مشهور، وی در [[ربیع الاول]] [[سال ۵۶ هجری]] در [[مدینه]] از [[دنیا]] رفت<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۰۵؛ أمتاع الأسماع، مقریزی، ج۶، ص۸۵؛ البدایة و النهایه، ابن کثیر، ج۸، ص۴۹؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۷۴.</ref>. [[نقل]] شده است که [[عمر]] جویریه شصت و پنج سال بوده است<ref>تاریخ الطبری، طبری، ج۱۱، ص۶۱۰؛ المستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، ج۴، ص۲۷؛ تفسیر قرطبی، قرطبی، ج۱۴، ص۱۶۶.</ref>. برخی نیز [[تاریخ]] [[وفات]] وی را [[سال ۵۰ هجری]]<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۱۲۰؛ المستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، ج۴، ص۲۷.</ref> و برخی ۶۰ [[هجری]] گفته‌اند<ref>تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۳، ص۲۱۹.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[جویریه - عباسی (مقاله)| مقاله «جویریه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۴، ص:۳۰۸.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||